Κόσμος

Πως η Ασία γίνεται σιγά σιγά Ευρώπη, από το Πεκίνο στην Αγία Πετρούπολη με τρένο… Μέρος Γ’ Σιβηρία (video)

Η εμπειρία να περνάς σύνορα ξαπλωμένος σε ένα κρεβάτι τρένου είναι διαφορετική από το συμβατικό πέρασμα συνόρων. Ο έλεγχος ήταν εξονυχιστικός  στη μογγολική πλευρά, αλλά περισσότερο στη ρωσική αφού εκτός από διαβατήρια βγάλαμε όλα τα πράγματα μας έξω από το σακίδιο για να ψαχτούν.

“Μην φοβάστε! Ο έλεγχος είναι τυπικός…Οι συνοριοφύλακες έχουν το σύνδρομο της KGB!”, είπε ο Αντρέι  ένας από τους  Ρώσους φοιτητές, που έμοιαζε περισσότερο με Μογγόλο, ήταν ντροπαλός αλλά είχε καλή αίσθηση του χιούμορ. Συζητώντας μαζί με την ομάδα των φοιτητών μας εξέφρασαν το παράπονό τους ότι η ρωσική κυβέρνηση είναι πολύ «Μοσχοκεντρική», αδιαφορώντας για τις μακρινές πόλεις της Σιβηρίας και της Ασιατικής Ρωσίας. «Εδώ οι μισθοί είναι 3 ή και 4 φορές μικρότεροι από τη Μόσχα και γενικώς η κυβέρνηση  δεν ενισχύει οικονομικά την περιοχή μας με έργα υποδομής δίνοντας τις ίδιες ευκαιρίες ζωής με την ευρωπαϊκή πλευρά». Μετά ο Αντρέι συμπλήρωσε: «Ξέρεις εσάς τους Έλληνες σας συμπαθώ ιδιαίτερα γιατί ο υπεύθυνος καθηγητής στο μεταπτυχιακό μου είναι Έλληνας που ήρθε εδώ την περίοδο της κρίσης και παντρεύτηκε μια  Ρωσίδα και τώρα έχει κάνει οικογένεια στην Ουλάν Ουντέ !»

Η Ουλάν Ουντέ  είναι η πρωτεύουσα της Μπουργιατίας, μίας Δημοκρατίας που υπάγεται στη Ρωσική Ομοσπονδία αλλά το όνομά της μαρτυρεί ένα παρελθόν στενά συνδεδεμένο με την Μογγολία . Η πόλη υπερηφανεύεται για ένα γλυπτό που υπάρχει στην κεντρική της πλατεία, το μεγαλύτερο γλυπτό κεφάλι του Βλαδιμίρ Λένιν στον κόσμο και αξίζει να σημειωθεί ότι πριν το 1991 δεν  επιτρέπονταν η επίσκεψη ξένων τουριστών .

Ιρκούτσκ

Μετά το τρένο, μπαίνοντας στη Σιβηρία, πλησίασε τη λίμνη Βαϊκάλη και κινηθήκαμε παράλληλα με τη λίμνη. Ο πρώτος μας σταθμός  μετά από 24 ώρες ταξίδι το Ιρκούτσκ.

Ζαλισμένοι από το πολύωρο ταξίδι πήραμε ένα ταξί και τραβήξαμε για το πανδοχείο. Εκεί στην υποδοχή μας καλοδέχτηκε ένας συμπαθέστατος νεαρός, ο Αρτέμ, που τα μάτια του έλαμπαν από καθαρότητα και ευγένεια. Ήταν από τις σπάνιες φορές που θυμάμαι σε ταξίδι άνθρωπος να δουλεύει με τόση όρεξη και δοτικότητα. Στην ερώτησή μου για τα αξιοθέατα της πόλης μου απάντησε : «Μη σε νοιάζει… μαζί θα πάμε να στα δείξω! Περίμενε με σε μια ώρα σχολάω».

img_3401

Βγαίνοντας στο δρόμο το πρώτο που μου έκανε εντύπωση ήταν τα παραδοσιακά ξύλινα, χρωματιστά σπίτια, σήμα κατατεθέν της πόλης και της Σιβηρικής αρχιτεκτονικής.

