FeaturedTravel StoriesΚόσμος

Αίγυπτος: Η γη των Φαραώ και του Νείλου

Ταξιδεύοντας στην Αίγυπτο, την χώρα των Φαραώ και του Νείλου. Από το Κάϊρο και τις πυραμίδες της Γκίζα και της Σακκάρα, στο Λούξορ, τις αρχαίες Θήβες με τους υπέρλαμπρους ναούς, τις κοιλάδες των βασιλισσών και των βασιλέων έως το Ασουάν και τα νουβικά χωριά, τους ναούς του Άμπου Σίμπελ και τα διάσπαρτα μνημεία και τους ναούς στις όχθες του Νείλου.

 Η γη των Φαραώ και του Νείλου, είναι μια χώρα γεμάτη θαύματα και μυστήρια. Μια πανάρχαια χώρα που μαγεύει τις καρδιές των ανθρώπων με τα εμβληματικά μνημεία της και τις  φυσικές ομορφιές της. Ευλογημένη από τους θεούς και το Νείλο, έζησε λαμπρές περιόδους αφθονίας, δόξας και μεγαλείου, αλλά και ταραχώδεις εποχές με πολέμους, λιμούς και εμφύλιες συγκρούσεις. Τις σκοτεινές περιόδους, τις άφηνε κάθε φορά πίσω της με την επανένωση και την κυρίαρχη ιδεολογία που σηματοδοτούσαν ένα νέο ξεκίνημα. Ο θεός του πολέμου Μοντού παραμέριζε και έπαιρναν τη θέση του στο προσκήνιο, ο υπέρτατος θεός Άμμων Ρα και η Άθωρ, η θεά της αγάπης, της χαράς, της ομορφιάς και της μητρότητας.

Υπό την ηγεμονία του διπλού στέμματος και των ιερών συμβόλων της ενωμένης  Άνω και  Κάτω Αιγύπτου, η χώρα αναδείχθηκε σε πανίσχυρη δύναμη και ανέπτυξε εκπληκτικά επιτεύγματα που εξάπτουν την ανθρώπινη φαντασία.

Συνολικά η Αίγυπτος είχε πάνω από 300 Φαραώ που έχτισαν μεγαλειώδη και επιβλητικά μνημεία ως σύμβολα θεϊκής δύναμης και ισχύος. Ειδικά οι βασιλείς των πρώτων δυναστειών του αρχαίου βασιλείου δεν αρκούσε να είναι θνητοί. Έπρεπε να αποδείξουν την θεότητά τους έχοντας τον πλήρη έλεγχο των υπηκόων και την εύνοια των θεών για να περάσουν στην αιωνιότητα. Μια σκάλα για την αιωνιότητα ήταν οι πυραμίδες. Η μεγάλη πυραμίδα του Χέοπα, το μοναδικό από τα αρχαία θαύματα που διασώζεται, μαγνητίζει αιώνες τώρα τα βλέμματα όλου του κόσμου.

Η μεγαλοπρέπεια και η μακροβιότητα του αρχαίου αιγυπτιακού πολιτισμού γοήτευε ήδη από την αρχαιότητα. Από το 1400 π.Χ. ο βασιλιάς Τούθμωσις Δ΄(18η Δυναστεία) πραγματοποιούσε ανασκαφές στην Γκίζα, ενώ ο Ηρόδοτος μας άφησε λεπτομερή αφήγηση της περιήγησής του στην Αίγυπτο το 450 π.Χ.

Σύμφωνα με τον Αιγύπτιο ιστορικό Μανέθωνα (3ος αιώνας π.Χ.) οι φαραωνικές Δυναστείες ξεκινούν από το 3100 π.Χ. με τον πρώτο βασιλιά Ναρμέρ και φθάνουν έως τον τελευταίο 16ο βασιλιά της Δυναστείας των Πτολεμαίων το 30 μ. Χ. Σε αυτή την χρονολόγηση βασίζεται η επιστήμη και μας παρουσιάζει έναν πολιτισμό που παρέμεινε ζωντανός για 5000 χρόνια. Είναι ο πιο μακροχρόνιος πολιτισμός σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η σύγχρονη αιγυπτιολογία πάντως ξεκίνησε το 1798 με τη μελέτη της χώρας που ζήτησε ο Ναπολέων. Έκτοτε η αρχαιολογική σκαπάνη δεν έπαψε ποτέ να προχωρά σε νέες ανακαλύψεις. Μόνο που τις τελευταίες δεκαετίες οι υπολογιστές και τα ηλεκτρονικά μικροσκόπια, έχουν αντικαταστήσει τις αξίνες και τα φτυάρια.

