FeaturedTravel StoriesΚόσμος

Μαρόκο: Στο Μαρακές, το ροζ μαργαριτάρι του Νότου

Το Μαρακές, η πόλη των κήπων και των φοινίκων, είναι ένας τόπος εξωτικός. Ένα πικάντικο μείγμα Ανατολής και Δύσης. Εξωστρεφές και κοσμοπολίτικο από την μια, παραδοσιακό και βερβερίνικο από την άλλη, το αποκαλούμενο και «μαργαριτάρι του νότου», υπήρξε ο ομφαλός μιας μεγάλης Αυτοκρατορίας, επί δύο και πλέον αιώνες.

Ήμουν σίγουρη πως θα μου αρέσει το Μαρακές από την πρώτη στιγμή που φθάσαμε κι είδα το ηλιοβασίλεμα να ανάβει φωτιές πάνω από τα ροδόχρωμα τείχη. «Πόλη του ήλιου», όπως την αποκαλούν οι Άραβες, ή «χώρα του θεού» σύμφωνα με την βερβερική διάλεκτο, το Μαρακές είναι μια πόλη που ξεχειλίζει από ατμόσφαιρα. Γεμάτη χρώματα και αρώματα, γοητεύει τους επισκέπτες με την παραμυθένια όψη της, τα επιβλητικά παλάτια της και τους εξωτικούς κήπους της. Εκείνο όμως που την κάνει ξεχωριστή είναι οι ροδοκόκκινες αποχρώσεις και η αριστοτεχνική μείξη ανδαλουσιανής και αραβικής αρχιτεκτονικής των κτιρίων της.

Σήμερα η καρδιά της άλλοτε αυτοκρατορικής πόλης χτυπά στην Μεδίνα, στην πολύβουη πλατεία της Τζεμάα ελ Φνά και στα πολύχρωμα σουκς που θεωρούνται τα μαγευτικότερα στο Μαρόκο.

Η ΤΖΕΜΑΑ ΕΛ ΦΝΑ

marakes-koutoubia-3

Το πρώτο εντυπωσιακό μνημείο που αντικρίζεις όταν προσεγγίζεις την παλιά πόλη του Μαρακές είναι το τέμενος Κουτουμπία. Σχεδόν κάτω από τον ίσκιο του μιναρέ, απλώνεται η χαώδης Τζεμάα ελ Φνά. Μια σύγχρονη βαβέλ, φανταχτερή, θορυβώδης, φασαριόζικη.

Έχει αρχίσει να πέφτει το σούρουπο όταν φθάνουμε στην πλατεία. Τα πρώτα φώτα έχουν ανάψει, οι απόκοσμες σκιές κάνουν τις αισθήσεις να δουλεύουν στο κόκκινο και η χρονομηχανή μας τραβά σαν μαγνήτης. Το παράξενο σκηνικό παραπέμπει σε αυλή των θαυμάτων και των χρωμάτων. Ταχυδακτυλουργοί, πλανόδιοι μουσικοί, γητευτές, μάγοι και παραμυθάδες δίνουν εδώ την δική τους παράσταση. Στο πιο παράξενο ίσως υπαίθριο θέατρο του κόσμου. Δεν είναι εύκολο να περιγράψεις αυτό που βλέπεις με λόγια. Ούτε να αποτυπώσεις τις εικόνες στην κάμερα. Εδώ τίποτα δεν προσφέρεται δωρεάν. Όλα πωλούνται και αγοράζονται. Ακόμη και για το κάθε κλικ της κάμερας σε υποχρεώνουν να καταβάλλεις τον οβολό σου.

Παραδίπλα, οι πωλητές διαλαλούν κάθε είδους πραμάτεια και οι υπαίθριες κουζίνες που έχουν στηθεί πρόχειρα κάτω από τις τέντες, απογειώνουν το παραδοσιακό street food.

Παρατηρώ τον καπνό που γλιστρά από τα Ταζίιν, τα πήλινα σκεύη, όπου ψήνεται και σερβίρεται το παραδοσιακό φαγητό. Καθώς αναδύεται σε ένα μεθυστικό χορό με τις μυρωδιές και τα χρώματα, φέρνει στα αυτιά μου σαν ελαφρύ αεράκι την εξωτική μελωδία από το «Marrakesh Night Market» της Loreena McKennit.

