FeaturedTravel StoriesΚόσμος

Βόρεια Κορέα: Ο τελευταίος κλειστός “παράδεισος”

Όταν άρχισα να λέω σε φίλους για το επικείμενο ταξίδι μου στη Βόρεια Κορέα, oι συνηθισμένες τους αντιδράσεις ήταν “Τι λες ρε φίλε”; “Μήπως είσαι τρελός”; ή “Δεν φοβάσαι που θα πας εκεί πέρα”; ή “Τι υπάρχει αλήθεια να δεις σ’ αυτή τη χώρα”;

Ομολογώ ότι έχω κάποια τρέλα με τα ταξίδια. Το να ταξιδέψει όμως κάποιος στην Βόρεια Κορέα, με όσα έχει ακούσει γι’ αυτή την τόσο ιδιαίτερη, ως προς το καθεστώς της χώρα, είναι οπωσδήποτε μια τολμηρή απόφαση αλλά και πρόκληση. Η περιέργεια όμως πολλές φορές κυριαρχεί του φόβου και οπλίζει με θάρρος όποιον τολμήσει να ζήσει μια διαφορετική εμπειρία.

Είχαμε πάρει κάποιες πληροφορίες πριν ταξιδέψουμε, που μας έλεγαν ότι όποιος θέλει να επισκεφθεί τη Β. Κορέα, μπορεί να το κάνει μόνο μέσω επίσημου ταξιδιωτικού γραφείου και μόνο με οργανωμένη εκδρομή. Σε όλη την διάρκεια της παραμονής, οι ταξιδιώτες θα πρέπει να συνοδεύονται και να καθοδηγούνται υποχρεωτικά από δύο ξεναγούς, που θα τους πηγαίνουν σε όλα τα μέρη που πρόκειται να επισκεφθούν, θα φροντίζουν να τηρούνται οι κανονισμοί και θα τους υποδεικνύουν σε ποια μέρη επιτρέπεται ή  απαγορεύεται να κινηθούν. Πλήρης έλεγχος δηλαδή.

Όταν λοιπόν προέκυψε ένα  οργανωμένο ταξίδι που συνδύαζε Κορέα μαζί με Μογγολία, θεωρήσαμε με τη σύζυγό μου ότι ήταν η ιδανική περίπτωση και πήραμε την απόφαση να το πραγματοποιήσουμε.

Ασφαλώς και είχαμε κάποιους προβληματισμούς και ανάμεικτα συναισθήματα για το άγνωστο περιβάλλον στο οποίο θα ταξιδεύαμε. Για άλλες χώρες ξέραμε περίπου τι θα αντιμετωπίσουμε. Εδώ υπήρχε ένα πέπλο μυστηρίου γύρω από τις συνθήκες και την ελευθερία των κινήσεών μας. Υπήρχαν πληροφορίες για το ενδεχόμενο να μας παρακολουθούν, να κρατήσουν τα κινητά τηλέφωνα και να μας τα επιστρέψουν κατά την αναχώρηση μας, να μην μας επιτρέψουν τις πιο μεγάλες φωτογραφικές μηχανές, κλπ.

Καλοκαίρι και ξεκινάμε. Από Αθήνα πετάμε για το Πεκίνο…

Η Βόρεια Κορέα συνδέεται με τον υπόλοιπο κόσμο μόνο μέσω της Κίνας και με δύο μόνο τρόπους. Είτε αεροπορικώς από το Πεκίνο ή την Σαγκάη προς την Πιονγκγιάνγκ, την πρωτεύουσα της χώρας, είτε σιδηροδρομικώς από την μεθόρια πόλη Νταντόνγκ της Κίνας. Ο σχεδιασμός του ταξιδιού είναι να πάμε με το τραίνο και να γυρίσουμε με το αεροπλάνο. Φτάνουμε απόγευμα και διανυκτερεύουμε στην Νταντόνγκ, για να μπορέσουμε να πάρουμε το πρωινό τραίνο για την Πιονγκγιάνγκ. Η Ντάντονγκ είναι μια τυπική επαρχιακή πόλη της Κίνας, με πολύ φιλικούς και κεφάτους κατοίκους. Το βράδυ στην περιοχή γύρω από την όχθη του ποταμού, οι κάτοικοι ξεχύνονται κατά ομάδες, χορεύουν και τραγουδούν μέχρι αργά. Όταν μας βλέπουν μας καλούν να συμμετέχουμε κι εμείς στο γλέντι τους, γινόμαστε όλοι μια παρέα και ξεχνάμε ότι την άλλη μέρα πρέπει από νωρίς να ξεκινήσουμε για να περάσουμε τα σύνορα.

Ο ποταμός Γιαλού χωρίζει τις δύο χώρες που συνδέονται με την θεαματική  σιδερένια «Γέφυρα της Φιλίας». Παράλληλα με αυτήν υπάρχει μια κατεστραμμένη από τους Αμερικανικούς βομβαρδισμούς γέφυρα από την εποχή του πολέμου της Κορέας.

