FeaturedTravel StoriesΚόσμος

Χιλή: Η μακρόστενη γη των μποέμηδων Λατινοαμερικανών

Πάντα πίστευα και συνεχίζω να πιστεύω ότι τα σύνορα είναι δημιούργημα του μυαλού. Αυτό ακριβώς ένιωσα όταν είχαμε φτάσει μπροστά στο συνοριακό φυλάκιο της Βολιβίας, ένα παράπηγμα μέσα στο χιονισμένο τοπίο που έγραφε “Migración Bolivia”,  και ετοιμαζόμαστε να περάσουμε τη γραμμή των συνόρων για να μπούμε  στη Χιλή. Το τοπίο συνεχιζόταν ίδιο και απαράλλακτο. Ξερό, άνυδρο, γοητευτικό. Αυτό που άλλαζε ήταν η υποδομή της μετακίνησής μας. Η Χιλή είναι σαφώς μια πιο πλούσια χώρα από τη Βολιβία και αυτό το αισθανθήκαμε αμέσως.

Κατηφορίζοντας μια ατελείωτη κατηφόρα από άσφαλτο, μετά από τόσο χωματόδρομο  αφήσαμε  τα ψηλά βουνά της Βολιβίας και φτάσαμε στο οροπέδιο του San Pedro de Atacama στα 2440 μέτρα. Το San Pedro de Atacama είναι ένα μικρό πλιθόκτιστο χωριό στο χρώμα του πηλού που θυμίζει πολύ «Άγρια Δύση» ώστε να νομίζεις ότι από κάπου θα βγει ο Κλιντ Ίστγουντ ή ο Λούκυ Λουκ… Κτισμένο μέσα στην έρημο  Atacama, την πιο άνυδρη έρημο της γης (100 φορές πιο ξερή από τη δεύτερη πιο άνυδρη περιοχή της γης που είναι η «κοιλάδα του Θανάτου» στις ΗΠΑ) έχει προσαρμοστεί απόλυτα στον περιβάλλοντα χώρο.

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι στην Ατακάμα είχε να βρέξει για περισσότερο από 400 χρόνια γεγονός που αποτελεί ρεκόρ μακροχρόνιας ξηρασίας! Η περιοχή έχει και ένα εξαιρετικά ανέφελο ουρανό με αποτέλεσμα να προσφέρεται για αστρονομικές παρατηρήσεις. Το φυσικό τοπίο γύρω από το San Pedro de Atacama μοιάζει αρκετά με το σκηνικό γύρω από το Uyuni στη Βολιβία αφού υπάρχει και εδώ αλατοέρημος, ηφαίστεια και είναι μια περιοχή πλούσια σε ορυκτό πλούτο. Η περιοχή έχει μάλιστα χρησιμοποιηθεί και για προσομοιώσεις προσγείωσης και μετακίνησης στον πλανήτη Αρη!   

Η Valle de la Luna (κοιλάδα του φεγγαριού) 15 χιλιόμετρα από την πόλη είναι ένα μέρος της ερήμου με μεγάλη γεωμορφική ποικιλία και πολλές αποχρώσεις του «εντελώς» ξερού.  Επισκεφτήκαμε την κοιλάδα  τις απογευματινές ώρες γιατί λόγω ζέστης κατά τη διάρκεια της ημέρας το βάδισμα στην έρημο είναι εξοντωτικό. Επιπλέον το απογευματινό φως αναδεικνύει το ξερό τοπίο κάνοντας τα χρώματα του απαλά και πιο γοητευτικά.  Γυρίζοντας το βράδυ στο χωριό φάγαμε σε ένα από τα εστιατόρια που τα πιο πολλά είναι χωρίς οροφή γιατί το θέαμα των άστρων σε κάνει να κοιτάς περισσότερο τον ουρανό από το πιάτο σου! Κάθε που νυχτώνει σε όλα τα μαγαζιά εστίασης  ανάβουν στη μέση φωτιά αφού η θερμοκρασία πέφτει απότομα επειδή είναι έρημος. Φυσικά εδώ οι τιμές δεν έχουν καμία σχέση με τη Βολιβία και είναι μέχρι  2 και 3 φορές πάνω από τη γειτονική χώρα.                  

