Travel StoriesΚόσμος

Βιρμανία, η αναζήτηση του πρωτόγνωρα πρωτόγονου

«Aυτή είναι η Βιρμανία. Δεν μοιάζει με κανένα άλλο μέρος που γνωρίζετε» Ρ. Κίπλινγκ

Μια μικρή ελεύθερη κατάθεση αναμνήσεων από ένα μαγευτικό ταξίδι στην ΝΑ Ασία.  Περισσότερο ένα περιγραφικό κολλάζ, με αφορμή την αναπόληση, βλέποντας ξανά τις φωτογραφίες μου και μια προσπάθεια να συνοδέψω κάποιες από αυτές. Είναι τόσο δυνατά νοσταλγικό να επιστρέφεις σε ένα ταξίδι, πόσο μάλλον σε ένα αξέχαστο οδοιπορικό…

Η Βουδιστική φιλοσοφία και κουλτούρα είναι τόσο φιλική προς τη φωτογραφία, που ένας δυτικός θα νομίζει ότι έχει βρει το φωτογραφικό του παράδεισο. Οι Βιρμανοί ήταν άνετοι μπροστά στο φακό, σε καλούσαν να τους φωτογραφίσεις, εφοδιασμένοι μόνιμα με  μεγάλα παιδικά χαμόγελα και γλυκύτητα σε τρόπους και στις ματιές τους. Αυτός ήταν ο σημαντικότερος παράγοντας ώστε αυτό το ταξίδι για μένα να αποτελέσει  μια εξωτική και αξέχαστη εμπειρία…

Για ένα αγόρι ηλικίας 10 έως 20 ετών στη Βιρμανία είναι συνηθισμένο να εισάγεται σε ένα μοναστήρι ως αρχάριος βουδιστής μοναχός για τουλάχιστον μία εβδομάδα. Μερικές φορές τα αγόρια είναι ακόμα νεώτερα και σε σπάνιες περιπτώσεις είναι μόλις 5 ή 6 χρονών. Για τους ανθρώπους της Βιρμανίας, η τελετή Shinbyu είναι πολύ σημαντική και ένα μεγάλο γεγονός για την οικογένεια. Οι τελετές του Shinbyu πραγματοποιούνται σε όλη τη χώρα, τόσο σε χωριά όσο και σε μεγάλες πόλεις. Συχνά οι οικογένειες στέλνουν τους γιους τους ταυτόχρονα στο μοναστήρι και γιορτάζουν μαζί την τελετή Shinbyu. Γιορτάζοντας μαζί εξοικονομούν το κόστος, επειδή η εκδήλωση με μουσική και παραδοσιακά φορέματα είναι δαπανηρή. Αλλά είναι επίσης μια υπέροχη ευκαιρία για τις οικογένειες να οργανώσουν μια πομπή μέσα από το χωριό ως ένα είδος φεστιβάλ.

Η Thanaka είναι μια κιτρινωπή λευκή καλλυντική πάστα φτιαγμένη από φλοιό πολλών διαφορετικών δέντρων. Είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της κουλτούρας της Βιρμανίας, που βάφουν  συνήθως το πρόσωπο και μερικές φορές και τα χέρια των γυναικών, των κοριτσιών και των μικρών παιδιών και χρησιμοποιείται σε μικρότερο βαθμό και από τους άνδρες και τα αγόρια.

Υπάρχουν περίπου 300.000 βουδιστές μοναχοί στη Μιανμάρ (Βιρμανία) κι αποτελούν μια εντυπωσιακή πνευματική αντίθεση στην υπάρχουσα στρατιωτική δύναμη. Με τις καστανοκόκκινες ρόμπες τους και τα ξυρισμένα κεφάλια τους είναι άμεσα αναγνωρίσιμοι. Αλλά υπάρχουν επίσης περίπου 20.000 βουδίστριες μοναχές όλων των ηλικιών που ξυρίζουν επίσης τα κεφάλια τους αλλά φορούν ροζ ρούχα αντί για maroon. Για τις φτωχότερες οικογένειες το να στείλουν τα μικρά κορίτσια στα μοναστήρια είναι ένας τρόπος για να ξεφύγουν τα παιδιά τους από τη φτώχεια, να μορφωθούν και να έχουν μια αξιέπαινη θέση στην κοινωνία. Για μερικούς είναι απλώς μια ιεροτελεστία διέλευσης αλλά πολλές κοπέλες ή γυναίκες  αποφασίζουν να φορέσουν  το ροζ ρόμπα -kasaya- για όλη τη ζωή τους.