Το επόμενο πρωινό, επιβιβαζόμαστε στο τραίνο και αρχίζει η αναμονή των ελέγχων, στην αρχή από την πλευρά της Κίνας και μετά αφού περάσουμε την γέφυρα, αρχίζει η αγωνία για το πως θα μας αντιμετωπίσουν οι τελωνιακοί της Β. Κορέας. Σε αντίθεση με ότι περιμέναμε οι έλεγχοι είναι αρκετά χαλαροί, δεν τους ενδιαφέρουν πια τα κινητά τηλέφωνα, αφού είναι αδύνατον να συνδεθούμε στο δίκτυο της χώρας, και ούτε δίνουν ιδιαίτερη σημασία στις φωτογραφικές μας μηχανές. Οι φήμες ότι θα κρατήσουν ότι ηλεκτρονικό είχαμε δεν ισχύει, τα αφήνουν όλα ελεύθερα, αλλά η όλη διαδικασία μας καθυστερεί για πάρα πολλή ώρα. Περιμένουμε υπομονετικά. Κάποιες κινέζες έχουν βγει έξω, κάνουν ασκήσεις ται-τσι και χορεύουν, κάποιες άλλες έχουν αγοράσει έτοιμα γεύματα και τρώνε στα βαγόνια. Τις φωτογραφίζω και ξεκαρδίζονται στα γέλια. Τους δείχνω στην οθόνη της μηχανής τι φωτογράφισα και ενθουσιάζονται.

Και επιτέλους μετά από δύο περίπου ώρες ξεκινάμε…

Το ταξίδι με το τραίνο μέχρι την πρωτεύουσα διαρκεί περισσότερο από πέντε ώρες. Και είναι η καλύτερη ίσως ευκαιρία να δω και να φωτογραφίσω την επαρχία της χώρας και να πάρω μια ιδέα από τη ζωή της.

Το τραίνο, που δεν είναι και από τα πιο σύγχρονα, πάει αργά περνώντας από καταπράσινες περιοχές με όμορφα τοπία και μικρά χωριά. Μου κάνει εντύπωση ότι έχουν εκμεταλλευτεί κάθε σπιθαμή γης που θα μπορούσε να καλλιεργηθεί. Σε όλη την διαδρομή, βλέπουμε ανθρώπους που ασχολούνται με τη γη. Χωρικοί, εργάτες ακόμα και στρατιώτες καλλιεργούν τα χωράφια αλλά τα μέσα που χρησιμοποιούν είναι από τον περασμένο αιώνα. Παλιά φορτηγά, κάρα, άροτρα με ζώα και πολλή χειρωνακτική εργασία. Σαν να βρισκόμαστε 100 χρόνια πίσω. Κάθομαι δίπλα σε ένα παράθυρο και φωτογραφίζω συνεχώς.

Οι πέντε ώρες κυλάνε σχετικά σύντομα και όταν φτάνουμε στο σιδηροδρομικό σταθμό της Πιονγκγιάνγκ μας περιμένουν οι ξεναγοί μας για να μας πάνε στο ξενοδοχείο και για το βραδινό μας φαγητό.

Η εικόνα στην πρωτεύουσα είναι τελείως διαφορετική. Η Πιονγκγιάνγκ είναι μια σύγχρονη πόλη, σε κινέζικό στυλ,  με καλή ρυμοτομία, φαρδείς δρόμους, μεγάλα κτήρια και ουρανοξύστες.

Ο πληθυσμός της υπολογίζεται περίπου στους 3.500.000 κατοίκους, από τους περίπου 25.000.000 που ζουν στην υπόλοιπη χώρα (χωρίς να έχουν επιβεβαιωθεί αυτά τα στοιχεία), ενώ είναι η δεύτερη μετά την Κίνα χώρα, με τον πιο πολυάριθμο στρατό στον κόσμο με πάνω από 1,2 εκατομμύρια μάχιμους.

Το ξενοδοχείο που θα μας φιλοξενήσει, είναι το μεγαλοπρεπές Koryo με τους διπλούς πύργους. Έχει ύψος 143 μέτρα, 45 ορόφους και 500 δωμάτια. Στο εσωτερικό του όλα έχουν μια συγκρατημένη πολυτέλεια. Το δωμάτιο δεν είναι ιδιαίτερα άνετο αλλά έχει τις βασικές παροχές εκτός από σύνδεση στο ίντερνετ, που για όλες τις ημέρες που μείναμε στην Κορέα το ξεχάσαμε.

Τα κινητά μας είναι άχρηστα, καθώς η σύνδεση με άλλες χώρες είναι αδύνατη, εκτός αν θελήσουμε να συνδεθούμε με το τοπικό πάροχο Koryolink, το τοπικό δίκτυο για τους βορειοκορεάτες. Το τοπικής εμβέλειας ίντερνετ (Intranet που λέγεται Kwangmyong) είναι πλήρως ελεγχόμενο ως το περιεχόμενό του, με πρόσβαση μόνο σε εγκεκριμένες από το καθεστώς σελίδες, όπως μορφωτικές, επιστημονικές, μετεωρολογικές κλπ.  Ακόμα και αν αγοράσει κάποιος μια κάρτα για σύνδεση 3G για τις ημέρες που θα μείνει στην χώρα, για να σερφάρεις στον παγκόσμιο ιστό, το κόστος είναι πανάκριβο – 200 δολάρια  ΗΠΑ για ένα μήνα με μόνο 50 MB data, είναι αμφίβολο αν θα λειτουργεί στα τηλέφωνα που είναι αγορασμένα στο εξωτερικό και εκτός αυτού, οι σελίδες που μπορεί να ανοίξει είναι ελάχιστες, ενώ οι πιο δημοφιλείς όπως το Facebook, το Instagram και το Youtube είναι μπλοκαρισμένες. Η τηλεόραση παίζει ειδήσεις και κινέζικα πολεμικά σήριαλ και όλα τα προγράμματα είναι στα κορεατικά ή τα κινέζικα.