Κι όλα σωπαίνουν γύρω μου στον χορό του καπνού…

Η ΜΕΔΙΝΑ ΤΟΥ ΜΑΡΑΚΕΣ

Το επόμενο πρωινό μας βρίσκει ξανά στην Μεδίνα. Το σκηνικό στην πλατεία έχει αλλάξει. Η Τζεμάα ελ Φνά τα πρωινά φιλοξενεί μια μεγάλη αγορά με βότανα, φρέσκους χυμούς, ξηρούς καρπούς και γλυκά όλων των ειδών. Κάπου ανάμεσα σε αυτά οι γητευτές των φιδιών που φαίνεται πως πιάνουν δουλειά από νωρίς και οι νερουλάδες που καλούν με τα καμπανάκια τους διψασμένους περαστικούς.

tzemaa-el-fna-7-neroulades
Επισκεπτόμαστε τα μνημεία, τα εντυπωσιακά παλάτια και «χανόμαστε» στις πολύχρωμες σκεπαστές αγορές και στα στενά δαιδαλώδη σοκάκια. Η Μεδίνα εκτείνεται σε μια περιοχή 6 τετραγωνικών χιλιομέτρων κι ένα τμήμα της καταλαμβάνει η εβραϊκή συνοικία. Τα πλινθόκτιστα τείχη της έχουν μήκος 19 χιλιομέτρων, το πάχος τους φθάνει σε πολλά σημεία έως τα 2 μέτρα και το ύψος τους τα 9 μέτρα. Ορισμένες από τις 19 πύλες τους είναι εξαιρετικά δείγματα της μαυριτανικής αρχιτεκτονικής.

pylh-mpamp-agnaou

Η Μπάμπ Αγκνάου (το «ακέρατο μαύρο κριάρι» στα Βερβερικά) είναι μια από τις ωραιότερες πύλες. Έχει σκαλιστεί σε κίτρινη πέτρα με ροζ αποχρώσεις και παλαιότερα οδηγούσε στα ανάκτορα των Αλμοχάδων.

Η Μεδίνα του Μαρακές και η πλατεία Τζεμάα ελ Φνά αποτελούν Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ από το 1985.
Βόρεια και ανατολικά της Τζεμάα ελ Φνά τα στενά δρομάκια φιλοξενούν τα σουκς. Το Μαρακές έχει την μεγαλύτερη παραδοσιακή αγορά σουκς στο Μαρόκο. Περίπου 18 σουκς είναι γνωστά με την ονομασία των ειδών που διαθέτουν. Εδώ πωλούνται κάθε λογής προϊόντα, από μπαχαρικά και υφάσματα μέχρι κοσμήματα και χαλιά, είδη καθημερινής χρήσης, χαλκώματα και έγχορδα όργανα. Κυρίαρχη θέση κατέχουν τα δερμάτινα είδη.

Στο σουκ Ανταντίν με τα είδη μεταλλοτεχνίας, οι τεχνίτες μέσα σε εκκωφαντικό θόρυβο σφυροκοπούν αδιάκοπα τον μπρούτζο και τον χαλκό κατασκευάζοντας διακοσμητικά αντικείμενα και διάφορα είδη καθημερινής χρήσης. Οι καλαθοπλέκτες στο σούκ Σουάρι πλέκουν καλάθια, καπέλα και άλλα χρηστικά αντικείμενα από ίνες φοίνικα.

