Ρίσοβο: ΄Eνας πολιτιστικός …κρουνός ζωντανεύει το “στοιχειωμένο” χωριό

“Μέσα σε κλίμα αισιοδοξίας εγκαινιάστηκε στους Κρουνούς (Ρίσοβο) του δήμου Ανδρίτσαινας-Κρεστένων το καινοτόμο εγχείρημα του Ελληνοαυστριακού Ανδρέα Κοπτερίδη, η Πολιτιστική Γωνιά…”, διαβάζω πριν λίγο καιρό σε ρεπορτάζ τοπικής εφημερίδας. Το μικρόβιο ακόμα ζωντανό, άγεται και φέρεται…Τι πιο μικρόβιο; Εκείνο της δημοσιογραφίας.

Αφού έτσι κι αλλιώς βρισκόμουν στα πάτρια εδάφη μπαίνω στο αυτοκίνητο, μπαίνει και η παρέα (η καλύτερη) και βουρ για το Ρίσοβο.
Αφήνουμε πίσω μας την όμορφη Κρέστενα, εξ αγχιστείας όμορφη, μπροστά στην εξωτική Ζαχάρω, τύφλα να΄χει, δεν τίθεται ίχνος σύγκρισης, αφήνουμε και το συγγενικό (χμ) λιοστάσι και φτάνουμε στην βρύση της Τούρνας. Βρύση πετρόκτιστος, εξ’ απ ανέκαθεν, περιστοιχίζεται δε από καλαμιές και βούρλα. Στα τοιχώματα της ευδοκιμούν βρύα και μούσκλια και με τις βρύσες της παλιάς προεπαναστατικής Τούρνας (με τους τρεις καντάλους) και της νέας Τούρνας, με νερό εξαιρετικής ποιότητας, όπως προ είπα, όμορφα διαμορφωμένο περιβάλλον και βαθύ ίσκιο από πλατάνια.Το νερό όμως, όντως “σκοτώνει”, πεντακάθαρο και δροσερό, τι δροσερό, σχεδόν παγωμένο.

Αφήνω πίσω μου την βρύση, το θαύμα της και τα πειράγματα της Γιώτας και του Σίμου, έχοντας συνοδηγό και φωτογράφο την Γωγώ, “πατάμε” το ασφαλτοστρωμένο δρόμο προς τους Κρουνούς (Ρίσοβο).

Στα αυτιά μου η φωνή της μάνας μου:
– Έγινε μεγάλος σεισμός Τάκη (ο πατέρας), στο Λαδικό και στο Ρίσοβο, χάθηκε κόσμος.
Θυμήθηκα κάτι που διάβαζα τις προηγούμενες μέρες σε τοπικό site της Ηλείας, ψάχνοντας την περιοχή:”Ο χρόνος σταματά τα ξημερώματα της 4ης Απριλίου 1965. Στις πέντε το πρωί ο ισχυρός σεισμός των 6,1R με επίκεντρο την Απιδίτσα της Αρκαδίας, σκορπίζει τον τρόμο και τον θάνατο στη γύρω περιοχή. Θύμα του σεισμού αυτού και η Ηλεία. Στην ευρύτερη περιοχή μετρούν 18 νεκρούς αρκετούς τραυματίες. Η Ηλεία έχει υποστεί ζημιές σε πολλά χωριά της Κρέστενας. Ανάμεσά τους και τα χωριά Ρίσοβο (Κρουνοί) και Λαδικό. Η πορεία της αποκατάστασης, οδηγεί στη δημιουργία του Καλλικώμου σε μια έκταση πιο κοντά στο Λαδικό. Αυτό το χωριό αδειάζει, όχι όμως και οι Κρουνοί. Το χωριό της Επαρχίας Ολυμπίας δίπλα στην Κρέστενα… Τότε αρκετοί κάτοικοι εγκατέλειψαν το όμορφο και αρχοντικό αυτό χωριό για το Καλλίκωμο, ή και για άλλους προορισμούς, πιστεύοντας πως η ζωή στους Κρουνούς έχει τελειώσει. Την ομορφιά των Κρουνών σε μια πλαγιά μέσα στη φύση, απέναντι από τη Βρίνα, αναγνώρισαν και άνθρωποι από το εξωτερικό. Είναι λίγοι αλλά ακόμα και σήμερα απολαμβάνουν την ζωή σε αυτό το χωριό.”

Μάλιστα, ”αρκετοί ήταν αυτοί που ”αντιστάθηκαν” και έτσι είναι. Ένας ακόμα λόγος για την επίσκεψη μας στο Ρίσοβο ήταν η έκθεση του παιδικού μου φίλου Χρίστου Χριστόπουλου εξαιρετικού γλύπτη παιχνιδίζοντα κυρίως με το φως και τις σιωπές και ας τον θυμάμαι εγώ, τότε, θορυβώδη ροκά !
Είχα δει μέρες πριν το ποστ του στον ”ρουφιάνο” του facebook για την έκθεση που ετοίμαζε:- ” Φως και Χρόνος” Κρουνοί (Ρίσοβο).
Σκέφτηκα να του κάνω έκπληξη… Η αλήθεια είναι πως τον Χρίστο δεν τον βρήκα εκεί, ήταν μεσημέρι άλλωστε και εγώ το ίδιο απόγευμα έπρεπε να γυρίσω στην Αθήνα. Ας είναι, την άλλη φορά.

Στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγ Παντελεήμονα, σταθμεύσαμε και κατηφορίσαμε προς την πλατεία. Δεν σου πήγαινε η καρδιά να γυρνοβολάς σε αυτό το όμορφο χωριό κάνοντας θόρυβο μεσημεριάτικα.Πιάσαμε τον ίσκιο απέναντι από το ομώνυμο καφενείο του Ρίσοβο, στα δεξιά μας είχαμε τον χώρο της Πολυπολιτισμικής Γωνιάς ”Κολωνάκι”, εκεί και ο χώρος της έκθεσης, εκεί και ο χώρος, λίγο πιο δίπλα, που το βράδυ θα γινόταν και ένα αφιέρωμα στο Γουντστοκ. Πλατεία 25ης Μαρτίου!

Η αλήθεια είναι πως στην πλατεία εγώ “στάθμευσα” με πρόσχημα πως θέλω να κρατήσω σημειώσεις, μα εκείνο που ήθελα πραγματικά, ήταν για λίγο μέσα από την σιωπή του μεσημεριού να ”μεταφερθώ” στο ξημέρωμα της 4ης Απριλίου, να ακούσω τους ανθρώπους να νιώσω την ζήση τους. Μάταια ο θόρυβος της ζωής μας είναι πολύ ισχυρός και ο χρόνος αρκετά μακρύς, έτσι δικαιολογούνται και τα τόσα αυτοκίνητα στην πλατεία με ξενικές πινακίδες.

”Γερμανοί, Ελβετοί, μη τα ψάχνεις φίλε, αυτοί είναι τώρα οι νέοι κάτοικοι του χωριού μου και καλώς ήρθαν κιόλας, γιατί θα μας είχε θάψει το χώμα”, μου λέει ο Γιώργης, κάτοικος του χωριού και περαστικός από μπροστά μου, που και αυτός περαστικός, διάβασε τις σκέψεις μου. Η Γιώτα και ο Σίμος επέστρεψαν από την ανεπίσημη εξερεύνηση του χωριού, μες την καλή χαρά, κάπου κάπου ακουγόταν ο θόρυβος της φωτογραφικής μηχανής της Γωγώς, που σε πείσμα των καιρών τραβούσε με φιλμ. Ταίριαζε στο τοπίο η αγάπη της για το αναλογικό.

Μετά τον σεισμό της 4ης Απριλίου του 1965 λοιπόν, οι κάτοικοι με την προτροπή της τότε κυβέρνησης και με τα ευχολόγια των πολιτικών της περιοχής, πιάσανε τον ρούκουλα και κατηφόρισαν μέχρι να συναντήσουν την δημοσιά… Εκεί τους πήγαν, δίπλα από τον εθνικό δρόμο Πύργου – Κυπαρισίας και βάλε και το χωριό το νέο, το καινούργιο πήρε το όνομα Καλλίκωμο, όμορφο όνομα και χωριό με ρυμοτομία και όπως θα διαβάσει κανείς στα social media: Καλλίκωμο: Νεόκτιστο χωριό επί της Εθνικής Οδού Πύργου Κυπαρισσίας. Δημιουργήθηκε από την μεταφορά των δύο πρώην κοινοτήτων, των Κρουνών (Ρισόβου) και του Λαδικού λόγω των καταστροφικών σεισμών του 1965. Απέχει 2 χλμ. δυτικά των Κρεστένων και έχει 1314 κατοίκους.

Στα …(χμμμ) sosial media θα δεις ακόμα πως στον εγκαταλελειμμένο οικισμό των Κρουνών (Ρίσοβο) υπάρχει ο μεγαλόπρεπος αγιογραφημένος ναός του Αγίου Παντελεήμονα (βασιλική του 1874), στο κέντρο του χωριού με εξαιρετική θέα. Πρέπει να ξέρετε ακόμα κάποια πράγματα για τις τοπικές εκδηλώσεις π.χ. για το πανηγύρι στις 27 Ιουλίου (του Αγίου Παντελεήμονος) στο Ρίσοβο, με λαϊκά συγκροτήματα, ψητή γουρνοπούλα, κ.ά.

Είπαμε με την παρέα να πάρουμε και εμείς τον …ρούκουλα (να κατηφορίσουμε) προς την Κρέστενα, μα οι εκπλήξεις δεν είχαν τελειώσει. Η παρέα είχε βοηθήσει να αναδειχθεί ακόμα ένα “δημοσιογραφικό ταλέντο”. Η Γιώτα!!! H οποία, στη βόλτα με τον Σίμο, με την σειρά τους, είχαν ανακαλύψει τον κυρ Θόδωρα, έναν από τους τρεις Έλληνες μόνιμους κάτοικους του χωριού, τον οποίο και συναντήσαμε στον δρόμο μας, που με ιδιαίτερη μαεστρία είχε φροντίσει η “δαιμόνια ρεπόρτερ” Γιώτα να συμβεί.

Ο κύριος Θόδωρας το λοιπόν, αφού μας κέρασε μαύρα σύκα, μαζί με ένα τεράστιο χαμόγελο, σαν εκείνα τα χαμόγελα που χαρίζει κανείς στους άρτι αφιχθέντες ομοεθνείς από την Αυστραλία, μας είπε πράματα και θάματα για το χωριό, το πάλαι ποτέ για την ακρίβεια, μας είπε ακόμα τα παράπονα του για την εγκατάλειψη, μα στο φεύγα δεν παρέλειψε να μας ευχηθεί καλό δρόμο…