Μας προσφέρουν τρία γεύματα κάθε μέρα. Το πρωινό είναι στο ξενοδοχείο. Είναι πολύ λιτό, ψωμί, βούτυρο μαρμελάδα και αυγό βραστό, κάποια φαγητά τοπικής κουζίνας, χυμό ή εμφιαλωμένο νερό (το νερό της βρύσης δεν είναι ασφαλές) και τσάι. Ζητάμε καφέ, έρχεται κάποιος σερβιτόρος και αρχίζει να φτιάχνει καφέ για όσους θέλουν. Μας το χρεώνουν αρχικά ένα ευρώ εξτρά, αλλά μετά από διαμαρτυρία μας και τις διευκρινήσεις ότι συμπεριλαμβάνεται στην τιμή του δωματίου, μας επιστρέφουν τα χρήματα. 

Για το μεσημεριανό και βραδινό φαγητό μας, μας πηγαίνουν σε διάφορα εστιατόρια μέσα στην πόλη, που είναι μόνο για τους ξένους επισκέπτες και δεν συχνάζουν εκεί ντόπιοι. Έτσι δοκιμάζουμε κάθε φορά και κάποιες διαφορετικές γεύσεις και γνωρίζουμε αρκετά εστιατόρια και μαγαζιά της πόλης που διαφορετικά δεν θα μπορούσαμε να επισκεφθούμε μόνοι μας. Οι ποσότητες του φαγητού είναι σε ικανοποιητικά επίπεδα και σε μεγάλη ποικιλία από πιάτα της τοπικής κορεάτικης κουζίνας, ενώ για όσους βρίσκουν τα φαγητά αυτά περίεργα, υπάρχει επιλογή για κάποιο ευρωπαϊκό πιάτο. Τα περισσότερα από τα φαγητά τους είναι αρκετά νόστιμα, μερικά όμως έχουν περίεργες γεύσεις που δεν έχουμε συνηθίσει και κάποια δεν είναι τόσο ελκυστικά ώστε να τολμήσουμε να τα δοκιμάσουμε. Και η τοπική κορεάτικη μπύρα είναι πολύ καλή !

Ακριβείς πληροφορίες για τους μισθούς και το βιοτικό επίπεδο των Βορειοκορεατών δεν μπορούμε να πάρουμε από τους ξεναγούς μας. Είναι σαφές από την εικόνα που παρουσιάζει η χώρα ότι οι κάτοικοι έχουν τουλάχιστον ένα βασικό επίπεδο διαβίωσης. Ας μην ξεχνάμε ότι ένας φοβερός λιμός, μόλις το 1990, αφάνισε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Οι εκτιμήσεις των δυτικών είναι ότι πέθαναν από τον λιμό 2 έως 3 εκατομμύρια άνθρωποι, ενώ οι ίδιοι οι Κορεάτες επισήμως τοποθετούν τον αριθμό των θυμάτων σε 330.000 μόνο.

Και στη συνέχεια το 1995, πρωτοφανείς πλημμύρες κατέστρεψαν μεγάλο μέρος της παραγωγής της χώρας και ανάγκασαν 3 εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Η Βόρεια Κορέα ζήτησε επανειλημμένα βοήθεια από την διεθνή κοινότητα για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της και να προμηθευτεί τρόφιμα, φάρμακα και απαραίτητα μηχανήματα, αλλά ισχύει το εμπάργκο και οι οικονομικές κυρώσεις που έχουν επιβάλλει το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, οι Η.Π.Α. και άλλες χώρες, που δυσχεραίνουν την όλη κατάσταση.

Όπως αναφέρω και πιο πάνω, σε όλες μας τις μετακινήσεις μας συνοδεύουν ένας άνδρας συνοδός και μια γυναίκα ξεναγός. Μας ξεναγεί η γυναίκα, ενώ ο άνδρας απλά μας επιτηρεί. Αυτοί οι δύο είναι συνεχώς μαζί μας και μας πηγαίνουν στα εστιατόρια και στα αξιοθέατα που μας  επιτρέπεται (ή επιβάλλεται) να δούμε. Κυρίως φροντίζουν να μην παρεκκλίνουμε καθόλου από την προκαθορισμένη πορεία μας. Δεν είναι εφικτό π.χ. να βγούμε πέρα από την πόρτα του ξενοδοχείου μας, να περάσουμε στο απέναντι πεζοδρόμιο, να κάνουμε βόλτα στην πόλη μόνοι μας, να πάμε σε κάποιο μαγαζί ή να συναναστραφούμε με τους ντόπιους. Οι όποιες αγορές που θέλουμε να  κάνουμε είναι σε συγκεκριμένα τουριστικά μαγαζιά που μας πηγαίνουν εκείνοι, οι συναλλαγές γίνονται είτε σε δολάρια είτε σε ευρώ και βέβαια δεν διανοηθήκαμε να χρησιμοποιήσουμε πιστωτικές κάρτες. Το νόμισμα της χώρας είναι το γουόν, (1€ = 1000 γουάν) αλλά δεν χρειάστηκε να κάνουμε κάποια συναλλαγή με αυτό, ούτε το είδαμε ούτε το πιάσαμε ποτέ στα χέρια μας.