Η σημερινή Αίγυπτος μολονότι βλέπει μπροστά, στηρίζεται και αντλεί δύναμη από το ένδοξο παρελθόν της.

Με περίπου 105 εκατ. κατοίκους είναι η μεγαλύτερη χώρα της Μέσης Ανατολής και η τρίτη πολυπληθέστερη στην Αφρική. Η πλειονότητα των κατοίκων ζει κοντά στις όχθες του Νείλου, στο Δέλτα του ποταμού και στην περιοχή της διώρυγας του Σουέζ.  Η καλλιεργήσιμη γη καταλαμβάνει μόνο το 5% του εδάφους της, το υπόλοιπο 95% είναι έρημος.

Διάσπαρτα κατά μήκος του Νείλου είναι και τα περισσότερα από τα φαραωνικά μνημεία της, οι ναοί του Λούξορ, του Κόμ Όμπο, του Έντφου, της νήσου Φίλαι, του Άμπου Σίμπελ. Ο Νείλος ο θαυματουργός ποταμός που δίνει ζωή σε ότι αγγίζει είναι αυτός που μετέτρεψε την έρημο της Αιγύπτου σε παράδεισο. Απλώνεται από τον νότο προς τον βορρά σαν μια υδάτινη γαλάζια λωρίδα σε έναν απέραντο ωκεανό από άμμο. Χάρη στο ζωοδότη ποταμό και την ευφυΐα των Φαραώ η Αίγυπτος έχει αναδειχθεί  στο μεγαλύτερο υπαίθριο μουσείο του κόσμου.

ΤΟ ΚΑΪΡΟ

Το  Κάϊρο, η αιγυπτιακή πρωτεύουσα,  με 20 εκατ. κατοίκους, είναι μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του πλανήτη. Μια λαοθάλασσα που συμβάλλει στους χαοτικούς ρυθμούς της πόλης κι ανεβάζει τους καρδιακούς της παλμούς. Πολύβουη και θορυβώδης, με  μια φρενίτιδα στους δρόμους που σε αφήνει άφωνο. Πολλούς αυτή η εικόνα τους συναρπάζει. Χωρίς άλλο πάντως όσοι έχουν  αίσθηση του χιούμορ και υπομονή να αντέξουν τα συνεχή κορναρίσματα, τις απίθανες προσπεράσεις και το πολύωρο μποτιλιάρισμα, θα γνωρίσουν μία πόλη με ανατολίτικη αύρα, αλλά και ευρωπαϊκές ανέσεις.

Η πόλη «των χιλίων μιναρέδων» είναι η πόλη των αντιθέσεων, σε κρατά διαρκώς σε εγρήγορση και σου προκαλεί τις αισθήσεις. Θα σε μαγέψει από την μια με τα περίλαμπρα μνημεία, τα μουσεία και τους ανεκτίμητους αρχαιολογικούς θησαυρούς, τους ήχους της, τα χρώματα και τις μυρωδιές, τα παζάρια της, τη γαλήνη του Νείλου. Κι από την άλλη θα σε γειώσει με την  φτώχεια, τις υποβαθμισμένες λαϊκές συνοικίες και γειτονιές και τη νεκρόπολη, (Ελ Αράφα) όπου οι ζωντανοί συγκατοικούν με τους νεκρούς. Απίστευτο;  Κι όμως η παράδοξη αυτή συνύπαρξη διαφημίζεται περίπου σαν τουριστικό αξιοθέατο, αν και για λόγους ασφαλείας απαγορεύεται στους τουρίστες να επισκεφθούν την νεκρόπολη.

Ο θάνατος έπαιζε ανέκαθεν σημαντικό ρόλο στη ζωή της Αιγύπτου. Για τους αρχαίους Αιγυπτίους ο θάνατος δεν ήταν το τέλος της ζωής αλλά το σημείο εκκίνησης για τη μετάβαση σε μια άλλη ζωή. Κι αυτή η πεποίθηση θα διαμόρφωνε την πιο μυστηριώδη τους πρακτική, την ταρίχευση.