Το Ιρκούτσκ έχει χαρακτηριστεί ως «Παρίσι της Σιβηρίας», αλλά και ως «Αθήνα της Σιβηρίας»  επειδή  στο παρελθόν της υπήρξε το σημαντικότερο διαμετακομιστικό κέντρο εμπορίας γούνας και χρυσού της Ανατολικής Σιβηρίας και γνώρισε σταδιακά μια αξιοζήλευτη οικονομική και πνευματική ανάπτυξη.

img_2999-jpg-cut

Περπατώντας σε δρόμους όπως η λεωφόρος Μαρξ αισθάνεσαι την παλιά αίγλη της πόλης. Όμως αυτό που νιώθει σήμερα ένας επισκέπτης είναι σίγουρα ότι αυτή η αίγλη αποτελεί παρελθόν. Σε ένα κεντρικό σημείο της πόλης κάποιοι υποστηρικτές του Κομμουνιστικού καθεστώτος μοίραζαν φυλλάδια. Ρωτάω τον Αρτέμ ποια είναι η γνώμη του για την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης και μου απαντά: «Δεν ξέρω τι να σου πω…Δεν έζησα τότε…Αυτό που μπορώ να σου πω είναι ότι τα τελευταία 3 χρόνια έχω ξεκινήσει  2 φορές να σπουδάζω σε μια σχολή και αναγκάστηκα να διακόψω γιατί δεν είχα να πληρώσω τα δίδακτρα…Θεωρώ ότι η χώρα μου με διώχνει. Μου λέει ‘φύγε , πήγαινε κάπου αλλού να ζήσεις’…και αυτό σκέφτομαι να κάνω».

ΠΩΣ Η ΑΣΙΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΙΓΑ ΣΙΓΑ ΕΥΡΩΠΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΚΙΝΟ ΣΤΗΝ ΑΓ.ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ ΜΕ ΤΡΕΝΟ…ΜΕΡΟΣ Γ’ ΣΙΒΗΡΙΑ (video)

Λίμνη Βαϊκάλη-Νησί ‘Ολκχον

Επόμενος προορισμός το νησί Ολκχόν στη λίμνη Βαϊκάλη. Βρεθήκαμε στριμωγμένοι μέσα σε ένα μικρό βανάκι με πράγματα και ανθρώπους και τα σακίδια μας στη σκάρα να βρέχονται από ξαφνική βροχή που έπιασε καθώς το σκηνικό του καιρού άλλαξε. Ξέραμε ότι η Βαϊκάλη είναι απρόβλεπτη και ο καιρός, όπως μας είχε πει ο Αρτέμ, αλλάζει σχεδόν κάθε ώρα. Παρ’ όλα αυτά κατέχει τη δεύτερη θέση στον κόσμο, μετά την Καλιφόρνια, από την άποψη της ετήσιας διάρκειας ωρών ηλιοφάνειας. Ελπίζαμε πως θα είμαστε τυχεροί…Ο οδηγός σταματούσε και άφηνε τους επιβάτες έξω από τα σπίτια τους. Ένας βοσκός άπλωσε το χέρι, ο σοφέρ σταμάτησε και αυτός μπήκε μέσα μεθυσμένος και ευδιάθετος προσπαθώντας να μας εξηγήσει στα Ρώσικα τι αξίζει να δούμε. Ο Αρτέμ μας είχε πει ότι το νησί είναι 6, 7, 8 ή 9 ώρες από το Ιρκούτσκ. Τον κοίταξα με απορία. Δεν κατάλαβα τότε. Όταν φτάσαμε στην λίμνη μπήκα στο νόημα. Μια τεράστια ουρά αυτοκινήτων περίμενε να μπει μέσα σε ένα μικρό φέρι που χωρούσε μετά βίας 10 αυτοκίνητα. Χλόμιασα σκεφτόμενος την αναμονή. Ένας αγγλόφωνος Ρώσος μου είπε : «Οι οδηγοί των επιβατικών αυτοκινήτων μπορεί να περιμένουν εδώ 3 και 4 ώρες για να μπούνε στο πλοίο…Εμείς ως τοπικό λεωφορείο έχουμε προτεραιότητα. Το χειμώνα είναι αλλιώς. Δεν υπάρχει πλοίο και καθυστέρηση. Όλοι περνάμε αμέσως αφού η λίμνη είναι παγωμένη και οδηγάμε πάνω στον πάγο!»