Τα αυτοκίνητα στη πόλη είναι λιγοστά και αυτά που κυκλοφορούν είναι τα περισσότερα κρατικά που τα δικαιούνται οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης, οι στρατιωτικοί και όσοι λόγω της φύσεως του επαγγέλματος τους είναι απαραίτητο να μετακινούνται εύκολα και να έχουν γρήγορη πρόσβαση, όπως οι γιατροί για τα επείγοντα περιστατικά ή οι μηχανικοί ή κάποιοι τεχνικοί για να αντιμετωπίσουν όποια προβλήματα παρουσιάζονται. Βέβαια υπάρχουν και κάποια ταξί, αλλά η τιμή της διαδρομής, πρέπει να είναι απαγορευτική για τους περισσότερους κατοίκους. Έτσι τις ώρες της αιχμής στην πρωτεύουσα, ενώ βλέπει κανείς ένα μεγάλο  πλήθος να μετακινείται με τα πόδια ή να περιμένει τα  λεωφορεία, οι κίνηση στους δρόμους είναι ελάχιστη έως μηδαμινή. Όμως σε κάθε διασταύρωση υπάρχει πάντα ένας τροχονόμος, γένους αρσενικού ή θηλυκού, φορώντας  άψογη λευκή στολή, για να διευθετήσει την κίνηση και το ανύπαρκτο μποτιλιάρισμα!!!

Οι κάτοικοι χρησιμοποιούν συνήθως τα λεωφορεία, τα τραμ και τις 2  γραμμές του μετρό, οι περισσότεροι όμως πάνε με τα πόδια ή με ποδήλατα. Περιέργως τα ποδήλατα ήταν απαγορευμένα μέχρι το 1992, αλλά και όταν το μέτρο κατέρρευσε, για ένα διάστημα δεν επέτρεπαν στις γυναίκες να τα χρησιμοποιούν. Ήταν από τα περίεργα και παράλογα μέτρα που ελάμβανε η κυβέρνηση, όπως το να μην φορούν οι γυναίκες παντελόνια. Σήμερα πολλές από αυτές τις απαγορεύσεις δεν υπάρχουν πια, αλλά ισχύουν διάφορες άλλες.  Π.χ. οι ξένοι απαγορεύεται αυστηρά να χρησιμοποιήσουν τα λεωφορεία και τα τραμ. Ή να επισκεφθούν τα καταστήματα όπου ψωνίζουν οι ντόπιοι. Προφανώς ο ένας λόγος είναι να μην έρθουν σε επαφή και συζητήσεις με τους κατοίκους και τους αλλοιώσουν την ιδεολογία.

Στα καταστήματα αυτά και τα σουπερμάρκετ, που είναι συνήθως κινέζικα, οι κάτοικοι βρίσκουν αρκετά είδη, τρόφιμα, είδη σπιτιού ή ηλεκτρονικά και ότι δεν μπορεί να τους προσφέρει δωρεάν το Δημόσιο Σύστημα Διανομής. Αρκεί να έχουν χρήματα που να τους περισσεύουν για να τα αποκτήσουν. Οι περισσότεροι βέβαια εξαρτώνται από το Κρατικό Σύστημα Διανομής. Ο στόχος αρχικά ήταν διανομή 570 γραμμαρίων δημητριακών ημερησίως στον καθένα. Μάθαμε ότι ο στόχος έχει μειωθεί στα 350 γραμμάρια, με τις μητέρες ή τους ανθρώπους ειδικών κατηγοριών με αυξημένες ανάγκες, να φτάνουν και στο διπλάσιο.

Τα ρούχα που φορούν οι κάτοικοι είναι απλά καθημερινά, κυρίως των ανδρών, οι περισσότερες όμως γυναίκες είναι κομψά ντυμένες. Περιποιημένες, καλοχτενισμένες χωρίς υπερβολές με στενές φούστες και όμορφα αν και συντηρητικά ρούχα. Είναι καλοκαίρι, έχει αρκετή ηλιοφάνεια και ζέστη και οι περισσότερες γυναίκες κυκλοφορούν με ομπρέλες, επειδή θέλουν πάση θυσία να αποφύγουν το μαύρισμα που θεωρείται ότι δεν τις κολακεύει. Οι ομπρέλες που κρατούν είναι αριστουργήματα. Πολύχρωμες ή κεντημένες με πολλά ωραία σχέδια και στολίδια. Οι γυναίκες της ομάδας μας ενδιαφέρονται να αγοράσουν, γιατί ίσως είναι το καλύτερο δώρο που θα μπορούσε κάποιος να φέρει στην Ελλάδα από την Κορέα. Ρωτάμε τους ξεναγούς οι οποίοι αποφεύγουν να μας απαντήσουν που μπορούμε να τις προμηθευτούμε.

Τελικά μετά από πιέσεις, την τελευταία ημέρα μας λένε ότι πωλούνται μόνο στα πολυκαταστήματα που ψωνίζουν οι κάτοικοι της πρωτεύουσας και εμείς σαν ξένοι, απαγορεύεται να μπούμε σε αυτά. Απογοήτευση!