ΤΟ ΤΖΑΜΙ ΚΟΥΤΟΥΜΠΙΑ

Το χαρακτηριστικό ορόσημο του Μαρακές είναι το τζαμί Κουτουμπία. Βρίσκεται στη νοτιοδυτική περιοχή της Μεδίνας και ολοκληρώθηκε την εποχή του Αλμοχάδα Γιακούμπ αλ Μανσούρ τον 12ο αιώνα. Το «τζαμί των βιβλιοπωλών» πήρε το όνομά του από το σουκ των χειρογράφων και των βιβλίων που κάποτε διεξαγόταν γύρω του. Είναι κατασκευασμένο από κόκκινη πέτρα και τούβλα, έχει μήκος 80 μέτρα και πλάτος 60 μέτρα. Το ύψος του μιναρέ, ο οποίος κοσμείται με τέσσερις επιχρυσωμένες μπρούτζινες σφαίρες, αγγίζει τα 70 μέτρα. Ο μύθος λέει ότι οι σφαίρες ήταν τρεις, όμως η σύζυγος του Γιακούμπ αλ Μανσούρ έσπασε την νηστεία του ραμαζανιού και για να εξιλεωθεί έβαλε κι έλιωσαν όλα τα κοσμήματά της κι έφτιαξε την τέταρτη σφαίρα, την οποία και εναπόθεσε στην κορυφή.

ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΜΠΑΧΙΑ

Δίπλα από την εβραϊκή συνοικία βρίσκεται το παλάτι Μπαχία. Χτίστηκε στα τέλη του 19ο αιώνα από δύο πανίσχυρους Βεζίρηδες το Σι Μούσα και το γιο του Μπα Αχμέντ και σε αντίθεση με το παλάτι Ελ Μπαντί των Σααδίνων, είναι καλά διατηρημένο. Το συγκρότημα αποτελείται από δύο τμήματα που οικοδομήθηκαν σε διαφορετικές περιόδους. Τα πολυτελή του διαμερίσματα βλέπουν σε δενδροφυτευμένες αυλές με κρήνες και αστεροειδείς λιμνούλες. Η κεντρική αυλή είναι στρωμένη με μάρμαρο και πλακάκια ζελίνγκ. Περιβάλλεται από στοά με ωραίους ραβδωτούς κίονες και στο κέντρο της στέκουν τρεις κρήνες με λεκάνες. Η αυλή που κάποτε την χρησιμοποιούσε το χαρέμι του Βεζίρη, βλέπει στην κεντρική αίθουσα υποδοχής. Έχει ένα ταβάνι από κέδρο ζωγραφισμένο με αραβουργήματα.

Το ανάκτορο διαθέτει 150 δωμάτια και είναι επενδυμένο με τα ακριβότερα υλικά, όπως μάρμαρο της Μεκνές, κέδρο του Μέσου Άτλαντα και πλακάκια από το Τετουάν.

ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΑΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Δύο βήματα από το ανάκτορο Μπαχία βρίσκεται το Ντάρ Σι Σαϊντ. Ένα πανέμορφο παλάτι που έχτισε στα τέλη του 19ου αιώνα ο Σι Σαϊντ ιμπν Μούσα (αδελφός του Μπα Αχμέντ) και από το 1932 λειτουργεί ως μουσείο. Στις συλλογές του περιλαμβάνονται χαλιά, πόρτες, ξυλόγλυπτα, όπλα, κεραμικά, φορεσιές και κοσμήματα από το νότιο Μαρόκο και ιδιαίτερα τις περιοχές του Μεγάλου Άτλαντα, του Ταφιλάλτ και του Αντιάτλαντα.

Εκτίθενται επίσης λίγα αρχαιολογικά αντικείμενα από την Φέζ. Το ανάκτορο αποτελείται από ένα διώροφο κεντρικό κτίριο γύρω από αυλές με χαριτωμένες αψίδες. Η πολυτελής αίθουσα υποδοχής στον επάνω όροφο θεωρείται χαρακτηριστικό δείγμα της μαυριτανικής αρχιτεκτονικής. Στο ισόγειο όπου βρίσκεται το Ριάντ, ο περίφημος ανδαλουσιανός κήπος του με το περίπτερο και την κρήνη στην μέση, είχαμε την ευκαιρία για λίγη δροσιά και ξεκούραση.