Φτάνοντας στο νησί ο δρόμος ήταν χωματόδρομος και γεμάτος λακκούβες κάνοντας την τελευταία ώρα μέσα στο βαν αρκετά επεισοδιακή. Όταν φτάσαμε στο  Κουζίρ, την πρωτεύουσα του Ολκχόν, ένα χωριό με ξύλινα σπίτια που θύμιζαν παράγκες ατάκτως κατασκευασμένες και δρόμους όλο λάσπη, το κατάλυμα του «Νικίτα» φάνταζε σαν όαση. Λίγα μέτρα με τα πόδια  πιο πέρα, πίσω από τους ξύλινους ψηλούς φράκτες, αποκαλύφτηκε η ομορφιά του νησιού. Η απεραντοσύνη και η γαλήνη της Βαϊκάλης σε όλο της το μεγαλείο. Ήταν απόγευμα με συννεφιά  και ο ήλιος έπεφτε από πλάγια και μακριά φωτίζοντας τη λίμνη με μυστηριακό τρόπο. Γλάροι πετούσαν σε χαμηλές πτήσεις σπάζοντας την ησυχία του τοπίου με τις φωνές τους.

Η ενέργεια του τοπίου δυνατή και ιδιαίτερη. Σου φτάνει μόνο να κοιτάς και να χαίρεσαι. Δεν θες τίποτα άλλο. Μόνο να κοιτάς και να σε φυσάει ο δροσερός αέρας που μυρίζει κάτι πρωτόγνωρο αλλά πολύ καθαρό και ατόφιο. Πιο πέρα ο Βράχος του Σαμάνου, που ντόπιοι τον θεωρούν ιερό. Τα μοναχικά δέντρα δίπλα στην καλντέρα  μοιάζουν σαν παγωμένοι χορευτές ή σαν γιόγκι που διαλογίζονται σε περίεργες στάσεις.

Πάνω τους πολύχρωμα πανιά με βουδιστικές προσευχές κυματίζουν ανάλαφρα. Δυο νεαροί εκστασιασμένοι από το σκηνικό της λίμνης σκαρφαλώνουν πάνω σε ένα μυτερό βράχο και μπαίνουν μέσα στην εικόνα δείχνοντας τη μικρότητα του ανθρώπου μέσα στο μεγαλείο και την ήσυχη γιορτή της φύσης.

img_3349

Την άλλη μέρα η σιβηρική γη μας υποδέχτηκε με το καλύτερό της πρόσωπο. Ένας ήλιος εκτυφλωτικά λαμπερός και μια μέρα χάρμα, ζεστή και γαλήνια. Τα νερά της λαμπύριζαν γαλαζοπράσινα και σε προσκαλούσαν να βουτήξεις  και να χαρείς τη διαύγειά τους. Η Βαϊκάλη, ”το μπλε μάτι της Σιβηρίας” δεν είναι μια οποιαδήποτε λίμνη. Είναι η βαθύτερη λίμνη στον κόσμο με βάθος 1.680 μέτρα, τεράστια αποθήκη νερού αφού έχει το ένα πέμπτο γλυκού νερό του πλανήτη, και λέγεται ότι αν όλα τα ποτάμια της γης χύνονταν στη Βαϊκάλη θα χρειαζόταν ένα χρόνο για την γεμίσουν! Επίσης είναι σπουδαίος υδροβιότοπος, Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, και το 2008, μετά από ένα πανρωσικό δημοψήφισμα, αναγνωρίστηκε ως ένα από τα επτά θαύματα της Ρωσίας. Είναι ένα φυσικό μνημείο της ρωσικής επικράτειας με ιδιαίτερη γοητεία και έλξη.

Κινούμενοι βόρεια περάσαμε από τον ιδιαίτερο τόπο, το ακρωτήρι Burhan, ένα από τους 9 πιο ιερούς τόπους της Ασίας όπου σύμφωνα με ένα σαμανικό θρύλο, 13 βόρειοι Ναγιάνς, γιοι θεών, επέλεξαν να κατέβουν στη γη και να μείνουν εκεί. Σε αυτό το σημείο υπήρχαν πολλοί ξύλινοι στύλοι όπου πάνω τους ήταν δεμένες πολύχρωμες κορδέλες με προσευχές μια και το μέρος θεωρείται ιερό και χώρος με ιδιαίτερη ενέργεια.

Από εκεί φαινόταν μια μεγάλη αμμώδης παραλία γεμάτη κόσμο. Οι κάτοικοι της Σιβηρίας έχοντας περάσει ένα πολύ βαρύ χειμώνα δεν θα άφηναν ανεκμετάλλευτη μια τέτοια ηλιόλουστη μέρα. Δίπλα στην παραλία και ένα ξύλινο σπιτάκι σάουνας όπως συνηθίζουν να εναλλάσσουν το ζεστό με το κρύο. «Τι θερμοκρασία έχει το νερό;» ρωτάω κάποιον που μόλις έχει βγει ιδιαίτερα ζωηρός και χαρούμενος. «9 βαθμούς!» μου λέει και πάγωσα μόνο στο άκουσμα…

img_3303

Προχωρώντας στην παραλία άρχισαν να φαίνονται και οι πρώτες σκηνές πίσω από τους μεγάλους αμμόλοφους και τα κωνοφόρα δέντρα. Ο αέρας μύριζε καπνιστό ψάρι, ένα είδος σολομού που αφθονεί στη λίμνη.