Τα περισσότερα πανύψηλα κτήρια που βλέπουμε στην πόλη, πολλά από τα οποία φτάνουν και τους 50 ορόφους, δεν είναι οικοδομές που στεγάζουν γραφεία ή επαγγελματικούς χώρους, αλλά κατοικίες που κληρώνονται στους πολίτες, που μπορεί να περιμένουν και χρόνια για να φτάσει η σειρά τους για να αποκτήσουν ένα διαμέρισμα σε αυτά και να φύγουν από τις συνοικίες με τα παλιά και χωρίς ανέσεις σπίτια.

Στην πόλη δεσπόζει και το 330 μέτρων ψηλό πυραμιδοειδές ξενοδοχείο των 105 ορόφων Ryugyong Hotel, που λόγω οικονομικών προβλημάτων, δεν αποπερατώθηκε και δεν λειτούργησε ποτέ. Το ξενοδοχείο που θα είχε 3000 δωμάτια και τον τίτλο του ψηλότερου ξενοδοχείου στον κόσμο, στέκεται πλέον έρημο και χωρίς να υπάρχει ελπίδα να λειτουργήσει στο άμεσο μέλλον.

Οι ξεναγοί μας με περηφάνεια μας πηγαίνουν να δούμε το μετρό της πόλης και να κάνουμε μια διαδρομή μεταξύ τριών κεντρικών σταθμών. Το μετρό της Πιονγκγιάνγκ είναι ίσως το βαθύτερο στον κόσμο, καθώς κατεβαίνουμε σε βάθος 110 μέτρων μέχρι τις αποβάθρες. Ο λόγος που το μετρό είναι σε τόσο μεγάλο βάθος, είναι επειδή περνά σε κάποια σημεία κάτω από το ποτάμι. Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ασφαλές καταφύγιο για τους κατοίκους σε περίπτωση πυρηνικού πολέμου. Και καταλαβαίνουμε ακόμα, ότι μας κατέβασαν μέχρι εδώ, για να θαυμάσουμε τους  μεγαλοπρεπείς σταθμούς που έχουν φτιάξει, που όπως  ισχυρίζονται, είναι αντίστοιχοι με το μετρό της Μόσχας. Φυσικά δεν υπάρχει σύγκριση, αλλά υπάρχει η ανάλογη πολυτέλεια. Οι σταθμοί είναι πεντακάθαροι, με μεγάλους πολυελαίους στην οροφή και  με τις γύρω επιφάνειες διακοσμημένες με γιγάντιες προπαγανδιστικές ψηφιδωτές τοιχογραφίες, με εικόνες από την σύγχρονη ιστορία τους, την επανάσταση, τους πολέμους, τις νίκες και την ζωή των εργατών και των κατοίκων.

Τα δρομολόγια των συρμών είναι τακτικά. Επιτέλους μπαίνουμε σε δημόσιο μέσο συγκοινωνίας και ερχόμαστε σε επαφή με τους κατοίκους, κάτι που φοβόμασταν ότι δεν θα μας το επιτρέψουν ποτέ! Το βαγόνι είναι γεμάτο, συνωστιζόμαστε και εμείς με τους ντόπιους που μας κοιτούν με περιέργεια. Επωφελούμαι και βγάζω κάποιες φωτογραφίες και δεν φαίνεται κανείς να ενοχλείται. Φυσικά δεν μιλάμε σε κανέναν, αφού τα άγρυπνα βλέμματα των συνοδών μας, μας παρακολουθούν συνεχώς. Περνάμε τρεις σταθμούς και κατεβαίνουμε στην στάση της Αψίδας του Θριάμβου, που μοιάζει αρκετά με αυτήν που βρίσκεται στο Παρίσι!

Υπήρχε η φήμη ότι όλο το μετρό της Πιονγκγιάνγκ είναι αυτοί οι τρεις σταθμοί, που τους έχουν στήσει σαν σκηνικό για το θαυμάζουν οι τουρίστες και ότι οι άνθρωποι στα τραίνα είναι ηθοποιοί που παριστάνουν τους επιβάτες.  Φυσικά αυτό δεν είναι αλήθεια, ήταν μια κακόβουλη φήμη, καθώς το μετρό υπάρχει και λειτουργεί πράγματι με 2 γραμμές και 17 σταθμούς συνολικά.

Μας λένε ότι σημαντικό καθήκον μας, είναι να τιμήσουμε τους ηγέτες της χώρας. Τα δύο τεράστια αγάλματα που δεσπόζουν σε ένα λόφο στην πρωτεύουσα, είναι του Κιμ Ιλ Σούνγκ, του απελευθερωτή της χώρας, και του Κιμ Γιονγκ Ιλ, δηλαδή του παππού και του πατέρα αντίστοιχα του σημερινού ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν. Όταν στήθηκε το πρώτο άγαλμα, του μεγάλου ηγέτη Κιμ Ιλ Σούνγκ, το επίχρισμα που είχε ήταν χρυσό και άστραφτε στον ήλιο. Ο τότε ηγέτης της Κίνας Μάο Τσε Τουνγκ είπε στον γιο του ότι αυτή η χλιδή δεν αρμόζει σε μια κομμουνιστική χώρα και τον συμβούλεψε να το αλλάξει. Έτσι έδωσαν στον ανδριάντα το χρώμα του μπρούντζου και το ίδιο έγινε όταν μετά τον θάνατο του Κιμ Γιονγκ Ιλ, το άγαλμα του πήρε θέση δίπλα στο πρώτο.