Ο νεκρός ταριχεύονταν κι  έπαιρνε μαζί του στον τάφο του όλα όσα του ήταν απαραίτητα όσο ζούσε. Κυρίαρχος στο όλο τελετουργικό ήταν  ο ρόλος των θεών. Άνουβις, Μάατ,  Ίσιδα, Ώρος και οι άλλες θεότητες,  καλωσόριζαν τον νεκρό και τον οδηγούσαν ενώπιον του Οσίριδος του θεού του Κάτω Κόσμου για την τελική κρίση και την αναγέννηση.

Αναμφίβολα χάρη σε αυτή την εμμονή για την μουμιοποίηση ανθρώπων και ζώων οι πολύτιμοι θησαυροί  του αιγυπτιακού πολιτισμού διατηρήθηκαν έως τις μέρες μας και μπορούμε να τους θαυμάζουμε στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους.

ΣΤΙΣ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΤΗΣ ΓΚΙΖΑ

Σε ένα άνυδρο ερημικό τοπίο, στα δυτικά του Καϊρου πριν από 4500 χρόνια χτίστηκαν οι Πυραμίδες. Οι μνημειώδεις τάφοι των Φαραώ του Αρχαίου Βασιλείου.

Τις είχα πρωτοδεί από μακριά  να προβάλλουν αχνά πάνω από τα υψίπεδα της Γκίζας. Το ξενοδοχείο είχε θέα στις Πυραμίδες και μπορούσες να τις δεις από  μεγάλη απόσταση.

Ήμουν προετοιμασμένη, ακόμα και για τις θεωρίες συνομωσίας περί εξωγήινων γνώριζα, οι οποίοι βοήθησαν (γιατί πως αλλιώς χτίστηκαν; ) στο χτίσιμο των Πυραμίδων…

 Μα όταν έφθασε η ώρα και πάτησα το πόδι μου στον ιερό τόπο της Γκίζας  ένιωσα δέος. Ο όγκος και η μεγαλοπρέπεια των Πυραμίδων σε καθηλώνουν. Είναι τόσο συναρπαστικό το θέαμα που χρειάζεσαι λίγα λεπτά για να το  αφομοιώσεις. Είσαι  πρόσωπο με πρόσωπο με ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου, το μοναδικό που  διατηρείται έως σήμερα.  Κι είναι μεγάλη τύχη να αξιωθείς να το δεις, να το αγγίξεις  να ψηλαφίσεις τις πέτρες του,  να εισχωρήσεις βαθιά στην καρδιά του. Η είσοδος στην Πυραμίδα του Χέοπα, γνωστή και ως Μεγάλη Πυραμίδα είναι μια εμπειρία που σε γεμίζει πρωτόγνωρα συναισθήματα. Μια εμπειρία που θα μου μείνει αξέχαστη.

Στην αρχή προχωράς σκυφτός σχεδόν σε εμβρυακή στάση,  ύστερα σιγά σιγά ανυψώνεσαι βαδίζοντας πάνω στη στενή κλίμακα της μεγάλης γαλαρίας ώσπου να φθάσεις στην καρδιά του μνημείου. Τον ταφικό θάλαμο του βασιλιά Χέοπα. Κι είναι  αυτή η εμβρυακή στάση σαν  ένας συμβολισμός της  ιδέας της επαναγέννησης που ανέπτυξαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι και ο διάδρομος που σε οδηγεί προς τα πάνω, σαν μια σκάλα προς την αιωνιότητα, αλλά και μια εκπληκτική προσομοίωση του πως ανυψώθηκαν από την γη οι αρχαίοι Αιγύπτιοι με τον πολιτισμό τους κι έφθασαν στην κορυφή του αρχαίου κόσμου. Η πυραμίδα ήταν η ψηλότερη κατασκευή στον  κόσμο για 3.800 χρόνια έως την δημιουργία του καθεδρικού του Λίνκολν το 1300 μ.Χ. Ένα μοναδικό επίτευγμα για κάθε πολιτισμό.

Τεράστιες πλάκες ασβεστόλιθου καλύπτουν την εσωτερική τοιχοποιία του διαδρόμου κι είναι εκπληκτικό το πώς τις μετέφεραν και τις τοποθέτησαν τόσο ψηλά με τα εργαλεία που διέθεταν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι στην εποχή τους.