Ελεύθερα κοπάδια με αγελάδες βοσκούσαν στην αμμουδιά δίπλα σε όσους έκαναν ηλιοθεραπεία. Πιο κάτω μια οργανωμένη κατασκήνωση παιδιών έκαναν πολεμικές τέχνες, ενόργανη και μπαλέτο.

Καθίσαμε απέναντι από ένα μικρό νησάκι όπου μια οικογένεια περνούσε με κλαδιά στο κεφάλι όπως συνηθίζεται στις σαμανιστικές τελετές. Τον γαλήνιο παφλασμό των νερών διέκοψε μια τρέντι ομάδα νεαρών που είχε φτάσει με τα αυτοκίνητά τους και από τα ηχεία τους δονήθηκε η περιοχή. Το μάτι μου έπεσε σε μια εμφανίσιμη νεαρή που στο ένα χέρι κρατούσε ένα μικρό στερεοφωνικό και στο άλλο το κινητό της και με ναρκισσιστική διάθεση τραβούσε συνεχώς σέλφι και χόρευε ασταμάτητα παίρνοντας ναζιάρικες πόζες. Όταν πια ο ήλιος μας είχε βαρέσει για τα καλά, ξεγελάστηκα και αποφάσισα να ρίξω και εγώ μια βουτιά στα κρυστάλλινα νερά της Βαϊκάλης. Άντεξα μόνο μερικά δευτερόλεπτα και έκανα να συνέλθω πάνω από μισή ώρα… «Άσε δεν το ξανακάνω…Αυτά είναι μόνο για τους ντόπιους!» είπα από μέσα μου σοκαρισμένος.

Πεζοπορώντας αργά το βραδάκι προς στο Κουζίρ, τα χρώματα είχαν αλλάξει και είχαν δώσει στο τοπίο μια άλλη διάσταση, πιο μυστηριακή. Ο ορίζοντας είχε ντυθεί με ένα έντονο μπλε ηλεκτρίκ και το μακρινό φως που έσβηνε έπιανε στις άκρες φωτιά. Ελάχιστοι είχαν μείνει να ατενίζουν τα απέναντι βουνά που ακόμα και μέσα στο ημίφως σκορπούσαν  γοητεία και μια αίσθηση πληρότητας σε όσους άφηναν το βλέμμα τους πάνω τους.

img_3381

Κρασνογιάρσκ

1-img_3574

Από το νησί Ολκχόν και τη λίμνη Βαϊκάλη επιστρέψαμε στο Ιρκούτσκ και πήραμε το τρένο  ακολουθώντας την γραμμή του υπερσιβηρικού προς τα δυτικά. Μέσα στο κουπέ ήταν δυο Ρώσοι φίλοι και συνεργάτες, έμπειροι στα ταξίδια με τρένο. Με το που μπήκαν, άλλαξαν βάζοντας άνετα ρούχα και παντόφλες, πήραν δύο κούπες τσάι και κάθισαν αναπαυτικά στη θέση τους. Επειδή εμείς τους κοιτούσαμε περίεργα και κατάλαβαν ότι ήμασταν πρωτάρηδες μας πήραν πιο πέρα γνέφοντας, γιατί δεν ήξεραν αγγλικά, για να μας δείξουν τον βραστήρα του βαγονιού όπου μπορούσαμε να πιούμε όσο τσάι θέλαμε αφού το βραστό νερό είναι δωρεάν. Ζήτησαν και από τον υπεύθυνο  δυο γυάλινα ποτήρια με σιδερένιες σκαλιστές θήκες, σήμα κατατεθέν του Υπερσιβηρικού, μαθαίνοντάς μας μια βασική συνήθεια και γλυκιά συντροφιά του ταξιδιού, την τεϊοποσία.

img_3505

Το ζεστό τσάι είναι το κυρίως ποτό του μουσουλμανικού αλλά και όλου του ασιατικού κόσμου. Αχώριστος σύντροφος καθόλη τη διάρκεια της ημέρας αλλά και ιδιαίτερων στιγμών, φιλικών και οικογενειακών συνευρέσεων, με φανατικούς φίλους σε όλο τον κόσμο, μια συνήθεια περισσότερο μυσταγωγική και σοφιστικέ από αυτή του καφέ. Στη Ρωσία μάλιστα λόγω του δριμέος κρύου έχει την τιμητική του σχεδόν παντού. Οι δυο συνεπιβάτες μας για να μας ευχαριστήσουν περισσότερο μας πρότειναν να μας βάλουν μέσα στο ποτήρι 2,3 κουταλιές μαρμελάδα βατόμουρο και η κούπα απογειώθηκε!

