Η διαδρομή ανάμεσα σε μια βεντέτα και στο …Κλέφτικο της Κρήτης.
Επτά χιλιόμετρα πορείας χωρίζουν το εγκαταλελειμμένο πέτρινο χωριό της Αράδαινας Σφακίων από το απέραντο τιρκουάζ της βοτσαλωτής παραλίας Μάρμαρα.
Πάντοτε αναρωτιέμαι. Τι θα σκέφτονταν, πώς θα ένιωθαν οι αγωνιστές της γης, οι παππούδες μας, αν μας έβλεπαν να κατηφορίζουμε τα άγρια φαράγγια, έτσι απλά για την περιπέτεια. “Ιδέ κάτι κουζουλοί”, θα λέγανε.
Άλλοτε μονοπάτια επιβίωσης. Τώρα αναψυχής. Ανεβαίνουμε, κατεβαίνουμε με smartphones, bands, baton, energy bars, energy drinks, 50spf. Το GPS μάς ακολουθεί σαν πιστό οικόσιτο ζώο. Έστω εξέλιξη. Και bunjee jumping!
Η Αραδαινα του 21ου αιώνα ταυτίζεται με το bunjee jumping. Από την σιδερένια γέφυρα που κατασκευάστηκε το 1987, σε ύψος 138 μέτρων. Η υψηλότερη της Ελλάδας.
Ο οικισμός
Η Αραδήν αναπτύχθηκε από την αρχαιότητα ως ανεξάρτητη πόλη – κράτος, σε ένα τόπο που σήμερα φαίνεται οικιστικά ακατάλληλος. Οι αντιφάσεις πολλές. Εκτεθειμένη στους ανέμους, στο χείλος του χάους. Εκεί οι κατοικίσεις επανειλημμένες κόντρα στην δύσκολη επιβίωση. Οι καταστροφές ολοκληρωτικές από σεισμούς ή επαναστάσεις. Το 1771 στην επανάσταση του Δασκαλογιάννη, 1824 κατά την εξέγερση των Σφακιανών στα χρόνια Ελληνικής επανάστασης και 1867 στην Κρητική επανάσταση.
Η Αραδαινα ερημώθηκε κατά την δεκαετία του 1950. Βεντέτα η αιτία. Λένε πως ένα λέρι (κουδούνι κατσικιού) οδήγησε στα άκρα. Μικρό παιδί βρήκε το μικρό λέρι, όμως η οικογένειά του αρνήθηκε να το επιστρέψει στον ιδιοκτήτη του.
Ερείπια αραδιασμένα. Πέτρα με μνήμη. Επιβλητικά καμαρόσπιτα, δείγματα σφακιανής αρχιτεκτονικής που μαγεύει ακόμα.
Κυκλώπεια τοιχοποιία. Το πράσινο σε αρμονία με τις αποχρώσεις των λίθων. Δαιδαλώδη μονοπάτια με λαξευτά περιγράμματα.
Εσωτερικές και εξωτερικές σκάλες, καμάρες, παραστιές, κόγχες, πατητήρια. Πόρτες και παράθυρα προκλητικά ανοιχτά. Σε υποβάλλουν και σου επιβάλλουν να ταξιδέψεις στο παρελθόν. Να αναζητήσεις τα σκαμμένα πρόσωπα, τα γέλια, τα κλάματα, το αίμα. Αγέρωχη η σιωπή. Ή μελαγχολική; Διδακτική σίγουρα. Σήμερα ελάχιστα μόνο σπίτια έχουν αναστηλωθεί.
Το επιβλητικό φαράγγι της Αράδαινας, ο Φάραγγας
Τοπίο που γεννήθηκε από έναν ή περισσότερους ισχυρούς σεισμούς. Εκτείνεται από τα Λευκά όρη έως την θάλασσα, την θέση Διαλισκάρι. Βάθος περισσότερο από 150 μέτρα.