Yoko The είναι το βιρμανέζικο όνομα για τις μαριονέτες. Ο όρος αναφέρεται στην τοπική μορφή του κουκλοθέατρου. Οι βιρμανικές μαριονέτες είναι πολύ περίπλοκες και χρειάζεται μεγάλη εκπαίδευση και επιδεξιότητα από τον καλλιτέχνη καθώς χρησιμοποιούν 18 ή 19 σύρματα για ανδρικές και γυναικείες μαριονέτες  αντίστοιχα, και κάθε μαριονέτα ελέγχεται από έναν μόνο κουκλοπαίχτη….

Οι Βιρμανοί βράζουν  το χυμό σακχάρου από τα φοινικόδεντρα για αρκετή ώρα έτσι ώστε να αρχίσει να  συμπυκνώνεται σε μια καφέ γλυκιά πάστα jaggery που μετά τυλίγεται σε σβόλους. Αφού σκληρύνει  στον αέρα γίνεται ένα γλυκό σαν καραμέλα. Το όνομα του toddy candy. Τρώγεται  μόνο του ή το λιώνουν  σαν σοκολάτα για να το χρησιμοποιήσουν με άλλα υλικά για να φτιάξουν επιδόρπια. Μερικές φορές τα κομμάτια καρύδας ή τα ψιλοκομμένα δαμάσκηνα προστίθενται πριν από το τύλιγμα σε σβόλους. Ανάλογα με την περιοχή ή τη διαδικασία μαγειρέματος, το jaggery μπορεί να είναι κρεμώδες μπεζ ή σκούρο και πλήρως αρωματισμένο.

7-toddy-candy-sweet

Η Μονή Shwe Yan Pyay στο Nyaung Shwe, κοντά στη λίμνη Inle, είναι ένα ξύλινο μοναστήρι με μοναδικά κόκκινα παράθυρα από ξύλο τικ. Ο ναός είναι πλούσια διακοσμημένος με ψηφιδωτά και χρυσά στολίδια. Τα μοναδικά οβάλ παράθυρα σε αυτό το μοναστήρι είναι μοναδικά σε σχήμα και υλικό στη χώρα και αποτελούν πόλο έλξης τουριστών αλλά και ντόπιων. Η μονή χρησιμοποιείται σαν  σχολείο για νεαρούς μοναχούς.

8-shwe-yan-pyay-1

Στη βιρμανική μυθολογία, η πεταλούδα συμβολίζει την ψυχή, Win-laik-pya σημαίνει “ψυχή-πεταλούδα”. Πιστεύεται ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου ενός ατόμου, η πεταλούδα της ψυχής του δραπετεύει, ανεβαίνει μέσω του σύμπαντος και συναντά άλλες πεταλούδες ψυχής. Καθώς ο κοιμισμένος ξυπνάει, η πεταλούδα πρέπει να επιστρέψει αμέσως. Τα μικρά παιδιά διδάσκονται να μην ξυπνούν ξαφνικά έναν άνθρωπο, διότι υπάρχει ο κίνδυνος η πεταλούδα της ψυχής να μην  επιστρέψει εγκαίρως στον ιδιοκτήτη της μετά από το πέταγμα της…

