City StoriesΕλλάδα

Η “Μέρα των Νεκρών” στην Αθήνα

Τραγούδα και μη κλαις, γιατί τα τραγούδια διώχνουν μακριά τον πόνο και ευφραίνουν τις καρδιές

Ενα λαικό μεξικάνικο τραγούδι αντηχεί στην αθηναική νύχτα. Πανσέληνος, μυσταγωγία…Η Πομπή των Νεκρών εχει μόλις ξεκινήσει.

diademuerto-24

Πλήθος κόσμου, βαμμένοι νεκροκεφαλές (calaveras) ξεχύθηκαν και φέτος στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας για να γιορτάσουν τη «Μέρα των Νεκρών». Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες παραδόσεις του Μεξικού αλλά και άλλων χωρών της λατινικής αμερικής που εορτάζεται δύο ημέρες, την 1η Νοεμβρίου που για τα νεκρά παιδιά και τα βρέφη (ονομάζεται αλλιώς και μέρα των Αθώων ή μέρα των Αγγέλων) και την 2η Νοεμβρίου για τους ενήλικες. Είναι οι μέρες που επιστρέφουν οι νεκροί στη γη και τα αγαπημένα τους πρόσωπα τους υποδέχονται με κεράσματα, δώρα και γλυκίσματα, αλλά και τραγούδια.

Στην Αθήνα η γιορτή διαρκεί μια μέρα και για τους μικρούς και μεγάλους νεκρούς και κορυφώνεται με την παρέλαση στο ιστορικό κέντρο.

Φτάνουμε εκεί απο νωρίς για να ζήσουμε τη διαδικασία της “μεταμόρφωσης”. Στον αριθμό 12 της οδού Κολοκοτρώνη έχει στηθεί το εργαστήρι για το μακιγιάζ.

Είναι ο χώρος του Κέντρου γλωσσών Αbanico που διοργανώνει για 15η χρονιά στη χώρα μας την Ημέρα των Νεκρών, η οποία έχει κηρυχτεί Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας από την UNESCO. Ο σκοπός ιερός. Να γίνει γνωστή  η γιορτή και στους Έλληνες και να συμβάλει στο να τη μοιραστούν οι Μεξικανοί και άλλοι λατινοαμερικάνοι που ζουν στη χώρα μας με τους Αθηναίους και άλλους ξένους στη πόλη.

Μπαίνουμε στο φιλόξενο χώρο τους και το πρώτο που βλέπουμε είναι ο παραδοσιακός Βωμός (altar) των Νεκρών, στολισμένος κατά τα μεξικάνικα έθιμα.

Σε κάθε μεξικανικό σπίτι, κάθε χρονιά ο βωμός, κατά παράδοση, τιμά και «καλεί» όλους τους νεκρούς του σπιτιού, αλλά είναι και αφιερωμένος σε όσους έχουν «φύγει» σχετικά πρόσφατα, στο χρόνο που έχει μεσολαβήσει από τον εορτασμό του προηγούμενου έτους.

Μαζί μας ο Κάρλος, φίλος εικονολήπτης, με καταγωγή απο το Εκουαδόρ που μας μυεί σιγά σιγά στην ατμόσφαιρα.

diademuerto-23
φωτό: Σπύρος Τσακίρης

Μικροί και μεγάλοι βάφονται αριστοτεχνικά, ενώ κάποιες γυναίκες έρχονται ντυμένες με παραδοσιακές μεξικάνικες σχολές. Παντού κυριαρχούν οι σκελετοί, οι νεκροκεφαλές αλλά και οι Catrina (Kυρίες των Νεκρών). Η εθνική ηρωίδα του Μεξικό, Φρίντα Κάλο δεν θα μπορούσε να λείπει απο τη γιορτή.

φωτό: Βάσω Κακαβιά
φωτό: Βάσω Κακαβιά

Η λαϊκή αυτή παράδοση έχει τις απαρχές της περίπου 3.000 χρόνια πριν, στην εποχή των Αζτέκων, οι οποίοι γιόρταζαν τον ένατο ημερολογιακό τους μήνα (στο σύγχρονο ημερολόγιο ο μήνας αυτός αντιστοιχεί στον Αύγουστο) προς τιμή της θεότητας Miccailhuitontli που σημαίνει «Κυρία των Νεκρών» ή αλλιώς Catrina, αλλά και πολύ παλαιότερα στην εποχή των Τολτέκων και των Ναχούα, τότε που το πένθος ήταν ασέβεια προς τους νεκρούς. Για αυτούς ο θάνατος αποτελούσε ένα φυσικό στάδιο στη συνέχεια της ζωής. Οι νεκροί συνέχιζαν να αποτελούν μέλη της κοινότητας, μέσω της μνήμης και του πνεύματός τους. Ενα σπουδαίο ταφικό έθιμο που στην πορεία προσάρμοσαν στην κουλτούρα τους οι καθολικοί της λατινικής αμερικής. Στην Ελλάδα ανάλογο εορτασμό εντοπίζουμε στις χριστιανικές εορτές των Αγίων Πάντων και των Ψυχών.