Αν και φαίνεται υπερβολικό ένα ταξίδι 24 ώρες μέσα σε λεωφορείο, η μετακίνηση μας από το San Pedro προς το Santiago πέρασε σαν νερό. Πολύ καλό οδικό σύστημα, άνετα λεωφορεία και εξαιρετικό σέρβις ήταν οι λόγοι που κάνουν το ταξίδι στη Χιλή να είναι ιδιαίτερα άνετο. Το Santiago έχει την υποδομή μιας ευρωπαϊκής μεγαλούπολης. Άψογες αστικές συγκοινωνίες, μετρό, όχι αποπνιχτική δόμηση  και γενικότερα ένα υπόβαθρο ζωής  αρκετά υψηλό. Η ιστορία της πόλης είναι συνυφασμένη με την προσωπικότητα του εμβληματικού προέδρου Σαλβαντόρ Αλιέντε τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ‘70. Ο Αλιέντε, γιατρός και πολιτικός κέρδισε τις εκλογές στις 4 Σεπτέμβρη του 1970 και δεσμεύτηκε ότι θα προχωρήσει σε μεγάλης κλίμακας μεταρρυθμίσεις εις βάρος της μεγάλης ιδιοκτησίας. Λίγους μήνες μετά ανακοίνωσε από το μπαλκόνι του προεδρικού μεγάρου την εθνικοποίηση των ορυχείων χαλκού και των ξένων τραπεζών. Αυτό το πείραμα της ειρηνικής σοσιαλιστικής μετάβασης δεν άρεσε στην τότε κυβέρνηση των ΗΠΑ όπου μέσω της CIA και των ακροδεξιών δυνάμεων της χώρας με επικεφαλής τον Αουγούστο Πινοσέτ έριξε την κυβέρνηση. Ο Αλιέντε θεωρήθηκε επισήμως ότι αυτοκτόνησε όταν οι πραξικοπηματίες είχαν περικυκλώσει και σφυροκοπούσαν το προεδρικό μέγαρο  από ξηρά και από αέρα όμως η πλειοψηφία της κοινής γνώμης έχει άλλη άποψη. Χαρακτηριστικά σημεία του Σαντιάγο που μας έκαναν εντύπωση ήταν το Paseo Ahumenda , ένας πεζοδρομημένος εμπορικός δρόμος με μουσική υπόκρουση.

Η plaza de Armas, που είναι η «αυλή των θαυμάτων», μια πλατεία για σουλάτσο, σκάκι, παραστάσεις παντομίμας, πλανόδιους μουσικούς, ζωγράφους, φλογερούς χριστιανούς ιεροκήρυκες, σημείο συνάντησης διαδηλωτών. Εκεί κοντά σε μια στοά είδαμε και ένα παπουτσάδικό ενός Έλληνα τσαγκάρη και συγκινηθήκαμε. 

 Ενδιαφέρον είχαν επίσης ο ρομαντικός λόφος της Santa Lucia , η μποέμικη  γειτονιά της Bellavista, η μοδάτη Providencia, τη φοιτητική περιοχή Barrio Brazil και τα φαγάδικα του Mercado central. Πικάντικη γεύση πήραμε στα όρθια “café con piernas”  (καφέ με πόδια) όπου σερβιτόρες με μίνι κατακόκκινες φούστες και καλλίγραμμα πόδια σερβίρουν κουστουμαρισμένους και καμπαντρινάτους γιάπηδες.

Επίνειο του Santiago, 120 χιλιόμετρα  μακριά, είναι το Valparaiso. Το «Valpo», όπως το λένε οι ντόπιοι, είναι ένα λιμάνι με έντονο το λαϊκό και το εργατικό στοιχείο κτισμένο πάνω σε απότομους λόφους που είναι προσβάσιμοι μεταξύ των άλλων και με τελεφερίκ. Πατρίδα του μεγάλου ποιητή Pablo Neruda έχει τον αέρα και τη γοητεία μιας πόλης που δημιουργεί καλλιτεχνική έμπνευση. Ο Pablo Neruda, καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto γεννήθηκε το 1904 και βραβεύτηκε με βραβείο νόμπελ το 1971 ,γεγονός που προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων λόγω της πολιτικής του δραστηριότητας και των κομμουνιστικών πεποιθήσεών του. Ο Νερούδα υπήρξε ιδιαίτερα αγαπητός και δημοφιλής σε ολόκληρο τον κόσμο και ο Gabriel Garcias Marquez τον θεωρούσε τον σημαντικότερο ποιητή του 20ου αιώνα .Τα ποιήματά του διακρίνονται από ιδιαίτερη ευαισθησία και λεπτότητα χωρίς να διστάζει να χρησιμοποιήσει μη συμβατικά εκφραστικά μέσα όπως σουρεαλιστική γραφή αλλά πάντα με μια πανανθρώπινη αλληλεγγύη που κάνει κάποια ποιήματά του  να χαρακτηρίζονται ως πολιτικό  μανιφέστο όπως το «Canto General» (το «Οικουμενικό Άσμα») που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης.

 Το Valpoparaiso είναι μια ιδιαίτερη πόλη, γεμάτη λαϊκό λατινοαμερικάνικο χρώμα και μποέμικη άγρια ομορφιά. Ανεβοκατεβαίνοντας καλντερίμια των 42 λόφων της ανακαλύψαμε  το Museo a Cielo Abierto(το «Μουσείο του Ανοιχτού Ουρανού») που είναι μια υπαίθρια πινακοθήκη όπου διάσημοι Χιλιανοί ζωγράφοι έχουν ζωγραφίσει έργα τους πάνω στους τοίχους των σπιτιών.