ΟΙ ΤΑΦΟΙ ΤΩΝ ΣΑΑΔΙΝΩΝ

Πίσω από το ιστορικό τζαμί Κάσμπα, στην βασιλική συνοικία, συναντούμε τους περίφημους τάφους των Σααδίνων. Κρυμμένοι για αιώνες πίσω από το τζαμί, οι τάφοι της δυναστείας που κυβέρνησε το Μαρόκο τον 16ο και 17ο αιώνα, ανακαλύφθηκαν το 1917 και έκτοτε είναι προσβάσιμοι στο κοινό. Αποτελούνται από δύο μαυσωλεία μέσα σε έναν κήπο με λουλούδια, όπου έχουν θαφτεί πάνω από 60 μέλη της δυναστείας. Το κεντρικό μαυσωλείο με τρεις ταφικούς θαλάμους ανήκει στον Αχμέτ Αλ Μανσούρ. Η κεντρική αίθουσα, ένα αριστούργημα της μαυριτανικής αρχιτεκτονικής, στεφανώνεται από έναν αξιοθαύμαστο τρούλο με σταλακτίτες. Είναι από ανάγλυφο ξύλο κέδρου με φύλλα χρυσού και στηρίζεται σε 12 κίονες από μάρμαρο της Καράρας. Ο Αλ Μανσούρ πέθανε το 1603, αλλά ο Αλαουίτης Σουλτάνος Μουλάϊ Ισμαήλ που ανέλαβε την εξουσία μερικές δεκαετίες αργότερα περιέφραξε με τοίχους τους τάφους για να τους κρατήσει μακριά από τα μάτια του κόσμου και η δυναστεία να ξεχαστεί. Και πράγματι οι τάφοι ξεχάστηκαν, ώσπου μια εναέρια φωτογραφία τους έφερε στο προσκήνιο το 1917.

Η ΠΟΡΕΙΑ ΑΝΑ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ

Η πόλη οφείλει την ύπαρξή της στους Αλμοραβίδες της Σαχάρας, οι οποίοι το 1062 μ.Χ έχτισαν εδώ κάτω από την σκιά του Μεγάλου Άτλαντα, ένα πανύψηλο επιβλητικό κάστρο. Το 1106 ο Αλί Μπέν Γιουσούφ κατασκεύασε τις επάλξεις γύρω από την πόλη και την Χετάρα, το υπόγειο σύστημα καναλιών που ακόμη και σήμερα τροφοδοτεί με νερό τους κήπους της πόλης. Η πόλη ήκμασε κατά την περίοδο τριών δυναστειών (Αλμοραβίδων, Αλμοχάδων, Σααδίνων) ενώ έπεσε σε μαρασμό από τους Μαρινίδες που μετέφεραν την έδρα της εξουσίας στην Φέζ και τους Αλαουίτες που ανακήρυξαν πρωτεύουσά τους αρχικά την Φέζ κι ύστερα την Μεκνές.

Τον 20ο αιώνα το Μαρακές μπήκε στην σύγχρονη εποχή με την οικοδόμηση της συνοικίας Γκελίζ, την εποχή του Προτεκτοράτου. Σε αντίθεση με την παλιά πόλη, η Γκελίζ μεγαλώνει διαρκώς καθώς πολλοί Μαροκινοί, αλλά και ευρωπαίοι την επιλέγουν για μόνιμη κατοικία τους. Διαθέτει φαρδιούς δρόμους, όμορφους κήπους και υπερσύγχρονα καταστήματα δυτικού τύπου. Προέκταση της Γκελίζ προς τα νοτιοδυτικά είναι το Ιβερνάζ, μια καταπράσινη συνοικία με πολυτελή ξενοδοχεία. Στα δυτικά συνορεύει με τους κήπους Μενάρα και στα ανατολικά με τα τείχη της Μεδίνας.

Σήμερα το Μαρακές είναι η τρίτη σε πληθυσμό πόλη της χώρας και η οικονομία της βασίζεται κυρίως στον τουρισμό.