φωτό: Βάσω Κακαβιά

Η παρέα ολοένα μεγαλώνει, οι “ζωντανοί” calaveras και catrina ετοιμάζονται για την πομπή. Ο Σπύρος κι η Βάσω φωτογραφίζουν πυρετωδώς κι εγώ προσπαθώ να πιάσω -ανεπιτυχώς- κουβέντα με τους διοργανωτές με τα αστεία ισπανικά μου. Εκείνοι ευτυχώς μιλούν καλά ελληνικά.

Η πομπή ξεκινά λίγο μετά τις 8 για να καλύψει ενα μεγάλο κύκλο στο κέντρο της Αθήνας, μέσα από τους παρακείμενους δρόμους (Ευαγγελιστρίας, Πλατεία Ειρήνης, Καλαμιώτου κλπ).

Την παρέλαση ανοίγουν οι σκελετοί αλλά και η Catrina Temblorossa, αφιερωμένη στους σεισμούς του Μεξικού με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς.

φωτό: Βάσω Κακαβιά
φωτό: Βάσω Κακαβιά

Οι calaveras τραγουδούν σε όλη τη διάρκεια της γιορτής κρατώντας στα χέρια τους κεριά για τις ψυχές των νεκρών τους. Γιορτάζουν και ταυτόχρονα ξορκίζουν το θάνατο και μας συνεπαίρνουν με την ιδιαίτερη κουλτούρα τους, τόσο κοντά αλλά και ταυτόχρονα μακριά απο τη δική μας.

Άλλη μια “Μέρα των νεκρών” φτάνει στο τέλος της με τραγούδια και κεράσματα, με αλκοόλ κι ευχές. Μια μεξικάνα καλλιτέχνης παίρνει την κιθάρα και μας γλυκαίνει με τις μελωδίες της

φωτό: Βάσω Κακαβιά

Γιατί οι νεκροί είναι πάντα κοντά μας, ζουν μέσα μας, είναι γύρω μας και πρέπει να γιορτάζουμε για εκείνους και μαζί τους.

Στη μνήμη τους λοιπόν. Κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε στιγμή. Και κυρίως τη Μέρα των Νεκρών.

