FeaturedTravel StoriesΕλλάδα

Υγρότοποι Κοτυχίου Στροφυλιάς: Ένας «μαγικός κόσμος»

Η ιστορία μοιάζει να συνομιλεί με τη φύση. Κοιτάζοντας από ψηλά, απ΄τα Τείχη του αρχαιολογικού χώρου Δυμαίων,  την  λιμνοθάλασσα Πρόκοπος και το δάσος της Στροφυλιάς, έχεις την αίσθηση ότι η μητέρα φύση προίκισε απλόχερα αυτή τη γωνιά της βορειοδυτικής Πελοποννήσου. Ένα τεράστιο μωσαϊκό σημαντικών οικοτόπων ξεκινά από εδώ και καταλήγει στην λιμνοθάλασσα Κοτυχίου. Μια τεράστια έκταση με σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, απαράμιλλη φυσική ομορφιά, αλλά και πλήθος ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Εδώ θα συναντήσεις περίπου το 60% των διαφόρων πουλιών που ενδημούν στην Ελλάδα και όλα τα είδη των ερωδιών της Ευρώπης.

strofilia-14

Είχα δει το δάσος της Στροφυλιάς από κάποιες φωτογραφίες στο διαδίκτυο και είχα εντυπωσιαστεί. Δεν μπορούσα να φανταστώ τον πλούτο της περιοχής και την μοναδικότητα του φυσικού τοπίου που παραπέμπει σε εξωτική ομορφιά.

Μια φίλη μέλος του «Ομίλου Φίλων βουνού και θάλασσας» με παρακίνησε σε αυτό το ταξίδι. Προσεγγίσαμε την περιοχή μέσω της εθνικής οδού Πατρών-Πύργου.

Πρώτος σταθμός ο αρχαιολογικός χώρος του Τείχους των Δυμαίων στην Δυτική Αχαΐα, γνωστό στους ντόπιους και ως Κάστρο της Καλογριάς από την ομώνυμη παραλία, όπου καταλήγει ο βιότοπος. Σκαρφαλωμένο πάνω στα Μαύρα Βουνά, το Τείχος, αποτελεί ιδανικό παρατηρητήριο της περιοχής, καθώς στα πόδια του απλώνεται η λιμνοθάλασσα Πρόκοπος και το περίφημο δάσος της Στροφυλιάς. 

Το Τείχος Δυμαίων, η προϊστορική μυκηναϊκή ακρόπολη χτίστηκε στα 1250 π.Χ. σε μια φυσικά οχυρωμένη θέση των Μαύρων Βουνών. Η μυθολογία αναφέρει ότι το έκτισε ο Ηρακλής στον αγώνα του κατά του Αιγεία, βασιλέα των Ηλείων. Τα τείχη του κάστρου που κατοικήθηκε μέχρι την Ενετοκρατία, ήταν κυκλώπεια. Είχαν μήκος 200 μέτρα, 10 μέτρα ύψος και 5 μέτρα πάχος.

Λιμνοθάλασσα Πρόκοπος

strofilia-9

Από τα Τείχη μπορείς να έχεις μια πανοραμική θέα του δάσους και της λιμνοθάλασσας. Η λιμνοθάλασσα έκτασης 1500 στρεμμάτων, έχει μέσο βάθος από 0,5 έως1,5 μέτρα. Χαρακτηρίζεται από εναλλαγές στο βάθος με λεκάνες – λίμνες σε διάφορα σημεία. Στο νότιο τμήμα της συναντάται  με το έλος Λάμια, ένα ρηχό βάλτο εκτεταμένης  επιφάνειας. Μόνο ένας δρόμος χωρίζει το έλος Λάμια από την Πρόκοπο και όταν υπάρχουν πολλές βροχοπτώσεις, τα δύο συστήματα επικοινωνούν.

Το έλος πήρε το όνομά του από έναν θρύλο που ήθελε το βάλτο να είναι τόπος κατοικίας ενός ξωτικού, της Λάμιας, το οποίο με τις δυνατές του φωνές στοίχειωνε τους καλαμώνες τα βράδια. Στην πραγματικότητα, αποδείχθηκε πως οι ηχηρές αυτές κραυγές ανήκαν στον Ήταυρο (Botaurus stellaris), έναν ερωδιό που φώλιαζε εκεί.

