Travel StoriesΚόσμος

Καμίνο ντε Σαντιάγο ντε Κομποστέλα: Διασχίζοντας την Ισπανία με τα ποδια(Β΄Μέρος)

Ένα περπάτημα, “προσκύνημα” 900 χιλιομέτρων από τα Πυρηναία ως το Φινιστέρε, “το τέλος του κόσμου” στον Ατλαντικό.

Ριόχα: Σαν να λέμε «καλό κρασί».

Δεν υπάρχει άνθρωπος στην Ισπανία που να μην γνωρίζει τη Ριόχα και αυτό εξαιτίας της φήμης που έχει για τα καλύτερα κόκκινα κρασιά της Ιβηρικής. Πρωτεύουσα της Ριόχα είναι το Λογκρόνιο, μέρος που φημίζεται ότι μπορείς να κάνεις ένα αξέχαστο “Barathon”. Τι είναι το “Barathon”; Είναι η συνήθεια που έχουν οι Ισπανοί να ξεκινάνε από ένα μπαρ πίνοντας και τρώγοντας τάπας και να συνεχίσουν στα επόμενα δοκιμάζοντας διαφορετικά  κάθε φορά κρασιά και εδέσματα, κάνοντας μια «μαραθώνια» οινοποσο-φαγία . Πέρα από το γραφικό αυτής της συνήθειας οφείλω να ομολογήσω ότι στο Λογκρόνιο δοκίμασα κρασιά που θα μου μείνουν χαραγμένα στη γευστική μου μνήμη.

Οι Ισπανοί λένε “Con pan y vino se anda el camino” που σημαίνει ότι «με ψωμί και κρασί περπατάς το δρόμο». Το κρασί υπάρχει σε αφθονία στην περιοχή από το Μεσαίωνα, είναι πολύ φτηνό και αποτελεί συστατικό στοιχείο τόνωσης των προσκυνητών που δεν κινδυνεύουν να γίνουν αλκοολικοί αφού διανύοντας  από 20 έως 30 χιλιόμετρα καθημερινά το σώμα κάνει τόσες καύσεις που το μετατρέπει αμέσως σε ενέργεια πριν προλάβει να επηρεάσει αρνητικά τον οργανισμό. Στην Ριόχα παράγονται σήμερα πάνω από 25.000.000 λίτρα κρασί το χρόνο και στην ευρύτερη περιοχή ανθίζει ένα είδος οινολογικού τουρισμού.

Μετά από 28 χιλιόμετρα περπατήματος από το Λογκρόνιο φτάσαμε στη Νάχερα, που σημαίνει «ανάμεσα στα βράχια», πόλη με ένδοξη ιστορία και ένα πολύ όμορφο παραποτάμιο πάρκο που προσφέρει δροσιά τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες. Αφού αφήσαμε τα σακίδια μας στα χαοτικά καταλύματα όπου σε μια αίθουσα υπήρχαν πάνω από 100 κρεβάτια, μια παρέα προσκυνητών κατευθυνθήκαμε σε μια τοπική ταβέρνα. Εκεί ο Μαρσέλο από τη Βολιβία άρχισε να διηγείται μια ιστορία με κεντρικό πρόσωπο την κόρη του. Παρόλο που η ιστορία δεν είχε κάποια ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση, αρχίσαμε όλη η παρέα να κλαίει ασταμάτητα. Ήταν μια απροσδιόριστη έκρηξη συναισθημάτων, που μας ξάφνιασε όλους.

Αναφέρω αυτό το περιστατικό γιατί θέλω να τονίσω ότι το  αυθόρμητο γέλιο και  κλάμα ήταν πολύ συνηθισμένη έκφανση έκφρασης στο περπάτημα μας. Αυτό το γεγονός το εντοπίζαμε όλοι ευχάριστα, αφού στην καθημερινότητα του δυτικού τρόπο ζωής που ζούμε έχουμε μάθει να «καταπίνουμε» τα συναισθήματα, με αποτέλεσμα να σωματοποιούμε προβλήματα συναισθηματικής φύσης. Εδώ στο Καμίνο όλα έβγαιναν έξω εύκολα και ένιωθες τη λύτρωση της ελεύθερης έκφρασης και της εξωστρέφειας αδιαφορώντας αν εκείνη τη στιγμή εκτίθεσαι ή όχι.