ΟΙ ΚΗΠΟΙ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ

Οι θαυμάσιοι κήποι του Μαρακές είναι μικροί παράδεισοι δροσιάς και ξεκούρασης για ντόπιους και επισκέπτες. Μια διαφυγή από την καυτή ανάσα της ερήμου και τους πολυσύχναστους δρόμους της πόλης. Οι πιο γνωστοί είναι οι κήποι Μαζορέλ, Αγκεντάλ και Μενάρα. Πιο δημοφιλής στους τουρίστες είναι ο κήπος Μαζορέλ, που δημιουργήθηκε το 1955 από τον Γάλλο Ζακ Μαζορέλ και αργότερα πέρασε στα χέρια του διάσημου μόδιστρου Ύβ Σεν Λοράν. Εμείς στον περιορισμένο χρόνο που είχαμε, επιλέξαμε να επισκεφθούμε τον κήπο Μενάρα, που αποτελεί δημοφιλές σημείο χαλάρωσης για τους ντόπιους. Ο κήπος καλύπτει έκταση 90 εκταρίων, περιβάλλεται από πλίνθινα τείχη και είναι γεμάτος κυρίως με ελαιόδεντρα και οπωροφόρα. Τον 12ο αιώνα στο κέντρο του κήπου έσκαψαν μια λίμνη που χρησιμοποιήθηκε σαν ταμιευτήρας από τους Αλμοχάδες Σουλτάνους.

Μαγευτικός είναι και ο κήπος του θρυλικού ξενοδοχείου La Mamounia, το οποίο στο παρελθόν υπήρξε βασιλική κατοικία κι έχει φιλοξενήσει προσωπικότητες, όπως ο Ουϊστον Τσώρτσιλ, ο Ρίτσαρντ Νίξον και ο Όρσον Ουέλς.

khpos-la-mamounia

Το Μαρακές διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους φοινικώνες με 150.000 δέντρα. Το άλσος Λα Παλμερέ καλύπτει έκταση 120 τετραγωνικών χιλιομέτρων και περιλαμβάνει κήπους και οπωρώνες, οι οποίοι αρδεύονται από αυλάκια και πηγές που τροφοδοτούνται με νερό από τα Χετάρα.

Προτού αποχαιρετίσουμε το Μαρακές, απολαύσαμε μια παραδοσιακή βραδιά με κους κους, (σιμιγδάλι με κρέας και λαχανικά μαγειρεμένο σε πήλινο σκεπαστό σκεύος ταζίιν), βερβερίνικη μουσική και επιδείξεις ιππικής τέχνης.

ΤΟ ΤΑΦΡΑΟΥΤ

Εκατόν ογδόντα χιλιόμετρα δυτικά από το Μαρακές, βρίσκεται το Αγκαντίρ η λουτρόπολη του Ατλαντικού.

agadir

Νοτιότερα προς τα σύνορα με την Δυτική Σαχάρα συναντούμε μια ακόμη ρόδινη πόλη, το Ταφραούτ. Χτισμένη στην καρδιά της κοιλάδας Ammeln, στην σκιά του Αντιάτλαντα, η μικρή κωμόπολη, φημίζεται για τους ροζ γρανίτες της. Τα σπίτια, στο παλιό τμήμα της πόλης, είναι χτισμένα ανάμεσα στους ροζ γρανιτένιους βράχους.

Η περιοχή λόγω των ιδιαίτερων πετρωμάτων της προσελκύει το ενδιαφέρον των γεωλόγων. Επίσης πολλοί επιλέγουν την περιοχή για να κάνουν κάμπινγκ, ποδηλασία και πεζοπορικές διαδρομές.