Ομάδες από πολίτες, σχολεία και στρατιώτες έρχονται συνεχώς στον χώρο, προσφέρουν λουλούδια και προσκυνούν τα αγάλματα. Το ίδιο κάνουμε και εμείς, αφού δεν είναι μεν υποχρεωτικό, αλλά μας συνιστούν να το κάνουμε για να τιμήσουμε τους ηγέτες τους, επειδή έτσι είναι το σωστό. Αγοράζουμε λουλούδια και τοποθετούμε την ανθοδέσμη εκ μέρους όλης της ομάδας μας, σκύβοντας το κεφάλι σε ένδειξη σεβασμού.

Παντού υπάρχουν οι φωτογραφίες των Κιμ. Οι εικόνες και οι χώροι όπου οι ηγέτες τους γεννήθηκαν, έζησαν και  έδρασαν είναι ιεροί τόποι για τους βορειοκορεάτες και λατρεύονται από αυτούς, με εκδηλώσεις που για τους δυτικούς φαίνονται υπερβολικές ή και αστείες πολλές φορές.

Αλλά και η προσήλωση στην ιδεολογία και στην υπακοή των λόγων και των αποφάσεων του ηγέτη της χώρας που δεν λατρεύεται μόνο σαν σύμβολο του κράτους, αλλά σαν θεός, είναι πέρα από κάθε δική μας λογική. Οι όποιες θεωρίες, νουθεσίες, κείμενα και αποφάσεις του αρχηγού του κράτους, είναι αναγκαστικά γι’ αυτούς ευαγγέλια που πρέπει να τηρηθούν.

Όπως η ιδέα Juche. Μια θεωρία που ανέπτυξε ο ηγέτης της Κιμ Ιλ Σουνγκ και έγινε η ιδεολογία του κράτους, κατά την οποία “ο άνθρωπος είναι ο κύριος υπεύθυνος της μοίρας του και όλοι μαζί πρέπει να  εργαστούν για την επιτυχία της επανάστασης και της ανοικοδόμησης του έθνους”. Και ότι “το Εργατικό Κόμμα της Κορέας είναι πλέον υπεύθυνο για να εκπαιδεύσει και να κατευθύνει τις μάζες σύμφωνα με τις αρχές του Juche, που είναι ο οδηγός για την Κορεατική Επανάσταση”.

Και έτσι χτίστηκε και ο Πύργος Juche, που δεσπόζει στην αριστερή όχθη του ποταμού Ταεντόνγκ. Ο πύργος είναι το δεύτερο πιο ψηλό μνημείο στον κόσμο, με ύψος 170 μέτρα. Εγκαινιάστηκε στα 70α γεννέθλια του Κιμ-Ιλ Σουνγκ τo 1982 και αποτελείται από 25.550 λίθινα μπλοκ, όσες και οι ημέρες ζωής του ηγέτη εκείνη την ημέρα!

Στην κορυφή υπάρχει ένας πυρσός με την κόκκινη φλόγα να καίει συνεχώς και παρατηρητήριο όπου μπορεί κάποιος να θαυμάσει την θέα της πόλης. Στην είσοδό του υπάρχουν επιγραφές με τις 82 οργανώσεις απ’ όλο τον κόσμο που συνέβαλλαν στην ανοικοδόμηση του, μεταξύ των οποίων διακρίναμε και την ελληνική συμμετοχή, ένα αφιέρωμα από το 1979, του Ελληνοκορεατικού Συλλόγου Φιλίας.

Στην απέναντι πλευρά του ποταμού είναι η μεγάλη πλατεία Κιμ-Ιλ Σουνγκ, όπου δεσπόζουν τα κτήρια του Ιστορικού Μουσείου της πόλης και η Εθνική πινακοθήκη, ενώ ένα μεγάλο παραδοσιακά κινέζικου στυλ κτήριο στεγάζει τον Μεγάλο Οίκο Μελέτης του Λαού, δηλαδή την Εθνική Βιβλιοθήκη.

Σε άλλο χώρο βρίσκεται και το μνημείο της Εργατικής Τάξης, τρία τεράστια χέρια που κρατούν το σφυρί, το δρεπάνι και το πινέλο γραφής, και αντιπροσωπεύουν τους εργάτες, τους αγρότες και τους διανοούμενους.

Το Πολεμικό Μουσείο, όπου είναι και η επόμενη μας υποχρεωτική ξενάγηση, άνοιξε το 2013, 60 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου της Κορέας. Στον εξωτερικό χώρο εκτίθενται λάφυρα πολέμου, αεροπλάνα κατεστραμμένα, αμερικανικά άρματα μάχης και βαρέως τύπου όπλα, ενώ στο εσωτερικό υπάρχει μια πανοραμική τριών διαστάσεων αναπαράσταση των μαχών. Στον ποταμό, έξω από το Μουσείο είναι αραγμένο το αμερικανικό κατασκοπευτικό πλοίο USS Pueblo, που συνέλαβαν μαζί με όλο το προσωπικό του στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου το 1968 οι βορειοκορεάτες, ανοιχτά των ακτών της χώρας.