Η επόμενη πόλη ήταν το Σάντο Νταμίγκο ντε λα Καλζάδα, μια πόλη με ένα ναό όπου μέσα υπάρχει ένα κοτέτσι με κοτόπουλα! Ο θρύλος που συνοδεύει αυτό το ιδιαίτερο σκηνικό είναι ο εξής: μια οικογένεια από την Γερμανία βρισκόταν στην περιοχή βαδίζοντας στο δρόμο για το Σαντιάγο. Τον γιο της οικογένειας τον ερωτεύτηκε μια ντόπια αλλά αυτός δεν ανταποκρίθηκε. Έτσι αυτή για να τον εκδικηθεί του έβαλε κρυφά μέσα στην τσάντα του ένα ασημένιο κύπελλο. Οι αρχές έπιασαν τον νέο όπου κατηγορήθηκε για κλοπή και καταδικάστηκε άμεσα σε απαγχονισμό. Οι γονείς έφυγαν για το Σαντιάγο για να ζητήσουν τη βοήθεια του Αγίου όμως στο δρόμο τους φανερώθηκε ο Άγιος και τους είπε να γυρίσουν πίσω γιατί ο γιος τους ζει. Αυτοί επέστρεψαν πίσω, είδαν ότι ως εκ θαύματος ζει το παλικάρι πάνω στη αγχόνη και πήγαν στο δικαστή να του αναφέρουν το θεόσταλτο σημάδι αδικίας. Ο δικαστής έτρωγε  ένα πιάτο με κοτόπουλο δεν πίστεψε στο γεγονός και είπε « όσο ζωντανό είναι αυτό το κοτόπουλο που τρώω τόσο ζωντανός είναι και ο γιος σας”! Και ως εκ θαύματος το κοτόπουλο ζωντάνεψε και άρχισε να περπατάει πάνω στο τραπέζι! Από τότε ως ανάμνηση του γεγονότος φτιάχτηκε ένα κοτέτσι μέσα στη εκκλησία και το κοκοράκι έγινε το σήμα κατατεθέν της πόλης.

Καστίλη: Η γη των κάστρων

Η επόμενη μέρα προς το Μπελοράντο θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη μου από το εξής γεγονός. Καθώς βάδιζα μόνος μου είδα ένα περιπατητή να περπατάει με τις πατερίτσες του τη διαδρομή έχοντας μόνο ένα πόδι και φορτωμένος ένα μεγάλο σακίδιο πλάτης. Μου κόπηκε η μιλιά και είπα μόνο “Buen Camino” και έφυγα. Στο Αλμπέργκε στο Μπελοράντο μιλήσαμε και έμαθα ήταν από την Καλιφόρνια και είχε χάσει το πόδι του σε ένα αυτοκινητιστικό. Η γυναίκα του τον ακολουθούσε με το λεωφορείο και τον φρόντιζε τα απογεύματα. Μας είπε θέλοντας να σπάσει την αμηχανία μας καθώς τον κοιτούσαμε: «Τι με κοιτάτε; Αφού το ξέρετε. Στο Καμίνο κανένας δεν περπατάει με τα πόδια του αλλά με την ψυχή του!». Δεν θα ξεχάσω πότε το πηγαίο χαμόγελό του και την αυθόρμητη αισιοδοξία που εξέπεμπαν τα μάτια του. Από τότε σταμάτησα να διαμαρτύρομαι για τα πονεμένα μου πόδια.

Έχουμε μπει για τα καλά στην επαρχία της Καστίλης που αποτελεί την καρδιά της Ισπανίας. Η Καστίλη, η γη των κάστρων όπως μαρτυρεί το όνομα της, ονομάστηκε έτσι από τα πολλά της κάστρα που δημιουργήθηκαν για να αμυνθούν οι Ισπανοί στο μουσουλμανικό χαλιφάτο της Κόρδοβας που είχε επικρατήσει στην ιβηρική μετά τον 8ο αιώνα. Η Καστίλη έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη «Ρεκονκίστα»,  την επανάκτηση των κατειλημμένων εδαφών από τους μουσουλμάνους, καθώς και στη περίοδο των ανακαλύψεων και των Κονκισταδόρων τον 15ο και 16ο αιώνα. Είναι επίσης γνωστό ότι γλωσσικό ιδίωμα της Καστίλης είναι το ιδιώμα που επικράτησε σε όλη την Ισπανία καθώς και σε όλο τον ισπανόφωνο κόσμο έτσι όταν λες σήμερα ότι μιλάς «καστελιάνικα» εννοείς ότι μιλάς ισπανικά.

