Σκύρος: Ανθρωπογραφία στο νότο των Σποράδων

Χειμώνας μαλακός σαν άνοιξη στην αυθεντική Σκύρο, το μεγαλύτερο και νοτιότερο νησί του συμπλέγματος των Σποράδων, αυτό με τις έντονες αντιθέσεις της βλάστησης και της ξηρασίας, του μπλε και του πράσινου, της αγριάδας και της γαλήνης.
Στη γειτονιά γύρω από την κεντρική πλατεία της Χώρας (ή του Χωριού, όπως προτιμούν να αποκαλούν την πρωτεύουσα τους κάποιοι Σκυριανοί), πλήθος κόσμου είναι ακροβολισμένο σε λευκές πεζούλες, λιθόστρωτα σοκάκια και μικρές αυλές σφιχταγκαλιασμένων κυβόσχημων σπιτιών. Ζωντανές νότες παραδοσιακών σκυριανών ρυθμών ακούγονται να ανεβαίνουν από τα πνευμονία μιας ντόπιας ζυγιάς μουσικών οργάνων που αποτελείται από ένα κλαρίνο και ένα λαούτο.

Οι Σκυριανοί αγαπούν την ιστορία και την τοπογραφία του νησιού τους, διαφυλάττουν την πολιτιστική κληρονομιά τους, τιμούν τα έθιμα και τις παραδόσεις τους αναβιώνοντας τα, βιώνοντας τα…
Μικροί και μεγάλοι ντυμένοι με τις επίσημες παραδοσιακές φορεσιές τους, τις οποίες φορούν στις γιορτές, στις χαρές, στα σημαντικά γεγονότα της τοπικής κοινωνίας τους, ξεπροβάλλουν από τις πλακόστρωτες ρούγες που περικλείουν την Χώρα, ξεκινώντας από το Κάστρο οπού εδρεύει ο Αϊ-Γιώργης ο Επανωτός και φτάνοντας ως το καλντερίμι της Κεντρικής Αγοράς της Σκύρου, την καρδιά της μικρής πολιτείας.
Περήφανοι μα ταπεινοί, λιγομίλητοι μα χαμογελαστοί, διασχίζουν τις αρτηρίες του νησιού τους και έχουν το προνόμιο να ατενίζουν δεξιά και αριστερά την απεραντοσύνη του Αιγαίου, την ίδια την ελευθερία. Κορίτσια και γυναίκες ξεχωρίζουν ανάμεσα στο πολύβουο πλήθος του κόσμου με τα χαρακτηριστικά κίτρινα παραδοσιακά κουμιώτικα γυναικεία κεφαλομάντηλα τους, σαν ένα άφτερο μελίσσι. Μα και οι άντρες, ενήλικες ή μικρά αγόρια, διακρίνονται με τα αντίστοιχα μπλε κεφαλομάντηλα τους και κυρίως με την παρρησία και την καθαρότητα που εκπέμπει το βλέμμα τους.

Είναι πρωί Καθαράς Δευτέρας και οι Σκυριανοί, ξενυχτισμένοι μα ακούραστοι, ετοιμάζονται να την γιορτάσουν με τοπικούς χορούς, με μπάλο, με συρτό και με Καλέ (ή Σκυριανό ή Κουμιώτικο), κλείνοντας έτσι πανηγυρικά την μεγαλύτερη λαϊκή γιορτή τους, αποχαιρετώντας για ακόμα μια χρονιά το πανάρχαιο Τριώδι.
Ακούγονται ήδη οι ντόπιοι οργανοπαίχτες να τραγουδούν μελωδικά και παθιασμένα:
…«Νησί μου αγαπημένο
νησί μου διαλεχτό,
ανάμεσα πελάου
κοράλλι ζηλευτό»…*
* Στίχοι από το παραδοσιακό τραγούδι «Η Σκύρος ειν’ ωραία» με προέλευση την Σκύρο των Σποράδων.