Ανάμεσα στους θαμώνες της Προκόπου συγκαταλέγονται φαλαρίδες, πάπιες, ερωδιοί, νανοβουτηχτάρια και καλαμοκανάδες.strofilia-13

Τυπικά φυτικά είδη είναι το αγριοκάλαμο, τα ψαθιά, οι φτελιές και οι ιτιές. Επίσης φύονται με μεγάλη συχνότητα το καλάμι, η κύπερη και τα βούρλα.

Το δάσος της Στροφυλιάς

Η πρόσβασή μας στο δάσος της Στροφυλιάς γίνεται από το χωριό Λάππα, 37 χιλμ. νότια της Πάτρας. Αποτελεί έδρα  του Κέντρου πληροφόρησης και του Φορέα Διαχείρισης Υγροτόπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς.

Μετά τις πρώτες πληροφορίες και την σύντομη παρατήρηση πουλιών στις όχθες της λιμνοθάλασσας Προκόπου, ακολουθούμε μια εύκολη κυκλική πεζοπορική διαδρομή μήκους περίπου 5 χιλιομέτρων μέσα στο δάσος.

strofilia-19

Είμαστε στο βορειοδυτικό τμήμα της προστατευόμενης περιοχής και το πρώτο που συναντούμε είναι οι περίφημες κουκουναριές. Τα πανύψηλα δένδρα, ηλικίας 100 και 200 χρόνων, τα οποία  έχουν δώσει το όνομά τους στο δάσος, καθώς στροφυλιά σημαίνει κουκουναριά. Η κουκουναριά, γνωστή για τον εδώδιμο καρπό της, είναι ένα ευαίσθητο είδος με περιορισμένη μεσογειακή εξάπλωση. Το δάσος συνολικής έκτασης 22.000 στρεμμάτων, αποτελεί το πιο εκτεταμένο δάσος κουκουναριάς στην Ελλάδα και ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη. Εκτείνεται σε μια παραλιακή λωρίδα μήκους περίπου 13 χλμ. και μέσου πλάτους 1250 μ. με μικρά και μεγάλα ξέφωτα, όπου λιμνάζοντα νερά και κανάλια  σχηματίζουν ένα σύνολο υγρών και χερσαίων βιοτόπων μεγάλης βιοποικιλότητας.

Χρώματα, ήχοι και μυρωδιές εναλλάσσονται σε κάθε μας βήμα. Νιώθεις να χάνεις την αίσθηση του χρόνου. Να γίνεσαι ένα με το δάσος…  Βαθιές ανάσες…

strofilia-21

Καθώς περπατάμε, τα πεύκα (χαλέπιος πεύκη) και οι ήμερες βελανιδιές διαδέχονται τις κουκουναριές.

Στο δάσος της Στροφυλιάς, όπως μας ενημέρωσαν οι υπεύθυνοι του Κέντρου Πληροφόρησης, βρίσκουν καταφύγιο χερσαίες χελώνες, αλεπούδες, νυφίτσες, δενδροποντικοί και πολλά άλλα πουλιά όπως ο κούκος, ο νανόμπουφος, οι φυλλόσκοποι, η αλκυόνη. Ακόμη, το ζωντανό και νεκρό ξύλο των δέντρων αποτελεί ένα μικρο-ενδιαίτημα για ποικιλία εντόμων και μανιταριών που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανακύκλωση της ύλης του δάσους.

Μέσα απ΄ τα ξέφωτα και τα μονοπάτια φθάνουμε στις αμμοθίνες. Οι θίνες ή αμμόλοφοι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για ολόκληρο το οικοσύστημα του δάσους και των υγροτόπων. Αποτελούν φυσικό φίλτρο και αντιπλημμυρικό φράγμα για το αλμυρό νερό, απορροφούν την ενέργεια των κυμάτων, αποτρέπουν τη διάβρωση της παράκτιας ζώνης, συγκρατούν τα γλυκά νερά των χειμάρρων και προσφέρουν προστασία για την άγρια πανίδα και χλωρίδα. Σχηματίζονται από θαλάσσια άμμο, η οποία καθώς μετακινείται με τη βοήθεια των δυτικών ανέμων παίρνει μια κυματοειδή μορφή σε όλο το μήκος της παραλίας που αγκαλιάζει το δάσος.