Το Μπούργκος  είναι  ουσιαστικά η πολιτισμική πρωτεύουσα της επαρχίας Καστίλης και Λεόν. Μπήκαμε στην πόλη ακολουθώντας το δρόμο δίπλα στο ποτάμι Αρλαθού. Αρκετά χιλιόμετρα πριν, υπήρχε και από τις δύο πλευρές του ποταμού ένας πεζόδρομος γεμάτος δέντρα όπου κατέληγε στο πασέο ντε ελ πολόν, που έχει αποτελέσει πρότυπο για τα την κατασκευή παρόμοιων πασέο σε άλλες πόλεις. Το Μπούργκος έχει έναν από τους σημαντικότερους και ομορφότερους γοτθικούς ναούς, ξακουστό σε όλη την Ευρώπη.  Είναι η πόλη του θρυλικού ηρωικού πολεμιστή Ελ Σιντ που έσωσε την Καστίλη από τους Οθωμανούς και έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό με την κλασική ομώνυμη ταινία με πρωταγωνιστή τον Τσάρτον Ίστον. Το Μπούργκος είναι όμως και μια πόλη χάρμα την περπατήσεις.

Παρόλα τα δεκάδες χιλιόμετρα που είχα κάνει το πρωί, όλο το απόγευμα κυριολεκτικά οργώσαμε την πόλη από άκρη ως άκρη. Είναι μαγεία να κινείσαι στους ατμοσφαιρικούς δρόμους στις γραφικές πλατείες και να ζεις στους ρυθμούς της. Απολαύσαμε εξαιρετικά τοπικά πιάτα όπως τη μορθίγια δε μπούργος, ένα είδος λουκάνικου με ρύζι, αίμα και καρυκεύματα.

Μεσέτα Σέντραλ-Παλένθια: οι ατέλειωτοι κάμποι

Από το Μπούργκος και μετά αρχίσαμε να περπατάμε στη Μεσέτα Σεντραλ, ένα μεγάλο επίπεδο οροπέδιο που καλύπτει το 40% της ισπανικής ενδοχώρας , με μέσο όρο ύψους τα 660 μέτρα. Πολλοί περιπατητές θεωρούν αυτό το μέρος ιδιαιτέρα βαρετό και αποφεύγουν να το περπατήσουν γιατί είναι αρκετά επίπεδο, δεν υπάρχουν δέντρα που να προσφέρουν σκιά επομένως τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες το περπάτημα εκεί είναι ιδιαίτερα κοπιαστικό. Συζητώντας για το συγκεκριμένο κομμάτι με ένα Ιταλό κληρικό περιπατητή που συνάντησα στο Καμίνο αισθάνθηκα έκπληκτος όταν μου είπε την άποψη του. «Διαφωνώ κάθετα» μου είπε «θεωρώ ότι το συγκεκριμένο κομμάτι είναι από τα πιο ενδιαφέροντα αφού η μονοτονία του τοπίου σου δίνει την αίσθηση ότι περπατάς στην έρημο και αυτό σου δίνει την  ευκαιρία να κάνεις το περπάτημα σου περισσότερο πνευματικό και να συγκεντρωθείς στον εαυτό σου».

Τελικά είχε δίκιο. Αυτή η φαινομενικά αδιάφορη διαδρομή είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον.

Πολλές φορές βλέποντας τα στάχυα να κυματίζουν ένιωθα ότι βρίσκομαι μέσα στο ωκεανό ή σε κάποιο άλλο απόκοσμο μέρος τόσο απροσδιόριστα μακρινό που νόμιζα ότι «κοσμοναυσιπλώω» στο σύμπαν. Η ανθρώπινη παρουσία ελάχιστη γύρω μου και η μόνη μου συντροφιά μου ένα Mp3 με μουσική να μου θυμίζει ότι είμαι στη γη και είμαι Έλληνας. Σε μια στιγμή που ο νόστος της πατρίδας ήταν τόσο έντονος ώστε σε κάποια φάση ακούγοντας το «Φεγγάρι, μάγια μου’ κανες και περπατώ στα ξένα…» του Θεοδωράκη πέταξα το σάκο μου χάμω και άρχισα να χορεύω ζεϊμπέκικο μέσα στα στάχυα.

Περπατώντας στη «γη των κάστρων» χωρίς να το καταλάβω άρχισα να ξεπερνάω τα όριά μου. Αν και η ζέστη ήταν έντονη αποφάσισα να περπατήσω μέχρι τη Σαχαγκούν, σημαντικό θρησκευτικό κέντρο όπου συνυπήρχαν στο παρελθόν Μουσουλμάνοι, Εβραίοι και μοναχοί του τάγματος του Κλουνί. Μετά από 41 χιλιόμετρα ασταμάτητου περπατήματος έφτασα στις 15.00 το μεσημέρι εξαντλημένος από το περπάτημα και το δυνατό ήλιο. Με αποζημίωσε ένα εκπληκτικό γεύμα στο εστιατόριο Horno de Lenia. Έφαγα ένα πλούσιο ριζότο με ποταμίσιες αστακοκαραβίδες, κουνέλι στο φούρνο με κρεμμύδια και πατάτες και ένα τοπικό γλυκό με τυρί και κυδωνόπαστα. Ήπια ένα μπουκάλι εμφιαλωμένο κρασί σαν νερό και όταν ζήτησα το λογαριασμό είδα ότι επέτρεπε να πληρώσω μόνο 10 ευρώ! Ήταν το δώρο του Σαντιάγο για τον κόπο μου.