9-soul-butterfly

Φωτογραφίζοντας από πάνω…

Οι Βιρμανοί ζουν μακριά από το άγχος και τις ανέσεις της δύσης. Σχεδόν αμέσως ανέπνευσα  τη χαλαρή διάθεσή τους, την άνεση, το χαμόγελο και την αθωότητά τους, την απλότητα τους. Μπορούσα να τους πλησιάσω πολύ. Είναι πολύ φωτογενείς άνθρωποι. Σχεδόν παντού κάθονται στους δρόμους, στους ναούς, στις αγορές κατάχαμα και έτσι δοκίμασα πολλές λήψεις από επάνω. Το μικρό ύψος τους, βοήθησε πάρα πολύ. Όπως και το ότι καθόντουσαν επίσης σε πολύ χαμηλά σκαμπό. Όχι  απλά δεν αισθάνθηκαν ενοχλημένοι, αλλά ήταν τα τέλεια μοντέλα γεμάτα χαμόγελα …

Στα  εργαστήρια κατασκευής πολύ λεπτών φύλλων χρυσού μπορείτε να δείτε το τελικό στάδιο συσκευασίας φύλλων χρυσού σε πλαστικές θήκες και κουτιά. Οι Βουδιστές όταν προσεύχονται στους ναούς και ζητούν μια χάρη από το Βούδα καλύπτουν το άγαλμα του με ένα λεπτό χρυσό φύλλο για να τιμήσουν τις διδασκαλίες του. Σε περίπτωση πόνου, το λεπτό χρυσό φύλλο θα κολλήσει στην ίδια οδυνηρή θέση που πονάει στο σώμα εκείνος που προσεύχεται,  στο άγαλμα του Βούδα…

Οι γυναίκες της φυλής Kayan Lahwi είναι γνωστές για τη χρήση δακτυλίων λαιμού, ορειχάλκινων δαχτυλιδιών που τοποθετούνται γύρω από το λαιμό, που φαίνεται να τον επιμηκύνουν. Οι γυναίκες που φορούν αυτές τις σπείρες είναι γνωστές στους τουρίστες.ως «γυναίκες καμηλοπαρδάλεις» Τα κορίτσια αρχίζουν να φορούν δαχτυλίδια όταν είναι γύρω στα 5 χρονών. Με την πάροδο των ετών το πηνίο αντικαθίσταται από ένα μεγαλύτερο και προστίθενται περισσότερες στροφές. Ο ίδιος ο λαιμός δεν επιμηκύνεται, αλλά η εμφάνιση ενός τεντωμένου λαιμού δημιουργείται από την παραμόρφωση της κλείδας.  Πολλά γράφονται σχετικά με το γιατί τα φορούν, το διαδίκτυο είναι γεμάτο από εκδοχές επιστημονικές ή μη. Πάντως η απάντηση που πήραμε επιτόπου ήταν για ομορφιά…

Στις όχθες αλλά και μέσα στη λίμνη Ίνλε υπάρχουν σπίτια από καλάμια στηριγμένα στον βυθό με πασσάλους. Εκεί κατοικούν οι περίπου 70.000  Ίνθα – οι «Γιοι της Λίμνης» όπως αποκαλούνται.  Οι Ίνθα είναι βουδιστές και γύρω από τη λίμνη υπάρχουν περίπου 100 μοναστήρια και πάνω από 1.000 στούπες. Προικισμένοι με πολλές ικανότητες, ασχολούνται με το ψάρεμα, την καλλιέργεια φρούτων, λουλουδιών και λαχανικών στους πλωτούς τους λαχανόκηπους. Είναι αργυροχόοι, σιδεράδες, ενώ από τις βιοτεχνίες τους ξεχωρίζουν εκείνες των βιρμανέζικων πούρων τσερούτ, της λάκας και κυρίως της υφαντουργίας από βαμβάκι και μετάξι που τους χαρίζει φήμη και πλούτο, αφού προμηθεύουν με υφαντά όλο το οροπέδιο Σαν.