 Ο ταφικός θάλαμος του βασιλιά Χέοπα βρίσκεται στην καρδιά της πυραμίδας. Οι τοίχοι και  η οροφή του έχουν επένδυση από γρανίτη. Ο όγκος της σαρκοφάγου που περιείχε κάποτε το ταριχευμένο σώμα του βασιλιά δεσπόζει στον ταφικό θάλαμο. 

 Και παρά τις εμφανείς φθορές που έχει υποστεί το μνημείο, συγκεντρώνει καθημερινά αμέτρητα βλέμματα θαυμασμού για την στίλβωση και την συμμετρία του.  Λέγεται πως οι γωνίες της σαρκοφάγου ήταν απολύτως ορθές, ενώ η απόκλιση της επιφάνειάς της  δεν ξεπερνούσε το μισό χιλιοστό. Δηλαδή το 1/10 του πάχους μιας ανθρώπινης τρίχας! 

Δύο τρείς φωτογραφίες, φωνές ψιθυριστές, μια ματιά στον αεραγωγό στην αριστερή πλευρά του θαλάμου, μια ανάσα μικρή… Αλλά για τον Φαραώ ένα συμβολικό μονοπάτι για την ανύψωση της ψυχής του στα αστέρια…

Η Πυραμίδα  του Χέοπα συγκεντρώνει κι άλλα θαυμαστά. Η μεγαλύτερη διαφορά στο μήκος των τεσσάρων πλευρών της που φθάνουν τα 230 μέτρα είναι μόλις 4 εκατοστά. Στην κατασκευή της εργάστηκαν 20.000 άνθρωποι και χρησιμοποιήθηκαν πάνω από 2,5 εκατ. ογκόλιθοι από ασβεστόλιθο μέσου βάρους 2,5 τόνων ο καθένας. Στη βάση του κτηρίου κάποιοι από τους ογκόλιθους ζυγίζουν έως και 15 τόνους.

 Στο συγκρότημα των πυραμίδων της Γκίζας, εκτός από την Μεγάλη Πυραμίδα, περιλαμβάνονται η λίγο μικρότερη Πυραμίδα του Χεφρήνου και η σχετικά μετρίου μεγέθους Πυραμίδα του Μυκερίνου. Όλες μαζί σχηματίζουν ένα απέραντο συγκρότημα από μικρότερες πυραμίδες (των βασιλισσών), νεκρικούς ναούς, μασταμπάδες (πυραμοειδείς τάφοι) και τάφους αξιωματούχων. Στη νεκρόπολη της Γκίζα ανήκει και η περίφημη Μεγάλη Σφίγγα. Όλα χτίστηκαν κατά την διάρκεια της 4ης Δυναστείας του Παλαιού Βασιλείου μεταξύ 2613 – 2503 π.Χ.

Η πυραμίδα του Χεφρήνου έχει στρώσεις ερυθρού γρανίτη κι είναι καλοδιατηρημένη, ιδιαίτερα στο ψηλό τμήμα της. Επειδή βρίσκεται σε υψηλότερο επίπεδο φαίνεται μεγαλύτερη, αλλά με αρχικό ύψος 143,50 μ. είναι μικρότερη από την Πυραμίδα του Χέοπα που υπερβαίνει σε ύψος τα 147 μέτρα.

 Η ακριβής χρονολογία κατασκευής της Πυραμίδας του Μυκερίνου είναι άγνωστη, γιατί η βασιλεία του Μυκερίνου δεν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια, αλλά πιθανότατα ολοκληρώθηκε το 2500 π.Χ.  Έχει ύψος 61 μέτρα και βάση 108,5 μέτρα. Βρίσκεται λίγες εκατοντάδες μέτρα στα νοτιοδυτικά των μεγαλύτερων πυραμίδων.

Η ΜΕΓΑΛΗ ΣΦΙΓΓΑ

Το παιχνιδάκι με την Σφίγγα είναι διασκεδαστικό. Την αγγίζεις, την φιλάς, τις βάζεις και τα γυαλιά πάνω από την σπασμένη μύτη της να μην την κάψει ο ήλιος.  Εκείνη παρόλα αυτά εξακολουθεί να στέκει ακίνητη, αγέρωχη κι ασυγκίνητη στις όποιες  θωπείες, απλώς προσθέτει μερικά ακόμα φωτογραφικά κλικ στα αναρίθμητα που έχει δεχτεί ανά τους αιώνες.