mesetacentralpalenthia-10

Λεόν: Ζωντάνια και φινέτσα

Την επόμενη μέρα περπάτησα 36 χιλιόμετρα μέχρι την Μανσίγια ντε λας Μούλας, μια μικρή γραφική πόλη 21 χιλιόμετρα από τη Λεόν. Στο Αλμπέργκε που μείναμε υπήρχε μια διάσημη οικοδέσποινα η Λάουρα όπου ειδικευόταν  στην περιποίηση των ταλαιπωρημένων ποδιών. Είχε μάλιστα και όλα τα σύνεργα, αποστειρωμένες βελόνες, γάζες, αντισηπτικά ως και ειδικό σκαμπό. Εγώ ντρεπόμουν να της ζητήσω κάτι τέτοιο. Αλλά την πρωτοβουλία πήρε ο φίλος μου ο Μαρσέλο και αυτή δέχτηκε μετά χαράς. Αυτό έγινε στον κοινόχρηστο χώρο της ρεσεψιόν που έσφυζε από κόσμο. Μου ζήτησε να ξεπληρώσω τη χάρη της περιποίηση των φουσκάλων που ταλαιπωρούσαν τα πέλματα παίζοντας ένα ελληνικό τραγούδι στην κιθάρα που διέθετε το Αλμπέργκε. Η βραδιά όμως δεν σταμάτησε με ένα τραγούδι αφού εκεί υπήρχε και ένας άλλος κιθαρίστας, Ισπανός που κράτησε τον κόσμο μέχρι αργά το βράδυ.

Την επόμενη μέρα τα 21 χιλιόμετρα μέχρι τη Λεόν πέρασαν σαν αέρας. Είχα φτάσει ήδη από τις 10.30 το πρωί και είχα την ευκαιρία και το χρόνο να απολαύσω μια της ομορφότερες και σημαντικότερες πόλεις του δρόμου του Αγίου Ιακώβου. Η ιστορία της πόλης,  ξεκινά από το 68 μ.Χ. όταν εκεί είχε  στρατοπεδεύσει η 7η ρωμαϊκή λεγεώνα. Η πόλη, που το όνομα της σημαίνει λιοντάρι και έχει σύμβολο  της το λιοντάρι, διαθέτει πλήθος από αξιοθέατα όπως ο καθεδρικός νέος με τα εντυπωσιακά του βιτρώ, την Κάζα ντε λος Μποτίνες που είχε κατασκευάσει ο διάσημος καταλανός αρχιτέκτονας Γκαουντί. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ένα παλιό μοναστήρι, το Σαν Μάρκος, που έχει μετατραπεί σε ένα ατμοσφαιρικό ξενοδοχείο (Parador) που λειτουργεί υπό κρατική διεύθυνση. Με μια βόλτα στη παλιά πόλη (Κάσκο Βιέχο) ανακαλύπτεις ατμοσφαιρικές γοητευτικές γωνιές με προσεγμένες  πλατείες, μικρομάγαζα, καφενεία, μπαρ και εστιατόρια που αφήνουν γοητευμένο κάθε επισκέπτη. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε ένα μαγαζί με είδη από γουρούνια όπως κουμπαράδες, μπαλόνια από έντερο ως και σπάγκους από χοιρινό, ειδικούς για μαγείρεμα και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί ο πιο φανατικός λάτρης του χοιρινού!

Στη διαδρομή προς την Αστόργα, περνώντας δίπλα από ένα χωματένιο λόφο με κοκκινόχωμα ξαφνιάστηκα ευχάριστα όταν είδα ότι ο λόφος ήταν γεμάτος  τρύπες από φωλιές πουλιών που τιτίβιζαν διαταράσσοντας χαριτωμένα τη γαλήνη του τοπίου. Σε ένα άλλο λόφο, πριν την πόλη, είχε στήσει καρτέρι ένας τσιγγάνος με την κιθάρα του που σκάρωνε δίστιχα για κάθε περιπατητή ανάλογα με την καταγωγή ή τα χαρακτηριστικά του, επιζητώντας ένα μικρό φιλοδώρημα. Φτάνοντας στην κεντρική πλατεία της Αστόργα συνάντησα και άλλους συνοδοιπόρους για ένα καφέ απλώνοντας τα κουρασμένα πόδια κάτω από το δυνατό ήλιο. Η αλήθεια είναι ότι το να πίνεις καφέ μετά από τόσα χιλιόμετρα περπάτημα είναι μια υπέρτατη απόλαυση. Κάθε γουλιά αποκτά ζωογόνο δύναμη και είναι βάλσαμο.

