FeaturedTravel StoriesΕλλάδα

Σπιναλόγκα: Το νησί

Ανέκαθεν, τα εγκαταλελειμμένα και πολύπαθα μέρη μου ασκούσαν μια περίεργη γοητεία. Δε χρειάστηκε, λοιπόν, δεύτερη σκέψη προκειμένου να συμπεριληφθεί η Σπιναλόγκα στο καλοκαιρινό μου road trip στην Κρήτη.

Η Σπιναλόγκα δε χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Όλοι γνωρίζουμε ή έχουμε έστω ακουστά το μικρό νησί που οχυρώθηκε από τους Ενετούς προκειμένου να αποτρέψει επικείμενες επιθέσεις επίδοξων κατακτητών στον κόλπο της Ελούντας. Κατά τη μακρά ιστορία του, εκτός από οχυρό, υπήρξε και καταφύγιο των «Χαΐνηδων», δηλαδή των επαναστατών Κρητικών που οργάνωναν αντάρτικα κατά τη διάρκεια της Τουρκικής κατοχής. Ως Λεπροκομείο ξεκίνησε να λειτουργεί το 1905. Αυτή του η ιδιότητα το ακολούθησε μέχρι το 1957, οπότε και άδειασε το νησί, αφού ανακαλύφθηκε το φάρμακο για τη νόσο του Χάνσεν.spinaloga-3

Το νησί είναι επισκέψιμο τους καλοκαιρινούς μήνες με καραβάκια από την Πλάκα, την Ελούντα και τον Άγιο Νικόλαο.

Προσωπική διαπίστωση: το νησί είναι πανέμορφο, παρά το γεγονός πως κουβαλάει βαριά ιστορία που έχει μείνει χαραγμένη σε κάθε σπιθαμή του.

spinaloga-1

Κατά την αποβίβαση από το τουριστικό καραβάκι, σε υποδέχονται τα ψηλά τείχη, που χρόνια πριν έκρυβαν μέσα τους ταυτόχρονα αρρώστια αλλά και σπίθα ζωής. «Νησί των λεπρών» την ονόμαζαν τη Σπιναλόγκα και σε αυτή απομονώθηκαν για να ζήσουν οι Χανσενικοί που νοσούσαν, βασιζόμενοι σε ένα μικρό μηνιαίο εισόδημα.spinaloga-6

Επιλέγω να ξεκινήσω την περιήγηση στο νησί από την πλευρά των τειχών. Περπατώντας κάτω από το ζεστό ήλιο, κοιτάζοντας μια τα πέτρινα ερειπωμένα τείχη και μια το καθαρό γαλάζιο νερό που τα περιστοιχίζει, το βρίσκω πολύ δύσκολο να φανταστώ τι μπορεί να ένιωθαν οι άνθρωποι που ζούσαν κάποτε εδώ. Πολλοί είχαν στην απέναντι στεριά τις οικογένειες και τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Και μια ασθένεια τους στέρησε το δικαίωμα της ελεύθερης ζωής μαζί τους. Έχω την αίσθηση πως το παράπονο, ο πόνος και οι ιστορίες τους είναι γραμμένα πάνω στις πέτρες. Η ατμόσφαιρα του νησιού, ακόμα και σε αυτό το φαινομενικά εγκαταλελειμμένο κομμάτι του, είναι βαριά. Η ησυχία έξω από τα τείχη είναι σα φόρος τιμής στους ανθρώπους που ζούσαν πίσω από αυτά και χάθηκαν από τη νόσο του Χάνσεν. Η αλμύρα του νερού και η άγρια ομορφιά του τοπίου δεν καταπραΰνουν την αίσθηση αυτή.

Η περιφερειακή βόλτα είναι σύντομη. Μπροστά μου τώρα βρίσκεται ο παλιός οικισμός.  Έρημα σπίτια, πεσμένα ταβάνια, πόρτες και παράθυρα που στέκουν άδεια, τούβλα που ξεπροβάλλουν από τους σκασμένους τοίχους. Και γύρω γύρω, σα να έχει πάρει τη δική της μορφή μέσα στο χρόνο, η ιστορία των Χανσενικών. Χωρίς να θέλω να υπερβάλλω, γυρίζοντας τη ματιά από κτίσμα σε κτίσμα, περιμένεις να δεις κάποιο πληγωμένο από την αρρώστια πρόσωπο να κρυφοκοιτάζει τους επισκέπτες μέσα από τα χαλάσματα. Τόσο έντονα έχουν αποτυπωθεί οι αναμνήσεις του νησιού στον εναπομείναντα οικισμό.

Κάποια από τα κτίσματα έχουν μετατραπεί σε μουσειακούς χώρους που περιλαμβάνουν φωτογραφίες, ιστορικές πληροφορίες, αλλά και αντικείμενα καθημερινής ζωής και χρήσης από την εποχή του Λεπροκομείου.

Καταβάλλω μεγάλη προσπάθεια να μη συγκινηθώ. Το νησί αποτελεί πλέον αρχαιολογικό μνημείο. Όμως, οι ανθρώπινες μνήμες και οι προσωπικές ιστορίες των Χανσενικών που έζησαν σε αυτό, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του και έχουν γίνει η ιστορική του σφραγίδα. Παρήγορη είναι τελικά η σκέψη,  πως οι κάτοικοι της Σπιναλόγκας κατάφεραν να υπερπηδήσουν  τα εμπόδια τόσο της ασθένειας, όσο και της κοινωνικής απομόνωσης και δημιούργησαν μια κοινότητα λειτουργική κι ευτυχισμένη. Γιατί το ένστικτο της επιβίωσης είναι πολύ δημιουργικό όταν ο άνθρωπος καλείται να επιλέξει τη ζωή ή το θάνατο.spinaloga-28

Διασχίζοντας την έξοδο του οικισμού, κοιτάζω την προβλήτα. Παίρνω ανάσα δροσιάς από τα καταγάλανα νερά και περιμένω το καραβάκι που θα με γυρίσει στην Πλάκα. Έχει βαρύνει η διάθεσή μου, όμως άξιζε κάθε στιγμή που πέρασα πάνω στο νησί. Ξέρω πως θα αφήσω πίσω μου τη Σπιναλόγκα, χωρίς όμως να ξεχάσω το συνδυασμό ειδυλλιακού τοπίου και άγριας ιστορικής μνήμης που τη χαρακτηρίζει.

Μέσω
Φωτογραφίες, Κείμενο: Χριστίνα Μαραγκού

Xριστίνα Μαραγκού

BUSINESS SUPPORT PARTNER Γεννήθηκα στην Αθήνα, όπου και ζω μέχρι σήμερα. Στην Αθήνα δύσκολα μένω ριζωμένη, όμως. Αγαπώ με πάθος τα ταξίδια και τη φωτογραφία. Ταξιδεύω και φωτογραφίζω με κάθε ευκαιρία. Πιστεύω πως τα ταξίδια είναι η ανάσα της ζωής. Και οι φωτογραφίες το αποτύπωμά της. Ζούμε για να ταξιδεύουμε και ταξιδεύουμε για να ζούμε, λοιπόν!

Σχετικά Άρθρα

Back to top button