Σώμα λιονταριού και κεφάλι ανθρώπου, αυτό το μοναδικό μυθικό πλάσμα, ο φύλακας άγγελος των Πυραμίδων, σε αφήνει άφωνο μόλις το αντικρίσεις με τον όγκο και τις διαστάσεις του.

Είναι καθιστή, φοράει στο κεφάλι της ένα κάλυμμα κεφαλής με ρίγες (nemes) κι έχει στο μέτωπο μία φθαρμένη επίπεδη βασιλική κόμπρα (uraeus). Έχει  μήκος  73,5 μέτρα, πλάτος 6 μέτρα και ύψος 20,22 μέτρα κι είναι το μεγαλύτερο μονολιθικό άγαλμα στον κόσμο. Χρονολογείται μεταξύ 2558 και 2532 μ.Χ κατά την διάρκεια της βασιλείας του Φαραώ Χεφρήνου. Αρχικά ήταν επιχρωματισμένη. Το σώμα του λιονταριού ήταν κόκκινο, τα μαλλιά γαλάζια με οριζόντιες κίτρινες γραμμές και έφερε ψεύτικη γενειάδα. Κατά την περίοδο του Νέου Βασιλείου θεωρήθηκε ότι απεικόνιζε την μορφή του βασιλιά Ήλιου Horemakhet. Στη διάρκεια της βασιλείας του Αμενχοτέπ Β΄ (18η δυναστεία) στα αριστερά της Σφίγγας ανεγέρθηκε ένας μικρός πλίνθινος ναός. Το μνημειακό κτίριο μπροστά από τις οπλές της, γνωστό και ως ναός του Harmachis, χρονολογείται από την 4η Δυναστεία. Κατά την εισβολή των Μαμελούκων στην Αίγυπτο η Σφίγγα εβλήθη με κανόνι και η μύτη της καταστράφηκε. Το μνημείο έχει εμφανείς φθορές από βανδαλισμούς, αλλά  και από  τις καιρικές συνθήκες  και είναι σε εξέλιξη πρόγραμμα συντήρησής του.

 Η Σφίγγα, όπως και οι πυραμίδες ιδίως οι μεγαλύτερες του Χέοπα και του Χεφρήνου,  έχουν καταχωρηθεί στη συνείδηση του κόσμου ως  τα ιστορικά εμβλήματα της Αρχαίας Αιγύπτου. Έγιναν παγκοσμίως γνωστά  στους ελληνιστικούς χρόνους, όταν η μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπα καταχωρήθηκε ως ένα από τα Επτά Θαύματα του Κόσμου. Είναι το αρχαιότερο από τα Επτά Θαύματα και το μόνο που διατηρείται ακόμα. Μαζί με την Μέμφιδα, την πρωτεύουσα του Αρχαίου Βασιλείου,  περιλαμβάνεται από το 1979 στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

ΣΤΗ ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ ΤΗΣ ΣΑΚΚΑΡΑ

Κι αν αναρωτιέται κανείς ποιο ήταν το πρότυπο για τις Πυραμίδες, η απάντηση βρίσκεται στη Σακκάρα. Την πρώτη βασιλική νεκρόπολη της Μέμφιδας, μια περιοχή 15 χλμ. νότια της Γκίζα. Εκτείνεται σε μήκος 7 χλμ. και φιλοξενεί περισσότερες από 12 παλαιές πυραμίδες, τάφους- μασταμπάδες, τοποθεσίες ταφής ζώων και αρχαία μοναστήρια. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η βαθμιδωτή Πυραμίδα του Ζοζέρ, η αρχαιότερη πυραμίδα. Την βλέπουμε να υψώνεται πάνω σε μια λοφοπλαγιά της δυτικής ερήμου με επιβλητική θέα στην Κοιλάδα του Νείλου. Έχει ύψος 60 μέτρα και κυριαρχεί στο τοπίο της Σακκάρα.  