Μια ώρα πριν φτάσουμε στο Κρασνογιάρσκ, ο υπεύθυνος του βαγονιού είχε την έγνοια να μας ξυπνήσει και να μεριμνήσει για την έγκαιρη αποβίβασή μας. Η πόλη δεν είχε καλά ξυπνήσει και πήραμε το αστικό λεωφορείο για το ξενοδοχείο μας που ήταν στην άλλη πλευρά του ποταμιού. Το  Κρασνογιάρσκ είναι η τρίτη σε πληθυσμό πόλη της Σιβηρίας και ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά και επιστημονικά της κέντρα και εκεί έχει την έδρα του το κρατικό πανεπιστήμιο αεροναυπηγικής όπου από το 1960 ως το 1980 το πανεπιστήμιο υπήρξε στενά συνδεδεμένο με το πυρηνικό πρόγραμμα που λάμβανε χώρα στις εγκαταστάσεις της μυστικής πόλης Κρασνογιάρσκ 24.

Στο δικό μου το μυαλό αλλά και πολλών άλλων ανθρώπων η λέξη Σιβηρία συνδέεται στενά με δύο έννοιες. Πρώτον, με το πολύ κρύο αφού η θερμοκρασία το χειμώνα φτάνει τους -60 βαθμούς κελσίου και δεύτερον, με την εξορία πολιτικών προσώπων. Ήδη κατά τη  διάρκεια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας το Κρασνογιάρσκ ήταν τόπος εξορίας πολλών στασιαστών, των Δεκεμβριστών που εναντιώθηκαν το Δεκέμβρη του 1825 κατά του τσάρου Νικολάου του Α. Κατά τη διάρκεια της Σταλινικής περιόδου, το Κρασνογιάρσκ ήταν το κυρίως κέντρο των Γκουλάγκ. Η ονομασία Γκουλάγκ  είναι το αρκτικόλεξο της σοβιετικής υπηρεσίας που είχε υπό τον έλεγχό της τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας στην πρώην Ε.Σ.Σ.Δ., όπου εξορίζονταν οι πάσης φύσεως αντιφρονούντες πολιτικοί κρατούμενοι και ύποπτοι. Η φήμη τους ότι εκεί χιλιάδες εκατοντάδες άνθρωποι βασανίζονταν βάναυσα, χάνοντας κάθε επαφή με τον έξω κόσμο έγινε γνωστή στο δυτικό κόσμο από τον Νομπελίστα Αλεξάντρ Ισάγεβιτς Σολζενίτσιν στο βιβλίο του «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ».

Ένας άλλος μεγάλος συγγραφέας και από τις πιο σημαντικές μορφές της παγκόσμιας δραματουργίας και άσκησε μεγάλη επίδραση στη θεατρική λογοτεχνία του 20ού αιώνα,   ο Αντόν Τσέχωφ, είχε πει για το Κρασνογιαρσκ ότι είναι η ομορφότερη πόλη της Σιβηρίας. Και αυτό όχι άδικα γιατί από εκεί περνάει ο πλωτός ποταμός Γενισέι, που πηγάζει από την Μογγολία και είναι το μεγαλύτερο ποτάμι που χύνεται στον Αρκτικό ωκεανό διασχίζοντας την τάιγκα και την αρκτική τούνδρα . Η ζωή της πόλης είναι στενά συνδεδεμένη με το ποτάμι αφού συνηθίζουν να κάνουν περιπάτους καταμήκος του ή να κάνουν βαρκάδα. Στις όχθες του είδαμε ζωγράφους να σκιτσάρουν και μουσικούς να δίνουν ανοιχτές συναυλίες για τους περαστικούς. Λίγο πιο κάτω  περνώντας μέσα από μια στοά είδα ένα ηλικιωμένο και ταλαιπωρημένο ακορντεονίστα με το καπέλο του στο πάτωμα σχεδόν άδειο που έπαιζε με μεγάλο πάθος, νοσταλγία και θλίψη παλιά τραγούδια της σοβιετικής περιόδου. Ένιωσα συγκίνηση και χωρίς να ανταλλάξω κουβέντα μαζί του ένιωσα ότι αντιπροσώπευε ένα κόσμο που δεν υπάρχει πια και δεν μπορεί να αντέξει τη σκληρότητα της «νέας εποχής» αλλά παρόλα αυτά αντιστέκεται και δεν το βάζει κάτω. Κάθισα για λίγο και τον άκουσα με προσοχή και αυτός άρχισε να παίζει με περισσότερο πάθος. Φεύγοντας του άφησα μερικά ρούβλια μη μπορώντας να κάνω κάτι άλλο και  αυτός χαμογελώντας δάκρυσε.