Όλες οι μετακινήσεις τους γίνονται κυρίως με κανό με κουπιά, αποφεύγοντας εκείνα με το μοτέρ που ρυπαίνουν τη λίμνη. Πολύ νωρίς το πρωί ή το σούρουπο, οι ψαράδες Ίνθα είναι οι κυρίαρχες φιγούρες στη λίμνη. Χρησιμοποιούν μια κωνική παγίδα και φημίζονται για τον ασυνήθιστο τρόπο που χειρίζονται το μονόξυλό τους. Στέκουν με το ένα πόδι πάνω στην πρύμνη της βάρκας και με το άλλο κουμαντάρουν το μακρύ κουπί προσπαθώντας ταυτόχρονα να αποφεύγουν τα χόρτα που επιπλέουν στην επιφάνεια της λίμνης. H μεγάλη κωνική ψαροπαγίδα, που ξεπερνάει τα δύο μέτρα (το μεγαλύτερο βάθος της λίμνης φθάνει τα τρία μέτρα) αποτελείται από ένα δίχτυ στερεωμένο σε δύο συρμάτινα στεφάνια, στο στόμιο της παγίδας. Όταν ο ψαράς εντοπίσει κάποια κίνηση ή φυσαλίδες στο νερό, ρίχνει την παγίδα και πιάνει το ψάρι ανάμεσα στα δύο στεφάνια.

Ένα ταξίδι ξεκινάει από τη προετοιμασία του. Όταν εννοώ προετοιμασία δεν εννοώ εισιτήρια και ξενοδοχεία. αλλά ευκαιρία επικοινωνίας με τη κουλτούρα την ιστορία, τη λογοτεχνία, τη μουσική αλλά και φωτογραφίες που αφορούν το προορισμό είτε από δυτικούς φωτογράφους είτε, αν είναι εφικτό από, ντόπιους δημιουργούς. ‘Ετσι ξεκίνησε κι αυτό το ταξίδι προετοιμασίας, πριν το ταξίδι μου στη Βιρμανία. Με τη σειρά: κινηματογράφος, μουσική, λογοτεχνία και φωτογραφία.

Η «Άρπα της Βιρμανίας» είναι ένα γιαπωνέζικο φιλμ του 1956. Ο Μισομίζου ένας νεαρός στρατιώτης που παίζει άρπα, αιχμάλωτος σε αγγλικό στρατόπεδο, στέλνεται για να τους πείσει τους συμπολεμιστές του να παραδοθούν, αλλά αποτυγχάνει στην αποστολή του. Έχοντας αντικρίσει στην περιπλάνησή του τα απομεινάρια της μεγάλης σφαγής και τις εκατόμβες των χιλιάδων άταφων συμπατριωτών του αποφασίζει να γίνει μοναχός, να μείνει στη Βιρμανία και να αφοσιωθεί στην ταφή των νεκρών.  Το  «Beyond Rangoon» (1995) του John Boorman, είναι μια ευκαιρία για τον ταξιδιώτη να ψάξει το αιματοβαμμένο παρελθόν αυτής της χώρας διαμέσου μιας από τις μακροβιότερες χούντες στην ιστορία του πλανήτη ολάκερου.  Για το ίδιο θέμα στο youtube υπάρχουν ντοκυμαντέρ του 1996, όπως το «Inside Burma: Land of Fear» και το «Burma soldier» του 2010. Το πιο γνωστό φιλμ είναι το «The Lady» (2011) του Luc Besson που πραγματεύεται τη ζωή της Aung San Suu μιας από τις πιο γνωστές παγκοσμίως προσωπικότητες της Ασίας, κάτοχο του Νόμπελ ειρήνης. Το εντυπωσιακό «Golden kingdom» (2015) γυρισμένο στη Βιρμανία πραγματεύεται την ιστορία 4 νέων βουδιστών μοναχών.  Μια πρώτη επαφή με το Βουδισμό είχα με το «Kundun» (1997) του Martin Scorsese και το «Little Buddha» (1993) του Bernardo Bertolucci.

14-inn-dein-pagoda-complex

O George Orwell έζησε αρκετά στη Βιρμανία και έγραψε το βιβλίο «Burmese Days» αλλά λέγεται ότι εκεί ξεκίνησε και τη συγγραφή της «Φάρμας των ζώων» και του «1984». Τα βιβλία του είναι απαγορευμένα στη χώρα. O Rudyard Kipling έγραψε το ποίημα  «Mandalay» το 1890 που μελοποιήθηκε πολλά χρόνια αργότερα από τον Frank Sinatra. Ενδιάμεσα και ο  Bertolt Brecht έγραψε το «Mandalay Song».