 Η Πυραμίδα χρονολογείται στα 2665 π.Χ. χτίστηκε κατά την διάρκεια της 3ης Δυναστείας από τον αρχιτέκτονα και αρχιερέα Ιμχοτέπ για το βασιλιά Ζοζέρ και αποτελεί ένα ανεπανάληπτο άλμα στην ιστορία της αρχιτεκτονικής.  Έως τότε οι βασιλικοί τάφοι ήταν υπόγειοι θάλαμοι, καλυμμένοι με επίπεδους πλίνθινους μασταμπάδες. Ο Ιμχοτέπ  χρησιμοποίησε πέτρα, αντί για πλίνθους και έχτισε όχι έναν αλλά έξι μασταμπάδες, τον έναν πάνω στον άλλο με σταδιακά μικρότερες διαστάσεις. Οι εσωτερικοί χώροι του μνημείου αναπτύσσονται όχι στο εσωτερικό της ανωδομής, αλλά υπόγεια, κάτω από την βάση της. Το συγκρότημα που περιέβαλε την βαθμιδωτή πυραμίδα ήταν άλλο ένα σημαντικό επίτευγμα, αφού αποτέλεσε το πρότυπο της μετέπειτα Αιγυπτιακής τέχνης και αρχιτεκτονικής. Μέσα από το ασβεστολιθικό περιτοίχισμα που έφθανε σε ύψος τα 10,5 μέτρα υπήρχαν ανοιχτές αυλές, περίπτερα, βωμοί και ναοί.

Στο γυμνό τοπίο της Σακκάρα εκτός από τον Ζοζέρ έχτισαν πυραμίδες και ταφικά μνημεία 16 Αιγύπτιοι βασιλιάδες και πολλοί ανώτατοι αξιωματούχοι καθ’ όλη  τη διάρκεια της φαραωνικής περιόδου. Η Νεκρόπολη παρέμεινε ένα σημαντικό συγκρότημα για μη βασιλικές ταφές και λατρευτικές τελετές ακόμη και στους Πτολεμαϊκούς και Ρωμαϊκούς χρόνους. Σήμερα ανάμεσα σε αυτά που έχουν αποκαλυφθεί και μπορούμε να θαυμάσουμε είναι το Σεραπείον, ο Τάφος του Μερερούκα και η Πυραμίδα του Ουνίς.

ΤΟ ΣΕΡΑΠΕΙΟΝ

Το πιο παράξενο μνημείο της Σακκάρα είναι το Σεραπείον. Αποκαλύφθηκε το 1851 στα νοτιοδυτικά της πυραμίδας του Ζοζέρ και  στεγάζει τους υπόγειους ταφικούς θαλάμους των ιερών ταύρων  Άπις. Ο Άπις, ο ιερός ταύρος, ενσάρκωση του Φθα (Ptah), του θεού της Μέμφιδας, λατρευόταν σε δικό του ναό. Το σώμα του ταριχευόταν μετά το θάνατό του και η ταφή γινόταν με μεγάλη λαμπρότητα. Οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι οι ταύροι στην μετά θάνατον ζωή έπαιρναν την μορφή του Όσιρις Άπις, του θεού του Κάτω Κόσμου.

Αρχικά επί βασιλείας Αμενχοτέπ Γ΄ οι  τάφοι του Άπις ήταν ένας  απλός υπόγειος θάλαμος, στη συνέχεια επί  Ραμσή Β΄ ανοίχτηκε ένας υπόγειος διάδρομος μήκους 100 μέτρων και δημιουργήθηκε  κοινός τόπος ταφής για όλους τους ταύρους. Στις δύο πλευρές του διαδρόμου είχαν διανοιχθεί  στοές-θάλαμοι  όπου τοποθετούνταν οι σαρκοφάγοι με τα ταριχευμένα σώματα των ζώων.

Είκοσι πέντε από τους θαλάμους που βλέπουμε εδώ στο Σεραπείον  περιέχουν ακόμα τις σαρκοφάγους από γυαλισμένο μαύρο ή κόκκινο γρανίτη. Το μήκος της κάθε σαρκοφάγου φθάνει περίπου τα τέσσερα μέτρα και ζυγίζουν 70 τόνους η καθεμία.  Πρωτόγνωρο θέαμα και εικόνες που καθηλώνουν…

 Όταν ο Αύγουστος Μαριέτ ανακάλυψε την περιοχή, διαπίστωσε ότι όλοι οι τάφοι είχαν συληθεί εκτός από έναν που είχε μείνει άθικτος. Μέσα βρέθηκε μια σαρκοφάγος με έναν ταριχευμένο ταύρο που φυλάσσεται έκτοτε στο Γεωργικό Μουσείο του Καϊρου. 

Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΟΥ ΟΥΝΙΣ

Στα νότια του τείχους που περιβάλει την πυραμίδα του Ζοζέρ, βρίσκεται η μισογκρεμισμένη Πυραμίδα του Ουνίς, του τελευταίου βασιλιά της 5ης Δυναστείας. Το ενδιαφέρον σε αυτή την σκοτεινή πυραμίδα είναι οι στήλες με τα  ιερογλυφικά κείμενα που καλύπτουν την τοιχοποιία των θαλάμων. Στα κείμενα καταγράφονται ύμνοι, προσευχές και μαγικές επικλήσεις για να προστατευθεί ο βασιλιάς στην άλλη ζωή. Τα αποκαλούμενα Πυραμιδικά Κείμενα είναι το παλαιότερο δείγμα διακοσμητικής γραφής, σε φαραωνικό ταφικό θάλαμο. Αργότερα αποτέλεσαν τη βάση για το Βιβλίο των Νεκρών του Νέου Βασιλείου. Έναν οδηγό που συνόδευε τον  νεκρό στο ταξίδι του για τον Κάτω Κόσμο.

 Ο ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΜΕΡΕΡΟΥΚΑ

Ο μεγαλύτερος και ο πιο περίτεχνος από όλους τους μη βασιλικούς τάφους στη Σακκάρα είναι ο τάφος του Μερερούκα. Ο Μερερούκα ήταν γαμπρός του βασιλιά Τετί της 6ης Δυναστείας του Αρχαίου Βασιλείου και ένας από τους πιο ισχυρούς αξιωματούχους της εποχής. Ο τάφος διαθέτει 33 θαλάμους με ζωντανές και καλά διατηρημένες διακοσμήσεις, καθώς και πολυάριθμες ανάγλυφες σκηνές.

 Οι τρεις πρώτοι θάλαμοι είναι διακοσμημένοι με σκηνές επιπλοποιίας, κυνηγιού και χρυσοχοΐας. Η μεγαλύτερη αίθουσα με τον πέτρινο δακτύλιο στο κέντρο, όπου έδεναν τα ζώα που επρόκειτο να θυσιαστούν, περιλαμβάνει ένα άγαλμα του Μερερούκα μπροστά από μια εσοχή σε σχήμα πόρτας. 

Η ΜΕΜΦΙΔΑ

Ένα φοινικόδασος και καλλιεργήσιμα χωράφια υπάρχουν σήμερα στη θέση της Αρχαίας Μέμφιδας. Η πρωτεύουσα του Αρχαίου Βασιλείου, αλλά και σπουδαίο διοικητικό κέντρο έως την εποχή των Πτολεμαίων, έχει σχεδόν εξαφανιστεί. Οι θαυμάσιοι ναοί και τα παλάτια της γκρεμίστηκαν  και λεηλατήθηκαν από τους ξένους εισβολείς (από τους Ρωμαίους και μετά) και τα ερείπιά της θάφτηκαν στην προσχωματική λάσπη που εναπόθετε με τις ετήσιες πλημμύρες του ο Νείλος. Τα λιγοστά ευρήματα έχουν συγκεντρωθεί σε ένα υπαίθριο Μουσείο στο χωριό Μιτ Ραχίνα. Το σημαντικότερο όλων είναι το κολοσσιαίο ασβεστολιθικό άγαλμα του Ραμσή Β΄ χωρίς πόδια. Είχε αρχικό ύψος 13,50 μ. σήμερα βρίσκεται ξαπλωμένο μέσα σε ένα κτίριο για να προστατευτεί από τις φθορές. Στον κήπο υπάρχουν κι άλλα αγάλματα του Ραμσή Β΄ καθώς και μια σφίγγα της 18ης Δυναστείας, βάρους 80 τόνων, το μεγαλύτερο άγαλμα από ασβεστίτη που έχει βρεθεί ποτέ.  

Η ΑΒΥΔΟΣ

Ένας από τους πιο ιερούς τόπους της Αιγύπτου είναι η Άβυδος. Τόπος προσκυνήματος για τις ψυχές  των πρώτων βασιλιάδων  που θάφτηκαν κάτω από την έρημο και οι τάφοι τους βεβηλώθηκαν. Αλλά εδώ θάφτηκε και ο θεός Όσιρις (ή τουλάχιστον η κεφαλή του) όταν δολοφονήθηκε από τον αδελφό του Σεθ, θεό του χάους και το σώμα του διαμελίστηκε και διασκορπίστηκε σε ολόκληρη τη χώρα. Όλα αυτά υποθέτω, πριν τον αναστήσει η Ίσιδα αφού προηγουμένως μάζεψε τα κομμάτια του και  τα συγκόλλησε με την βοήθεια του Άνουβι.