img_3522

Μετά μπήκαμε σε ένα αστικό λεωφορείο και λίγο έξω από την πόλη επισκευτήκαμε το εθνικό πάρκο Στολμπί. Το λεωφορείο ήταν γεμάτο από κόσμο που πήγαινε για περπάτημα και αναρρίχηση αφού το Στολμπί (= πυλώνας στα ρωσικά) είναι διάσημο για τους γρανιτένιους βράχους του που αποτελούν πόλο έλξης για τους τολμηρούς αναρριχητές. Η περιοχή είναι κατάφυτη από ψηλά δέντρα όπου ζουν  άγρια ζώα όπως κουνάβια, ελάφια και σκίουροι με μεγάλες ουρές. Οι σκίουροι  ήταν τόσο εξοικειωμένοι με την ανθρώπινη παρουσία που πετάγονταν μπρος μας, μας κοιτούσαν με περιέργεια και μετά εξαφανίζονταν πάνω στα δέντρα.

Πριν φύγουμε από το Κρασνογιάρσκ καθίσαμε να πιούμε ένα καφέ και δοκιμάσαμε την περίφημη πίτα με τοπικό μυρωδάτο βούτυρο, βατόμουρα και άγρια φρούτα του δάσους. Το γλυκό όμως μας βγήκε ξινό αφού στο δρόμο για τον σταθμό των τρένων το λεωφορείο «κόλλησε» 4,5 χιλιόμετρα μακριά λόγω ενός απίστευτου μποτιλιαρίσματος. Τίποτα δεν μπορούσε να κινηθεί γιατί ο δρόμος είχε κλείσει. Η μόνη μας ελπίδα ήταν να πάρουμε τα σακίδια και να αρχίζουμε να τρέχουμε. Τρέχαμε σαν τρελοί φορτωμένοι με βάρος πάνω από 12 κιλά όσο γίνεται περισσότερο, περνώντας μέσα από τα κολλημένα αυτοκίνητα και τους πεζούς κοιτώντας συνεχώς το ρολόι που μας έλεγε ότι χάνουμε το τρένο…Όταν μερικά χιλιόμετρα πιο κάτω είχαμε εξαντληθεί, φάνηκε ένα ταξί στον δρόμο που είχε κάπως λασκάρει. Χωρίς ερώτημα ανοίξαμε τις πόρτες και μπήκαμε και έκπληκτος ο ταξιτζής μιλώντας ρώσικα σταύρωσε τα χέρια του χιαστή δείχνοντας μας ότι σχόλασε. Το πρόσωπό μου ήταν τόσο ιδρωμένο, αγριεμένο αλλά και ταλαίπωρο, γεγονός που έκανε τον οδηγό να μας λυπήθει και άρχισε να τρέχει κάνοντας ελιγμούς. Τελικά μπήκαμε στο τρένο 2 λεπτά πριν φύγει…Λύτρωση!

Το κουπέ το μοιραστήκαμε με ένα συμπαθητικό ζευγάρι Ρώσων. Ο άντρας μου απλώνει το χέρι του και μου λέει «Σεργκέι» και του απαντώ «Βαγγέλης».Στην ερώτησή μου  « Do you speak English?» μου απαντά  με δισταγμό « Small…» Κατάλαβα…Παρόλα αυτά η επικοινωνία ήταν καλή και υπήρχε καλή διάθεση.

Εντύπωση μου έκανε ο όγκος και η ποσότητα των αποσκευών που μετέφερε μέσα στο μικρό κουπέ το ζευγάρι γυρίζοντας από διακοπές. Μια τεραστίων διαστάσεων σκηνή κάμπινγκ, ένα καγιάκ με κουπί και αρκετές παραγεμισμένες βαλίτσες.