Μέσω
Φωτογραφίες: Σπύρος Τσακίρης, Βάσω Κακαβιά Κείμενο: Ντορίτα Λουκίσσα

Σπύρος Τσακίρης

ΣΠΥΡΟΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ: ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ-VIDEOGRAPHER Γεννήθηκε το 1962 στη Ζαχάρω Ηλείας. Από πολύ νωρίς άρχισε να ασχολείται με τη φωτογραφία. Από το 1987 εργάζεται στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», καλύπτοντας όλα τα μεγάλα ελληνικά και διεθνή γεγονότα. Από το 1999 είναι υπεύθυνος του φωτογραφικού τμήματος της εφημερίδας (καθημερινό, κυριακάτικο φύλλο, www.enet.gr). Έχει καλύψει θέματα όπως: Εμφύλιος στη Βοσνία, 1o και 2ο Πόλεμο του Κόλπου, εμφύλιος στο Λίβανο, πτώση Σοβιετικής Ένωσης, γεγονότα στην Αλβανία, πτώση Τσαουσέσκου στη Ρουμανία, Κοσσυφοπέδιο '89, εμφύλιος στη Ρουάντα, πείνα στην Αφρική, Κούρδοι, τον βομβαρδισμό του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία, καθώς και τα γεγονότα στην Παλαιστίνη και στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Πέρα από την επικαιρότητα, έχει φωτογραφήσει σε χώρες όπως: Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ιορδανία, Συρία, Σαουδική Αραβία, Αρμενία, Τανζανία, Κένυα, Νότιος Αφρική, Αίγυπτος, Κύπρος, Ολλανδία, Βέλγιο, Ουγγαρία, Αυστρία, αποτυπώνοντας τη διαφορετικότητα της ανθρώπινης δραστηριότητας και την παρουσία της στο περιβάλλον. Παράλληλα, έχει συνεργαστεί με το διεθνή τύπο, με το γαλλικό πρακτορείο IMAPRESS και το γερμανικό ACTION PRESS. Θέματά του έχουν δημοσιευθεί στα μεγαλύτερα ελληνικά και ξένα περιοδικά, όπως «ΓΑΙΟΡΑΜΑ», «Flame of Life», «ΔΙΦΩΝΟ», ελληνικό και ισπανικό «National Geographic», “STERN”, “TIME”, “PARIS MATCH”, “NEWSWEEK” κλπ. Από το 2009 είναι μέλος του IEPA (International Environment Photographers Association). Επίσης είναι μέλος της ΕΣΗΕΑ και της ΕΦΕ (Ένωση Φωτορεπόρτερ Ελλάδας). Φωτογραφίες του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές, σε διεθνή μουσεία. Επίσης φωτογραφία του βρίσκεται στην παγκόσμια συλλογή για τις καλύτερες φωτογραφίες του αιώνα που πέρασε. Έχει λάβει μέρος σε ομαδικές και ατομικές εκθέσεις. Έχει ολοκληρώσει μεγάλα projects με θέματα «Τα παιδιά μπροστά στο νέο αιώνα», «Οι άνθρωποι του τύπου στην Ελλάδα», «Ψαράδες», «Άνθρωπος και Περιβάλλον». Ασχολείται παράλληλα με τη σκηνοθεσία multimedia και ντοκιμαντέρ. Έχει ολοκληρώσει τέσσερα ντοκιμαντέρ. Συγκεκριμένα τα μικρού μήκους «Vrooom» 32΄, «Μπαϊάσα – Βοβούσα» 17΄ και «Ο Θησαυρός της Λιμνοθάλασσας» 17΄, το οποίο και βραβεύθηκε το 2003 από το National Geographic και προβλήθηκε στο φεστιβάλ ECOCINEMA 2003. Επίσης το ντοκιμαντέρ, μεγάλου μήκους «Flamingo» 90΄, μία μουσική ταινία με τους Πυξ Λαξ που κυκλοφόρησε στην αγορά με τη μορφή DVD. Ακόμη, για λογαριασμό της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» σκηνοθέτησε το 2014 το ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους «ΟΙ ΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ». Σήμερα συνεργάζεται με μεγάλα ελληνικά και διεθνή ειδησεογραφικά ΜΜΕ και διδάσκει σε σεμινάρια και δυναμικά workshops, δίνοντας έμφαση στα multimedia. Δημιούργησε την ιστοσελίδα www.carnetdevoyage.gr και εργάζεται ως Φωτογράφος του Προέδρου της Βουλής, στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Τέλος, συνεχίζει να δημιουργεί ντοκιμαντέρ με ενδιαφέρουσες ιστορίες. https://www.instagram.com/tsakiris.photography/ Spyros Tsakiris Photography|Facebook/ tsakirisphotographer@gmail.com

Βάσω Κακαβιά

ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ Γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου σπούδασε Επικοινωνία Σχεδιασμός-Στρατηγική Διαφήμισης & Βασικές Αρχές Τραπεζικών Συναλλαγών. Παράλληλα με τις σπουδές της, εργάστηκε για δύο χρόνια σε δικηγορικό γραφείο το οποίο εκπροσωπούσε και μεγάλο εκδοτικό οίκου περιοδικού τύπου. Στην συνέχεια απασχολήθηκε στο οικονομικό τμήμα της δημόσιας οργάνωσης για τη δημιουργία δημοσίων ινστιτούτων επαγγελματικής κατάρτισης. Τέλος η κύρια ασχολία των τελευταίων είκοσι δύο ετών ήταν σε χρηματιστηριακή εταιρεία και μέχρι σήμερα σε γνωστό πιστωτικό ίδρυμα. Τι γυρεύω εδώ; Φωτογράφος και λάτρης των «ταξιδιών» και της καταγραφής τους.

Ντορίτα Λουκίσσα

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1966 και σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στο ΕΚΠΑ. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 άρχισε να εργάζεται σε έντυπα, αρχικά καλύπτοντας το διεθνές ρεπορτάζ. Σύντομα πέρασε στον χώρο των media και ασχολήθηκε με τον θαυμαστό τότε και ελπιδοφόρο ακόμη χώρο της τηλεόρασης, για λογαριασμό εφημερίδων και περιοδικών. Από άποψη δεν εργάστηκε ποτέ στην τηλεόραση, αλλά μόνο στο ραδιόφωνο και συγκεκριμένα του ΣΚΑΙ, την εποχή της άνοιξης της ιδιωτικής ραδιοφωνίας. Με το κλείσιμο της Ελευθεροτυπίας -τελευταία εφημερίδα στην οποία εργάστηκε- αποφάσισε να στραφεί στο διαδίκτυο και να ανακαλύψει την αδιάκοπη δραστηριότητα του ίντερνετ, συνεργαζόμενη με διάφορες ιστοσελίδες. Παράλληλα δραστηριοποιείται στο χώρο των multimedia.

Σχετικά Άρθρα

Δείτε Επίσης
Close
Back to top button