Σήμερα αυτό που σώζεται είναι ο εντυπωσιακός ταφικός ναός του Σέτι Α΄. Χτίστηκε από λευκό ασβεστόλιθο κατά την βασιλεία του (1294-1279 π.Χ) και έχει διατηρηθεί σχεδόν ανέπαφος. Περιλαμβάνει μερικά από τα ωραιότερα ανάγλυφα του Νέου Βασιλείου, με τα περισσότερα να διατηρούν ακόμη τα χρώματά τους.

 ΤΑ ΔΕΝΔΕΡΑ

Στα Δένδερα, κέντρο λατρείας της Άθωρ, βρίσκεται ο λατρευτικός ναός της θεάς που συμβολίζει την αγάπη, την χαρά και την μητρότητα. Η Άθωρ, σύμφωνα με τον μύθο, γέννησε εδώ τον Χαρσομπούς, τον γιό του αγαπημένου της Ώρου.  Το σχέδιο του ναού, παρόλο που αυτός ανάγεται στους ελληνορωμαϊκούς χρόνους, μιμείται τους κλασσικούς φαραωνικούς ναούς. Οι υπόστυλες αίθουσες οδηγούν στο σκοτεινό Άδυτο που περιβάλλεται από ένα λαβύρινθο αποθηκών και ιερών. 

Περίτεχνα ανάγλυφα κοσμούν το ναό, βαμμένα αρχικά με έντονα  χρώματα. Οι 18  κίονες της υπόστυλης αίθουσας  φέρουν την κεφαλή της Άθωρ, η οποία  εμφανίζεται με αυτιά αγελάδας. Εντυπωσιακή είναι η αστρονομική οροφή, όπου απεικονίζεται ο θεός ήλιος Ρα να οδηγεί την ιερή λέμβο του στον ουρανό. Ένα μεγάλο ανάγλυφο στον εξωτερικό τοίχο του ναού δείχνει την Κλεοπάτρα μαζί με το γιο της Καισαρίωνα να κάνει προσφορές στη θεά.

ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ: ΤΟ ΦΑΡΑΩΝΙΚΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΟΥ ΛΟΥΞΟΡ

Bάσω Βασιλαδιώτη

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ Ξεκίνησε από το πολιτιστικό και ελεύθερο ρεπορτάζ στον περιοδικό Τύπο και την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», όπου εργάστηκε έως τα τέλη του 1983. Από το 1984 και για 28 χρόνια εργάστηκε στο πρώτο κανάλι της ΕΡΤ (ΕΤ1 και ΝΕΤ), καλύπτοντας τα ρεπορτάζ των υπουργείων Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης, καθώς και τον τομέα της Αυτοδιοίκησης. Εχει συνεργαστεί επίσης με τις εκδόσεις Λυμπέρη (περιοδικά Εγώ, 7Μέρες TV, Τηλεκοντρόλ), τα περιοδικά «Φαντάζιο» και «Οικογενειακός Θησαυρός», τις εφημερίδες «Πρωινή Ελευθεροτυπία», «Ελευθεροτυπία της Κυριακής», «Ειδήσεις» , «Εθνος της Κυριακής», «Εξόρμηση», «Δημοσιογράφος», «Ήχος & Hi –Fi», καθώςκαι άλλα εξειδικευμένα έντυπα στον χώρο της μουσικής και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Υπήρξε συνεργάτιδα, στο Γραφείο Τύπου, του υπουργού Γιώργου Γεννηματά. Το 2003 βραβεύτηκε από το Ίδρυμα Προαγωγής Δημοσιογραφίας Αθανασίου Βασιλείου Μπότση για «την πολύπλευρη και υπεύθυνη δραστηριότητά της στο ρεπορτάζ Τοπικής Αυτοδιοίκησης» με χορηγό τον Δήμο Αθηναίων. Τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στο διαδίκτυο παρουσιάζοντας οδοιπορικά και θέματα που της κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Επίσης ασχολείται ερασιτεχνικά με τη φωτογραφία

Σχετικά Άρθρα

Back to top button