Η άρπα Saung είναι το παραδοσιακό εθνικό όργανο της χώρας. Είναι γνωστή σαν Burmese Harp ή Myanmar harp σε σχήμα βάρκας. Το Saung είναι μοναδικό, δεδομένου ότι έχει μια πολύ αρχαία παράδοση και  είναι η μόνη άρπα στην Ασία που επιβίωσε μέχρι τις μέρες μας. Το y-tube είναι γεμάτο από αποσπάσματα μεγάλης διάρκειας ηχογραφήσεων από Βουδιστικά μοναστήρια και τελετές, προσωπικά είχα προσανατολισθεί στην άρπα Saung, αλλά και στο soundtrack του «Kundun» από το Philip Glass και στο soundtrack του «Merry Christmas Mr Lawrence» από τον Ryuichi Sakamoto για συντροφιά στη προετοιμασία αλλά και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.

Πληκτρολογώντας «Steve Mc Curry Burma» υπάρχουν πολλές εικονικές φωτογραφίες του φωτογράφου από αυτό το προορισμό. Ο φωτογράφος Lukas Birk έχει εκδώσει το βιβλίο «Burmese Photographers». O Matt Grace έχει μια πιο σύγχρονη εικόνα της χώρας πολύ μακριά από τη προφανή τουριστική εκδοχή.  Υπάρχουν βέβαια και οι φωτογραφίες των ντόπιων Zay Yar Lin, Aung Pyae Soe, Kyaw Kyaw Winn, Maung Thaw Aung. Πολύ δραστήριο το YANGONPHOTOFESTIVAL. Από έλληνες φωτογράφους ξεχώρισα τον Αλέξανδρο Τσούτη και τη Δήμητρα Στασινοπούλου. Θα κλείσω τις φωτογραφικές αναφορές με τα δεκάδες βραβεία που έχουν πάρει φωτογράφοι από όλο τον κόσμο όπως ο Probal Rashid και ο K.M. Asad  καλύπτοντας τους διωγμούς από τη χώρα των Rohingya, τα τελευταία 2 χρόνια.

(Φωτογραφίες μου από το ταξίδι στη Βιρμανία έχουν διακριθεί  και δημοσιευθεί στα YourShotNationalGeographic, Humanity Photo Awards China(HPA), VOGUE Italia, DPhotographer magazine, CIP (Chania International Photo festival), Photocrowd.com, περιοδικό Φωτογράφος, Photocontest.gr.)

16-%ce%b5%ce%be%cf%89%cf%86%cf%85%ce%bb%ce%bb%ce%bf-carnet-de-voyage-fb-flickr
Μέσω
Φωτογραφίες, Κείμενο: Στέφανος Χρόνης

Στέφανος Χρόνης

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ. Γεννήθηκε στα Τρίκαλα Θεσσαλίας. Εργάζεται ως μαθηματικός σε δημόσιο σχολείο. Είναι ερασιτέχνης φωτογράφος. Του αρέσει να ταξιδεύει και να φωτογραφίζει γεγονότα (λαογραφία) σε όλο τον κόσμο. Εκφράζεται μέσω της φωτογραφίας. Πιστεύει ότι η φωτογραφία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ενημερώσει και να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κατανόηση του κόσμου. Μπορεί να φέρει τους ανθρώπους να αναρωτηθούν τι συμβαίνει γύρω τους , προκαλώντας το ενδιαφέρον για τόπους, ανθρώπους και κουλτούρες. Ζει στην Αθήνα, αλλά κυρίως του αρέσει να φωτογραφίζει σε ταξίδια σε όλο τον κόσμο. Πέντε φωτογραφίες του έχουν δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα του National Geographic.

Σχετικά Άρθρα

Back to top button