Γενικότερα ολόκληρη η πόλη είναι μία υπαίθρια πινακοθήκη αφού οι τοίχοι πολλών σπιτιών ιδιαίτερα στο Cerro Allegre αποτελούν τον καμβά έμπνευσης για ποικίλες εικαστικές παρεμβάσεις που ξεπερνούν τα όρια ενός τυπικού γκράφιτι. Αλλά και όλη η πόλη από μακριά μοιάζει σαν πολύχρωμη παλέτα αφού οι μπογιές που περίσσευαν από τη βαφή των πλοίων ήταν ένα καλό άλλοθι οικιακού φρεσκαρίσματος. Ένα τέταρτο με το αστικό λεωφορείο κατά μήκος της θάλασσας βρίσκεται η Viña del Mar.

Αυτή η πόλη βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με το μποέμικο Valpo, έχει ένα κοσμοπολίτικο αέρα και μια πιο  σικάτη αύρα. Περιποιημένοι φαρδιοί δρόμοι  με φοινικόδεντρα, όμορφα πάρκα, καλαίσθητες παραλίες, ένα ντιζαϊνάτο υπαίθριο θέατρο και ένα πολύβουο καζίνο όπου ταλαίπωροι εθισμένοι στον τζόγο μπαινόβγαιναν για να αδειάσουν ό,τι είχε μείνει στις τσέπες τους. Ανοίγοντας η πόρτα του καζίνο και βγαίνοντας «αποψιλωμένος» από χρήματα έπεσε πάνω μας απελπισμένος για  να μας ζητάει ψιλά να πληρώσει το λεωφορείο να γυρίσει στο σπίτι του  ένας συνταξιούχος Χιλιανός ναυτικός, o Pedro. Μόλις κατάλαβε ότι είμαστε Έλληνες η ματιά του έλαμψε και ψήλωσε δέκα πόντους. «Εγώ μιλάει Ελληνικά λίγο…Πειραιά δυο κρόνια με Μαρία…Αγάπη μεγάλη…» και τα μάτια του βούρκωσαν.

Το «καθώς πρέπει» Viña del Mar δεν μπόρεσε να μας κρατήσει για πολλή ώρα έτσι επιστρέψαμε στο Valpo και καθίσαμε σε ένα καπηλειό που φημίζονταν για την chorillana του, μια ομελέτα με λουκάνικα και αβγά, κλασικό πιάτο της χιλιανής γαστρονομίας απολαμβάνοντας ταυτόχρονα και ένα εξαιρετικό χιλιανό κόκκινο κρασί με γεμάτο «σώμα» και γεύση, μιας και τα κρασιά της συγκεκριμένης περιοχής των Άνδεων έχουν παγκόσμια φήμη. Δυο νεαροί τροβαδούροι έπαιζαν με περίσσιο πάθος και όρεξη το εμβληματικό “Gracias a la vida” της Violeta Parra, της σπουδαίας χιλιανής τραγουδοποιού και λαογράφου. Η Parra, αν και με αυτό τραγούδι υμνεί με απλότητα, λεπτότητα και σοφία τις ομορφιές της ζωής που κάποιος θα έλεγε ότι είναι ένας «ύμνος στη ζωή», αυτοκτόνησε στα 49 της χρόνια, το Φλεβάρη του 1967, παγώνοντας τους εκατομμύρια θαυμαστές της και απογειώνοντας τη φήμη της σε παγκόσμιο επίπεδο.

“Ευχαριστώ τη ζωή που μου έδωσε τόσα πολλά

μου έδωσε τα βήματα στα κουρασμένα μου πόδια

με αυτά περπάτησα μέσα από πόλεις κι’ από λάσπη,

ακρογιαλιές και έρημους, βουνά και πεδιάδες,

το σπίτι σου, το δρόμο και την αυλή σου.”

Επιστρέφοντας στο πανδοχείο μας σκεφτόμουν πόσο τυχερός ήμουν και πόσο αχάριστος θα ήμουν αν δεν ευχαριστούσα και εγώ τη ζωή που με αξίωσε να ζήσω μια τόσο δυνατή ταξιδιωτική εμπειρία, να δω και βιώσω τόση αλήθεια και ομορφιά.

Βαγγέλης Πρωτόπαπας

ΜΟΥΣΙΚΟΣ-ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ Γεννήθηκα στην Αθήνα και έκανα τις πρώτες μου εξερευνήσεις λίγα χιλιόμετρα απ ότο κέντρο, στα βράχια και στις σπηλιές των Τουρκοβουνίων. Δυνατές παιδικές καλοκαιρινές εμπειρίες στην Τήνο και στα Θερμιά, τόποι καταγωγής μου. Στο Ρέθυμνο σπούδασα Παιδαγωγικά και μετά στο Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών. Ακολούθησαν αρκετά χρόνια μουσικές σπουδές και το 2002 ξεκίνησα τη διδακτορική μου διατριβή στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής της Αθήνας, μια έρευνα γύρω από τις μουσικές προτιμήσεις των μαθητών του Δημοτικού που ολοκλήρωσα το 2009. Εργάζομαι ως μουσικός και ως δάσκαλος στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Έχω αξιωθεί να ταξιδέψω, μέχρι στιγμής, σε περισσότερες από 65 χώρες και ελπίζω να ταξιδέψω και στις υπόλοιπες μέχρι να φύγω.

Σχετικά Άρθρα

Back to top button