Από την Αστόργα που βρίσκεται σε υψώμετρο 800 μέτρα ξεκινήσαμε μια ανάβαση  35 χιλιομέτρων προς το Κρουζ ντελ Χιέρο, κομβικό σημείο του Καμίνο για τον συμβολισμό του. Εκεί υπάρχει ένας ξύλινος στύλος όπου στην κορυφή του υπάρχει ένας σιδερένιος σταυρός. Υπάρχει η συνήθεια οι προσκυνητές να αφήνουν εκεί μια πέτρα στην οποία συνήθως γράφουν κάτι. Αφήνοντας εκεί αυτή την πέτρα, θεωρείται ότι αφήνουν πίσω τους ένα κομμάτι της ζωής τους που θέλουν να αλλάξουν. Το εντυπωσιακό είναι που είχαν αφήσει οι διερχόμενοι ήταν τόσες πολλές πέτρες που κυριολεκτικά είχαν σχηματίσει ένα λοφίσκο στον οποίο ανέβαινες για να έρθεις σε επαφή με το σταυρό. Αυτός ο τόπος είναι χώρος περισυλλογής και ησυχίας, θα έλεγα και κάποια εσωτερικής προσευχής αφού δεν ακουγόταν ο παραμικρός θόρυβος. Μόνο ο ήχος των βημάτων μας.

leon-8

Μετά την Πονφεράδα συνεχίσαμε με κατεύθυνση τη  Βίλα Φράνκα ντελ Μπιέρτζο, την τελευταία μεγάλη πόλη της Καστίλης-Λεόν, πριν από τη Γαλικία. Στο δρόμο περνώντας δίπλα σε κάποια χωράφια με κερασιές όπου γυάλιζαν φορτωμένες από κατακόκκινα κεράσια, δεν άντεξα κι έκανα «έφοδο». Ήμουν εντελώς απενοχοποιημένος, όχι μόνο γιατί «ασθενής και οδοιπόρος αμαρτία ουκ έχειν», αλλά γιατί γνώριζα ότι οι κάτοικοι αυτών των περιοχών φυτεύουν καρποφόρα πάνω στο δρόμο για να μπορούν οι διερχόμενοι προσκυνητές να «τρατάρονται». Στη Βίλα Φράνκα βρεθήκαμε σε ένα φεστιβάλ μουσικής που γινόταν δίπλα στο ποτάμι. Το μέρος ήταν τίγκα στον κόσμο.  Η δυνατή μουσική, το αλκοόλ και τα «τσιγάρα» δημιουργούσαν ένα «αμαρτωλό» περιβάλλον για τους προσκυνητές. Πολλοί παραβρισκόμενοι είχαν πετάξει τα ρούχα τους κάνοντας γυμνισμό και άλλοτε τσαλαβουτούσαν στα νερά, άλλοτε χόρευαν, άλλοτε ερωτοτροπούσαν…

Βαγγέλης Πρωτόπαπας

ΜΟΥΣΙΚΟΣ-ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ Γεννήθηκα στην Αθήνα και έκανα τις πρώτες μου εξερευνήσεις λίγα χιλιόμετρα απ ότο κέντρο, στα βράχια και στις σπηλιές των Τουρκοβουνίων. Δυνατές παιδικές καλοκαιρινές εμπειρίες στην Τήνο και στα Θερμιά, τόποι καταγωγής μου. Στο Ρέθυμνο σπούδασα Παιδαγωγικά και μετά στο Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών. Ακολούθησαν αρκετά χρόνια μουσικές σπουδές και το 2002 ξεκίνησα τη διδακτορική μου διατριβή στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής της Αθήνας, μια έρευνα γύρω από τις μουσικές προτιμήσεις των μαθητών του Δημοτικού που ολοκλήρωσα το 2009. Εργάζομαι ως μουσικός και ως δάσκαλος στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Έχω αξιωθεί να ταξιδέψω, μέχρι στιγμής, σε περισσότερες από 65 χώρες και ελπίζω να ταξιδέψω και στις υπόλοιπες μέχρι να φύγω.

Σχετικά Άρθρα

Back to top button