Νοβοσιμπίρσκ

1-img_3698

Για το Νοβοσιμπίρσκ, που σημαίνει «Νεά σιβηρική(πόλη)» και ιδρύθηκε μόλις το 1893, είχα ακούσει τα χειρότερα. Για την Τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ρωσίας όλοι έλεγαν ότι είναι  άχρωμη, άχαρη, με πολλά  «σοβιετικού» τύπου μπλόκ, χωρίς  «χαρακτήρα». Μάλιστα ήμουν στο τσακ να μην κατέβω. Λάθος μου…Γιατί όπως αποδείχθηκε είχε μεγάλο ενδιαφέρον.

Η πρωτεύουσα της Σιβηρίας, από τη σταλινική περίοδο εξελίχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα βιομηχανικά κέντρα της ΕΣΣΔ και έτσι η πόλη πήρε το όνομα «Το Σικάγο» της Σιβηρίας. Την εποχή του μεγάλου σοβιετικού λιμού το 1932-33 η πόλη  φιλοξένησε πάνω από 170.000 πρόσφυγες που έψαχναν ασφάλεια και τροφή ενώ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η πόλη έγινε η κυρίως βάση υποστήριξης και εφοδιασμού του Κόκκινου Στρατού γιατί ήταν μακριά από το ευρωπαϊκό μέτωπο.

Το κλίμα της περιοχής είναι ηπειρωτικό όπου το χειμώνα μπορεί να φτάσει τους -35 °C και το καλοκαίρι τους 35 °C. Η διαφορά μεταξύ της υψηλότερης και χαμηλότερης θερμοκρασίας έχει φτάσει μέχρι και τους 88 °C! Συζητώντας με ένα ντόπιο μου είπε ότι αυτή η τεράστια διαφορά θερμοκρασίας δημιουργεί αρκετά προβλήματα υγείας σε όσους είναι μετανάστες και ασυνήθιστοι σε κάτι τέτοιο και μάλιστα οι ορθοπεδικοί και οι οδοντίατροι κάνουν χρυσές δουλειές!

Το  Νοβοσιμπίρσκ το είχα ακούσει πρώτη φορά σε μια ολυμπιάδα αφού ήταν η πατρίδα του 4 φορές ολυμπιονίκη της ελληνορωμαϊκής Αλεξάντρ  Καρέλιν, ο οποίος τιμάται σαν τοπικός ήρωας. Περπατώντας στις υπόγειες διαβάσεις και στο μετρό της πόλης είδα ότι οι κάτοικοί της δεν ξεχνούν και τιμούν και άλλους ήρωες. Εκεί είδα να φιγουράρουν και να είναι σε εξέχουσα θέση οι φωτογραφίες αξιωματικών και στρατιωτών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αν και έχουν περάσει σχεδόν 80 χρόνια, τα πορτραίτα αυτών των ηρώων βρίσκονται σε περίοπτη θέση μέσα στην καθημερινότητα της ζωής της πόλης.

img_3778

Δεν πρέπει να ξεχνάμε την τεράστια συμβολή των λαών της ΕΣΣΔ στον αγώνα κατά του Ναζισμού και τη θυσία 10 εκατομμυρίων στρατιωτών και άλλων 20 εκατομμυρίων αθώων πολιτών, όταν οι άλλοι δύο σύμμαχοι, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο είχαν χάσει  400 χιλιάδες ο καθένας. Η αναγνώριση της προσφοράς αυτών των ανθρώπων από τους σημερινούς πολίτες με έκανε να βουρκώσω πολλές φορές περπατώντας στους δρόμους της πόλης.