Η ΔΥΤΙΚΗ ΣΑΧΑΡΑ

Ο χρόνος που είχαμε στη διάθεσή μας καθιστούσε απαγορευτική μια επίσκεψη στην Δυτική Σαχάρα. Μια αραιοκατοικημένη περιοχή 266.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων με περίπου 400.000 κατοίκους. Δεν έσβησε όμως τις εικόνες των νεανικών μου χρόνων από τα πρωτοσέλιδα που περιέγραφαν γλαφυρά τον αγώνα του Πολισάριο. Του εμβληματικού απελευθερωτικού κινήματος των Σαχραουί, που αγωνίζεται για την ανεξαρτησία της περιοχής. Οι Ισπανοί έποικοι αποσύρθηκαν από την Δυτική Σαχάρα το 1975, έπειτα από 91 χρόνια κατοχής. Τότε το Μαρόκο κατέλαβε το βόρειο τμήμα της περιοχής και η Μαυριτανία το νότιο. Τον Φεβρουάριο του 1976 το Πολισάριο κήρυξε την ανεξαρτησία της περιοχής και άρχισε τον ανταρτοπόλεμο με τα δύο κράτη, με την υποστήριξη της Αλγερίας, όπου είχε μεταφέρει την έδρα του. Τελικά, υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με τη Μαυριτανία, η οποία απέσυρε τα στρατεύματά της, αλλά το Μαρόκο μονομερώς κατέλαβε τα εδάφη που έλεγχε η Μαυριτανία. Μετά από μια μακρά περίοδο συγκρούσεων, η περιοχή με την μεσολάβηση του ΟΗΕ έσπασε σε δύο ξεχωριστά τμήματα, τα οποία μέχρι σήμερα χωρίζονται από ένα ανάχωμα άμμου μήκους 2700 χιλιομέτρων. Το δυτικό τμήμα, όπου είναι η έξοδος προς την θάλασσα και είναι πλούσιο σε κοιτάσματα φωσφόρου και πετρελαίου ελέγχεται από το Μαρόκο και το ανατολικό το οποίο συνορεύει με την Αλγερία και συναντάς την φτώχεια ελέγχεται από το Πολισάριο.

Η εκεχειρία τέθηκε σε εφαρμογή στις 6 Σεπτεμβρίου 1991 κι ένας από τους όρους της ήταν η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της περιοχής. Το δημοψήφισμα έκτοτε παραμένει σε εκκρεμότητα λόγω διαφωνιών για την χορήγηση δικαιώματος ψήφου και την κατάρτιση των εκλογικών καταλόγων. Η Αλγερία υποστηρίζει ότι στο έδαφός της υπάρχουν 165.000 πρόσφυγες Σαχραουί, τα Ηνωμένα Έθνη 90.000 και το Μαρόκο πως δεν είναι περισσότεροι από 50.000. Η ανεξαρτησία της Δυτικής Σαχάρας έχει αναγνωριστεί από 85 κράτη, παρόλα αυτά το Μαρόκο διοικεί ακόμη και σήμερα το 75% της περιοχής και οι Σαχραουί, γεννιούνται και πεθαίνουν στην προσφυγιά.

Bάσω Βασιλαδιώτη

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ Ξεκίνησε από το πολιτιστικό και ελεύθερο ρεπορτάζ στον περιοδικό Τύπο και την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», όπου εργάστηκε έως τα τέλη του 1983. Από το 1984 και για 28 χρόνια εργάστηκε στο πρώτο κανάλι της ΕΡΤ (ΕΤ1 και ΝΕΤ), καλύπτοντας τα ρεπορτάζ των υπουργείων Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης, καθώς και τον τομέα της Αυτοδιοίκησης. Εχει συνεργαστεί επίσης με τις εκδόσεις Λυμπέρη (περιοδικά Εγώ, 7Μέρες TV, Τηλεκοντρόλ), τα περιοδικά «Φαντάζιο» και «Οικογενειακός Θησαυρός», τις εφημερίδες «Πρωινή Ελευθεροτυπία», «Ελευθεροτυπία της Κυριακής», «Ειδήσεις» , «Εθνος της Κυριακής», «Εξόρμηση», «Δημοσιογράφος», «Ήχος & Hi –Fi», καθώςκαι άλλα εξειδικευμένα έντυπα στον χώρο της μουσικής και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Υπήρξε συνεργάτιδα, στο Γραφείο Τύπου, του υπουργού Γιώργου Γεννηματά. Το 2003 βραβεύτηκε από το Ίδρυμα Προαγωγής Δημοσιογραφίας Αθανασίου Βασιλείου Μπότση για «την πολύπλευρη και υπεύθυνη δραστηριότητά της στο ρεπορτάζ Τοπικής Αυτοδιοίκησης» με χορηγό τον Δήμο Αθηναίων. Τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στο διαδίκτυο παρουσιάζοντας οδοιπορικά και θέματα που της κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Επίσης ασχολείται ερασιτεχνικά με τη φωτογραφία

Σχετικά Άρθρα

Back to top button