‘Eνα φωτογραφικό ρεπορτάζ που μ’ έφερε στη Μαδρίτη είχε ολοκληρωθεί κι έτσι αποφάσισα να κάνω μια ημερήσια εκδρομή και να επισκεφθώ την “Πόλη των Τριών Πολιτισμών”, όπου “ζωντανεύει” μέρος της Ιστορίας των Εβραίων, των Αράβων και των Χριστιανών.
Το πρωινό ξύπνημα ήταν κάπως καθυστερημένο, ευτυχώς, όμως, η διαμονή μου είχε “κλειστεί” σε σχετικά κοντινή απόσταση από το σιδηροδρομικό σταθμό Atοcha. Το τρένο έφυγε στην ώρα του και κάλυψε αρκετά γρήγορα την απόσταση των 70 χλμ. μεταξύ Μαδρίτης και Τολέδο.
Οι καιρικές συνθήκες ήταν πολύ ευνοϊκές για περπάτημα και περιήγηση στην πόλη. Η διάθεση μου πολύ καλή αλλά, επηρεασμένος από τους Μαδριλένους φίλους μου, οι προσδοκίες μου φλέρταραν έντονα με τις αποχρώσεις του γκρι με τις οποίες μου είχαν περιγράψει όχι την ίδια την πόλη -που έχει χαρακτηριστεί ως παγκόσμιο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς από την Unesco- όσο τις ορδές των τουριστών που κατακλύζουν το Τολέδο 12 μήνες το χρόνο.
Διασχίζοντας με τα πόδια τη γέφυρα του ποταμού Ταγού, μου φάνηκε ότι έκανα ένα απίθανο άλμα πίσω στο χρόνο και ξαφνικά βρέθηκα σε μεσαιωνικό σκηνικό αλά… Χόλιγουντ! Όσο ανηφόριζα μάλιστα προς την κεντρική πλατεία, τόσο η πραγματικότητα μπερδευόταν με τη φαντασία! Κάθισα σ’ ένα από τα πολλά στέκια της Plaza de Zocodovar για να πιω τον πρωινό μου καφέ -αυτόν που δεν πρόλαβα να πιω στη Μαδρίτη- κι άρχισα με το μυαλό μου να πλάθω εικόνες με σιδηρόφρακτους ιππότες, κουκουλοφόρους ιερείς-δήμιους, πλήθη ανθρώπων, ικριώματα και φωτιές έτοιμες να κάψουν “ασεβείς και βέβηλους”!
Την εποχή που η πόλη ήταν πρωτεύουσα της Ισπανικής Αυτοκρατορίας (1085-1559), ήταν ταυτόχρονα πολιτιστικό και θρησκευτικό κέντρο και στη συγκεκριμένη πλατεία λάμβαναν χώρα όλα τα αποτρόπαια εγκλήματα της Ιεράς Εξέτασης. Ωστόσο, οι ιππότες, οι δήμιοι, οι καταδικασμένοι, οι αλαλάζοντες περίεργοι έδωσαν γρήγορα τη θέση τους στους τουρίστες που, με μορφή τσουνάμι, πλημμύρισαν όχι μόνο την πλατεία αλλά ολόκληρη την πόλη.
Κι όλοι τους ήταν εφοδιασμένοι με όσα απαρτίζουν σήμερα το “Ιερό Δισκοπότηρο” του τουρίστα ·κινητά τηλέφωνα, τάμπλετς, φωτογραφικές μηχανές, προκειμένου να απαθανατίσουν και να πιστοποιήσουν -στο χώρο και το χρόνο- τη δική τους παρουσία. Ξεκίνησα τη μεγάλη μου βόλτα στα δαιδαλώδη στενά, προσπαθώντας να αποφύγω κατά το δυνατόν τα τουριστικά κύματα που χτυπούσαν χωρίς έλεος τους λιμενοβραχίονες της πόλης, χωρίς αυτοί να μπορούν να αντισταθούν.
Η προσπάθεια ήταν ανεπιτυχής! Η καλύτερη ώρα, κατέληξα, είναι αυτή της ισπανικής σιέστας, που φαίνεται ότι επηρεάζει ακόμα και αυτούς τους επισκέπτες, η παρουσία των οποίων αραιώνει σημαντικά από τους δρόμους και τις πλατείες. Σιγά-σιγά, τα βήματά μου με οδήγησαν σε αξιοθέατα και μνημεία τεράστιας αρχιτεκτονικής ομορφιάς και πολύ μεγάλης πολιτισμικής βαρύτητας.
Ο καθεδρικός ναός,που χρονολογείται από το 1493, κοσμείται από έργα των Greco, Caravaggiο, Tristan, Morales, Bellini, ενώ η φήμη της εκκλησίας του Santo Tome οφείλεται κυρίως στο διάσημο πίνακα του El Greco, “Η ταφή του κόμητα Όργκαθ” ·και στις δύο περιπτώσεις, θα χρειαστεί να οπλιστείτε με πολλή υπομονή, καθώς το πλήθος των επισκεπτών είναι τεράστιο!
Η δυσφορία μου για την ασύλληπτη κοσμοπλημμύρα συνεχώς μεγάλωνε, σε αντίθεση με τη διάθεσή μου να αφιερώσω το χρόνο που αξίζει σ’ αυτήν την εντυπωσιακά διατηρημένη μεσαιωνική πόλη. Αποφάσισα, έτσι, ο τελευταίος μου σταθμός να είναι το σπίτι όπου έμεινε ο El Greco, από το 1577 μέχρι και το τέλος της ζωής, το 1614. Η κατοικία του λειτουργεί ως μουσείο κι εδώ, παραδόξως, οι επισκέπτες ήταν ελάχιστοι, οπότε μου δόθηκε η δυνατότητα να θαυμάσω αβίαστα μεγάλο μέρος από το έργο του “δικού” μας Δομήνικου Θεοτοκόπουλου ·ο οποίος ξεκίνησε μεν να δημιουργεί το κύριο σώμα του έργου του στην Ιταλία, αλλά έφτασε στο αποκορύφωμά του στην Ισπανία.
Πριν πάρω το δρόμο της επιστροφής για τη Μαδρίτη, κάθισα σ’ ένα συμπαθητικό, μικρό εστιατόριο για να δοκιμάσω την περίφημη tortilla a la magma -ομελέτα με χοιρινό σε κομματάκια- όπως μου είχαν συστήσει επίμονα οι Μαδριλένοι φίλοι μου. Η αλήθεια είναι ότι δικαιώθηκαν σε πολλά απ’ όσα μου είχαν αναφέρει για το Τολέδο ·αυτής της πόλης-μουσείο ιστορίας κι αρχιτεκτονικής, καθώς και πανίσχυρο θρησκευτικό κέντρο ή, κατά τη λατινική ονομασία της, Toletum, της “πόλης με τα τείχη”