Σημαντικό αξιοθέατο της “Νέας Σιβηριακής” είναι ο ναός του Αλεξάντερ Νιέφσκι. Ο Νιέφσκι (1221-1263)  είναι μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της μεσαιωνικής Ρωσίας και άγιος της Ρωσικής Εκκλησίας. Είχε πρωτοστατήσει στον αγώνα κατά των Σουηδών, Γερμανών και Τατάρων σε μια δύσκολη περίοδο για τον σλαβικό κόσμο. Κατόπιν απόφασης του Ιωσήφ Στάλιν, το 1938 ο Σεργκέι Αϊζενστάιν, ο μεγαλύτερος Ρώσος κινηματογραφιστής, γύρισε την κινηματογραφική ταινία Αλεξάντρ Νιέφσκι. Σκοπός ήταν η δημιουργία ενός έπους, που θα ανύψωνε  το εθνικό φρόνημα των Σοβιετικών εν όψει της επαπειλούμενης ναζιστικής εισβολής στη Σοβιετική Ένωση. Μπαίνοντας μέσα στο ναό ένιωσα την έντονη θρησκευτικότητα των Ρώσων όπου με μεγάλη ευλάβεια συμμετείχαν στην λειτουργία. Η προσοχή μου όμως έπεσε σε ένα άντρα σε μια άκρη του ναού όπου τα ματιά του είχαν καρφωθεί στην εικόνα ενός αγίου. Σιωπηλός, με το καπέλο ανάμεσα στο αριστερό του μπράτσο και τα πλευρά, και το βλέμμα του έδειχνε ότι μιλούσε με τον άγιο σε ένα άλλο υπέρτατο επίπεδο. Κάθισα σε ένα στασίδι και τον παρατηρούσα με ενδιαφέρον πάνω από δέκα λεπτά προσηλωμένο και ακίνητο δίπλα στην εικόνα.

Έξω από τον ναό και κατά μήκος της κεντρικής λεωφόρου η παρουσία του κόσμου γίνεται όλο και πιο έντονη. Εδώ οι γυναίκες ήταν πιο καλοντυμένες και κομψές, το ντύσιμο και το στυλ πιο ευρωπαϊκό και δυτικό σε σχέση με τις προηγούμενες πόλεις της Σιβηρίας. Το Νοβοσιμπίρσκ είχε γωνίες με παλιά αρχοντικά και σπίτια που θύμιζαν το προ-σοβιετικό της παρελθόν. Σε ένα τέτοιο παλιό σπίτι που είχε μετατραπεί σε μουσείο γνώρισα το έργο ενός πολύ μεγάλου ζωγράφου και ιδιαίτερου ανθρώπου,  του Νικολάι Ραίριχ. Φίλος του Μουσόργκσκι, του Ρίμσκι-Κορσακόφ και του Στραβίνσκι ήταν ένας πνευματικός άνθρωπος της εποχής του και ανήσυχο πνεύμα. Τολμηρός ταξιδευτής και ορειβάτης ο Ραίριχ διέσχισε 36 ορεινά περάσματα, κινούμενος σε υψόμετρο 6.000 έως 7.000 μ., πολύ κοντά στην αποκαλούμενη «ζώνη θανάτου» και ταξίδεψε μεταξύ άλλων στο κινεζικό Τουρκεστάν, τα Αλτάι Όρη, τη Μογγολία και το Θιβετ τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Επηρεασμένος από τον Ινδουισμό, τον Βουδισμό και τον Χριστιανισμό φτιάχνει ένα δικό του σύμπαν και μια κοσμοθεωρία. Σε πολλά  έργα απεικονίζει μοναχικούς ανθρώπους ανάμεσα σε θαυμαστά ορεινά φυσικά τοπία, έργα που αντανακλούν τις μεταφυσικές και πνευματικές του ανησυχίες. Μέσα σε αυτό το μικρό μουσείο ένιωσα τόσο μεγάλη ανάταση και γαλήνη, που ομολογώ δεν έχω νιώσει σε μεγάλα και διάσημα μουσεία του Κόσμου.

Μέσω
Φωτογραφίες, Κείμενο: Βαγγέλης Πρωτόπαπας

Βαγγέλης Πρωτόπαπας

ΜΟΥΣΙΚΟΣ-ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ Γεννήθηκα στην Αθήνα και έκανα τις πρώτες μου εξερευνήσεις λίγα χιλιόμετρα απ ότο κέντρο, στα βράχια και στις σπηλιές των Τουρκοβουνίων. Δυνατές παιδικές καλοκαιρινές εμπειρίες στην Τήνο και στα Θερμιά, τόποι καταγωγής μου. Στο Ρέθυμνο σπούδασα Παιδαγωγικά και μετά στο Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών. Ακολούθησαν αρκετά χρόνια μουσικές σπουδές και το 2002 ξεκίνησα τη διδακτορική μου διατριβή στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής της Αθήνας, μια έρευνα γύρω από τις μουσικές προτιμήσεις των μαθητών του Δημοτικού που ολοκλήρωσα το 2009. Εργάζομαι ως μουσικός και ως δάσκαλος στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Έχω αξιωθεί να ταξιδέψω, μέχρι στιγμής, σε περισσότερες από 65 χώρες και ελπίζω να ταξιδέψω και στις υπόλοιπες μέχρι να φύγω.

Σχετικά Άρθρα

Back to top button