Μετά την εκεχειρία του πολέμου της Κορέας το 1953, δημιουργήθηκε μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη (DMZ – De-Militarized Zone) πλάτους 4 χλμ. που χωρίζει Βόρεια και Νότια Kορέα, κόβοντας ουσιαστικά την Κορεατική χερσόνησο στα δύο. Το σημείο που βρίσκονται τα φυλάκια μεταξύ των δύο χωρών, είναι κοντά στην πόλη Καεσόνγκ, 60 περίπου χλμ. από την πρωτεύουσα. Προς την Καεσόνγκ και την DMZ είναι η επόμενη επίσκεψή μας.

Στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, ο αξιωματικός που αναλαμβάνει να μας ξεναγήσει, είναι κομψός, πολύ φιλικός και χαμογελαστός. Μας πηγαίνει σε όλα τα σημεία όπου διαδραματίστηκαν τα ιστορικά γεγονότα, όπως η υπογραφή της ανακωχής του 1953, μας δείχνει τα φυλάκια των δύο πλευρών με τους στρατιώτες της φρουράς και την γραμμή που χωρίζει τις δύο χώρες και δέχεται να φωτογραφηθεί μαζί μας, οπότε και ο μύθος ότι απαγορεύεται να φωτογραφίσουμε στρατιωτικούς καταρρίπτεται.

Έχουμε φτάσει εδώ στις 2 Ιουλίου του 2019, 2 μέρες μετά την συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλτ Τράμπ με τον ηγέτη της Β. Κορέας Κιμ Ιλ Σουνγκ στο ίδιο ακριβώς σημείο που είμαστε κι εμείς. Ο  ξεναγός μας λέει ότι είμαστε οι πρώτοι Ευρωπαίοι που βρεθήκαμε εδώ μετά το ιστορικό αυτό γεγονός.

Στο βιβλιοπωλείο που μας πηγαίνουν, αγοράζω μια βορειοκορεατική εφημερίδα, που είναι γεμάτη από έγχρωμες φωτογραφίες των δύο ανδρών από την συνάντηση και την φέρνω μαζί μου σαν ντοκουμέντο.

Επιστροφή στην Πιονγκγιάνγκ για να παρακολουθήσουμε ένα από τα αγαπημένο θεάματα των βορειοκορεατών που είναι οι παραστάσεις του τσίρκου. Δεν βασίζεται σε νούμερα με άγρια ζώα, αλλά κυρίως σε ακροβατικά, κάτι αντίστοιχο με τις παραστάσεις του Cirque Du Soleil, και πραγματικά το θέαμα στο ειδικό τεράστιο κτήριο είναι συγκλονιστικό, καθώς οι ακροβάτες σε ορισμένες επιδείξεις δεν χρησιμοποιούν καν δίχτυ ασφαλείας.

Όμως οι πιο καταπληκτικές παραστάσεις, είναι στις γιορτές Arirang που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο και είμαστε τυχεροί που βρισκόμαστε εδώ την περίοδο που γίνονται, για να τις παρακολουθήσουμε.

Το Στάδιο της 1ης Μαϊου, όπως λέγεται, είναι το μεγαλύτερο στάδιο στον κόσμο, με χωρητικότητα 114.000 ατόμων, ενώ σε κάποιους αγώνες έχουν φτάσει και τους 150.000! Εδώ γίνονται κάθε χρόνο οι γιορτές Arirang, όπου 100.000 στρατιώτες, μαθητές, ηθοποιοί, χορευτές και ακροβάτες δίνουν τις απίστευτες σε συγχρονισμό και ακρίβεια, φαντασμαγορικές γυμναστικές και καλλιτεχνικές παραστάσεις τους !! Από το 2014 έως το 2017 οι γιορτές δεν έγιναν λόγω οικονομικής κρίσης.

Το να παρακολουθήσουμε το φεστιβάλ του Arirang στο μεγαλύτερο στάδιο του κόσμου ασφαλώς είναι μια ευκαιρία και εμπειρία ανεπανάληπτη. Το εισιτήριο τρίτης θέσης κοστίζει για τους ξένους 100 € !! Εκμεταλλεύονται φυσικά την επιθυμία των τουριστών να δούνε αυτό το υπερθέαμα και έχουν εκτοξεύσει τις τιμές. (Η Β’ θέση κοστίζει 300€ και η πρώτη 500€, ενώ υπάρχουν και λίγες VIP θέσεις στα 800€ !!!). Με βαριά καρδιά πληρώνουμε τα 100 ευρώ, μια και είναι η μοναδική μας ευκαιρία να δούμε κάτι τέτοιο, ελπίζοντας ότι θέαμα θα μας αποζημιώσει. Και πραγματικά, μπορεί η ιδέα που κρύβεται πίσω από όλη αυτή τη φιέστα να είναι καθαρά προπαγανδιστική, αλλά η όλη οργάνωση, ο σχεδιασμός και η εκτέλεση των παραστάσεων είναι άψογη και μας αφήνει όλους άφωνους.