Υψοφοβία, ακροφοβία, βαθμοφοβία ;
Για περάστε παρακαλώ. Είσοδος δωρεάν και ανεκτίμητες δόσεις ελεύθερης ανάσας. Η πορεία διαβαίνει από τον οικισμό της Αράδαινας. Η κατάβαση στο παλιό μονοπάτι ελίσσεται σε απόσταση ενός χιλιομέτρου. Όπως πάντα απαιτεί γόνατα γερά και αισθήσεις διψασμένες για ήχους, αρώματα, άγνωστες νέες εικόνες.
Το αυστηρό άγριο τοπίο ημερεύει με το ήρεμο μεν, τοξικό δε, ροζ της Σφάκας ή πικροδάφνης. Και με τους τρυφερούς διαλόγους πτηνών.
Συνεχίζεις την πορεία. Την κάθε πέτρα που πατάς, την σέβεσαι. Χαϊδεύεις το θρούμπι και το θυμάρι να κλέψεις το άρωμα τους, σωπαίνεις να ακούσεις τα κελαηδήματα και το λίγο νερό μιας πηγής. Πεύκα, κυπαρίσσια, λυγερές ελυγιές (λυγιές).Σηκώνεις το κεφάλι να μετρήσεις τις αποχρώσεις των σχισμένων βράχων, να προλάβεις να δείς τους γυπαετούς.Απρόσεκτα ολισθαίνεις στα δύσκολα σημεία. Σκόπιμα ολισθαίνεις στους λείους βράχους. Προσέχεις στον χαλασέ.
Βλέπεις κι εσύ εφιάλτες με σιδερένιες ημι-αιωρούμενες ανεμόσκαλες; Η ευκαιρία σου να το αντιμετωπίσεις… Μόνο δύο είναι. Εντυπωσιακές!
Αν δεν είσαι ακόμη έτοιμος, υπάρχει παράκαμψη εύκολη στα δεξιά σου. Εκεί όμως πιθανόν να συναντήσεις εκείνο τον φόβο σου πάλι, με την μορφή μικρού φιδιού που θα χωθεί στην γη και θα χαθεί πια από τα μάτια σου.
Στο τρίστρατο να ακολουθήσεις την μέση οδό.
Και μετά από τρεις ώρες πορείας, άξια η ανταμοιβή σου.
Παραλία Μάρμαρα ή Διαλισκάρι. Ένα μικρό Κλέφτικο και Σαρακίνικο…
Εδώ η έκρηξη του γαλαζοπράσινου σε ένα μικρό όρμο ή μια παραλία- αγκαλιά, όπως λέω εγώ.
Ανατολικά, οι γεωλογικοί σχηματισμοί σαν λευκά και πολύχρωμα μάρμαρα, που περιμένουν γυμνά πόδια να περπατήσουν πάνω τους. Που κρύβουν μικρές σπηλιές. Αχόρταγα θα κολυμπήσεις μέσα στις αλλεπάλληλες σπηλαιώσεις. Εκεί όπου φωλιάζουν μικρά πουλιά, αντανακλάσεις, παφλασμοί, αντίλαλοι. Κρυφά περάσματα, κρυφές μικροσκοπικές παραλίες.
Στην παλέτα, οι ωχρές πινελιές σε αρμονία με το γαλαζοπράσινο. Ο βυθός σε μεθάει. Διαφορετικό συναίσθημα για τον καθένα. Έλξη ή απώθηση. Στα δυτικά, η αγκαλιά του όρμου κλείνει με φαγητό και τσικουδιά.
Αξιοπρεπής η ταβέρνα με πανοραμική θέα, με λίγη τύχη θα βρεις την θέση σου στα άκρα. Εναλλακτική προσέγγιση στην παραλία είτε με θαλάσσιο ταξί από Χώρα Σφακίων ή Λουτρό, είτε μέσω του ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4.
Δεν φεύγεις εύκολα από αυτό το μέρος του νότου. Κυριολεκτικά και μεταφορικά.
Αν φύγεις, αφήνεις υπόσχεση να επιστρέψεις.