Στην απέναντι από τους θεατές εξέδρα, παίρνουν θέση με στρατιωτική ακρίβεια 30.000 μαθητές, που καθ’ όλη την διάρκεια των παραστάσεων, θα δημιουργούν συνεχώς με εναλλασσόμενες καρτέλες διαφορετικές εικόνες, θα ζητωκραυγάζουν και θα φωνάζουν συνθήματα. 70.000 επί πλέον μαθητές, σπουδαστές, στρατιώτες, ακροβάτες και καλλιτέχνες, μας καθηλώνουν για δύο ώρες, παρουσιάζοντας ένα θέαμα που κόβει την ανάσα με την ευρηματικότητα, την άψογη εκτέλεση και τον συγχρονισμό των κινήσεών τους. Και όλο το στάδιο σηκώνεται όρθιο, όταν εμφανίζονται οι εικόνες των ηγετών τους!

Τελευταία ημέρα στην Βόρεια Κορέα. Μας πηγαίνουν στο αεροδρόμιο, απ’ όπου πραγματοποιούνται μόνο 2 με 3 πτήσεις την ημέρα με τον εθνικό τους αερομεταφορέα Air Koryo και με Air China για Πεκίνο ή Σαγκάη. Η δική μας είναι η τελευταία πτήση της ημέρας. Κάνουμε check-in δίνουμε βαλίτσες, περνάμε από τον έλεγχο διαβατηρίων και περιμένουμε στο μοναδικό καφέ που υπάρχει στο μικρό αυτό αεροδρόμιο για την πτήση μας. Μας αναγγέλλουν αρχικά ότι θα υπάρχει μικρή καθυστέρηση,  χωρίς να ξέρουμε για πόση ώρα. Αργότερα μαθαίνουμε ότι λόγω τυφώνα, το αεροδρόμιο του Πεκίνου έχει κλείσει. Ξαφνικά συνειδητοποιούμε ότι υπάρχει πιθανότητα να ακυρωθεί η πτήση μας και αφού έχουμε τυπικά μετά τον έλεγχο και το σφράγισμα των διαβατηρίων μας, βγει από την χώρα, είμαστε παγιδευμένοι στο αεροδρόμιο και στην αίθουσα αναμονής. Δεν μπορούμε να φύγουμε ούτε να γυρίσουμε πίσω και να ξαναμπούμε στη χώρα. Οι ξεναγοί προσπαθούν να βρουν λύση. Οι ώρες περνούν. Νοιώθουμε σαν τον Tom Hanks στην ταινία The Terminal. Τελικά μετά από 6 ώρες, οι μετεωρολογικές συνθήκες καλυτερεύουν και το αεροπλάνο μας φτάνει από το Πεκίνο για να μας πάρει.

Αναχωρώ από την Βόρεια Κορέα με όμορφες εντυπώσεις και χαίρομαι που αποφάσισα να πραγματοποιήσω αυτό το ταξίδι, έχοντας στο νου πολλές σκέψεις για το μέλλον αυτής της χώρας που είναι εγκλωβισμένη στα στενά της όρια, και δεν έχει πολλές δυνατότητες για επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο. Η επίδειξη της στρατιωτικής και πυρηνικής ισχύος της δεν βοηθάει προς αυτή την κατεύθυνση, αντιθέτως την απομονώνει περισσότερο. Αν και ο Κιμ έχει κάνει κάποια βήματα, ο στόχος να ενωθούν κάποια στιγμή η Βόρεια με την Νότια Κορέα – κάτι που ενδόμυχα επιθυμούν και οι δύο πλευρές και θα έδινε μεγάλη ώθηση στην οικονομία της Β. Κορέας – μοιάζει στην παρούσα φάση αρκετά μακρινός.

Μέσω
Φωτογραφίες, Κείμενο: Γκαρό Καλαϊτζιάν

Γκαρό Καλαϊτζιάν

ΧΡΥΣΟΧΟΟΣ Ο Γκάρο Καλαϊτζιάν είναι ερασιτέχνης φωτογράφος που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Από την νεαρή του ηλικία έδειξε το ενδιαφέρον του για την φωτογραφία και την δεκαετία του 1970 απόκτησε την πρώτη του αναλογική μηχανή με την οποία έβγαζε κυρίως τοπία και σκηνές της καθημερινότητας. Παράλληλα ασχολήθηκε για ένα διάστημα με τον ερασιτεχνικό κινηματογράφο και το βίντεο δημιουργώντας μερικά ταξιδιωτικά ντοκιμαντέρ. Στην ψηφιακή εποχή ανανεώθηκε το πάθος του για την τέχνη της φωτογραφίας, που ποτέ δεν είχε εγκαταλείψει. Από το 2007 είναι ενεργό μέλος διαφόρων ελληνικών φωτογραφικών ομάδων, έχοντας κατά καιρούς κάνει παρουσιάσεις και σεμινάρια με φωτογραφικά και τεχνικά θέματα σχετικά με την λήψη και την επεξεργασία της εικόνας. Έχει πάρει μέρος σε αρκετές ομαδικές εκθέσεις φωτογραφίας, ενώ το ελληνικό περιοδικό «Φωτογράφος» έχει πολλές φορές φιλοξενήσει στις σελίδες του, φωτογραφίες του. Του αρέσουν τα ταξίδια και έχει ταξιδέψει σε πάνω από 70 χώρες στον κόσμο για να γνωρίσει τους λαούς, την καθημερινότητα και την κουλτούρα τους. Οι τομείς που τον ενδιαφέρουν είναι κυρίως η ταξιδιωτική φωτογραφία, το πορτρέτο και η φωτογραφία δρόμου.https://garo.myportfolio.com/https://www.facebook.com/gargaro65

Σχετικά Άρθρα

Back to top button