strofilia-20

Τώρα πατάμε στην παραλία της Καλογριάς. Κρινάκια της θάλασσας και κοχύλια λαμπυρίζουν στην αμμουδερή παραλία αντανακλώντας τις ασημένιες ανταύγειες του ήλιου που λούζεται με την αλμύρα της θάλασσας. Και πάλι βαθιές ανάσες…

Μόλις ζεστάνει ο καιρός, οι επισκέπτες απολαμβάνουν τις ομορφιές της παραλίας. Αλλά και πολλά είδη ζώων αναζητούν την τροφή τους και φωλιάζουν εδώ, όπως ο θαλασσοσφυριχτής και η απειλούμενη θαλάσσια χελώνα καρέτα καρέτα, που εναποθέτει τα αυγά της μέσα στην άμμο τους καλοκαιρινούς μήνες.

strofilia-8

Λιμνοθάλασσα Κοτυχίου

Τελευταίος σταθμός μας η λιμνοθάλασσα Κοτυχίου. Βρίσκεται βόρεια της περιοχής των Λεχαινών και στα δυτικά χωρίζεται από το Ιόνιο πέλαγος με στενή αμμολωρίδα μήκους 5χλμ. Την προσεγγίζουμε από το χωριό Αρετή.   Είναι η μεγαλύτερη λιμνοθάλασσα της Πελοποννήσου με έκταση περίπου 7.500 στρέμματα και μέσο βάθος 0.40 έως1.0 μέτρο.

Πρόκειται για τυπική μεσογειακή λιμνοθάλασσα. Ένας σημαντικός τόπος για τη διαχείμαση, αναπαραγωγή και μετανάστευση υδροβίων πτηνών, πολλά από τα οποία βρίσκονται σε χαμηλούς αριθμούς σε άλλες περιοχές της χώρας. Εκτός από την ορνιθοπανίδα, το Κοτύχι είναι σημαντικός τόπος μετανάστευσης και διαβίωσης διαφόρων ειδών ψαριών μέχρι την περίοδο έναρξης της αναπαραγωγικής διαδικασίας όπου μεταναστεύουν στην θάλασσα. Για αυτό το λόγο αποτελεί φυσικό ιχθυοτροφείο το οποίο αξιοποιείται με παραδοσιακές μεθόδους ιχθυοσύλληψης, τα λεγόμενα διβάρια.

 Διαχείριση και προστασία του πάρκου

strofilia-3

Το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου – Στροφυλιάς, συνολικού μήκους 30 χλμ. και κυμαινόμενου πλάτους από 0,5 έως 4 χλμ. αποτελεί Υγρότοπο διεθνούς σημασίας από το 1975, σύμφωνα με τη Σύμβαση Ramsar.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 442 είδη πτηνών που υπάρχουν στην Ελλάδα τα 261 έχουν παρατηρηθεί στην περιοχή (ποσοστό 59%). Από αυτά τα 79 αποτελούν είδη προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με το Παράρτημα Ι της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ, ενώ 40 είδη εντάσσονται σε μια από τις κατηγορίες κινδύνου του Κόκκινου Βιβλίου των Απειλούμενων Σπονδυλόζωων για την Ελλάδα.

Η σημασία της περιοχής για αρκετά αναπαραγόμενα είδη είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντική. Από τα είδη που φωλιάζουν τα 23 περιλαμβάνονται στο παράρτημα Ι της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ, μεταξύ αυτών και παγκοσμίως απειλούμενα είδη όπως η Βαλτόπαπια Aythya nyroca και το Κιρκινέζι Falco naumanni.

Η προστατευόμενη περιοχή Κοτυχίου-Στροφυλιάς διαθέτει το πιο εκτεταμένο σύστημα Καλαμώνων σε όλη τη νοτιοδυτική Ελλάδα. Η έκταση του Καλαμώνα στο Κοτύχι φθάνει τα 2.425 στρέμματα. Οι καλαμώνες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην διαβίωση και προστασία των πουλιών.

strofilia-10

Λόγω της εξαιρετικής της σημασίας αποτελεί μια από τις 29 προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας για τις οποίες έχει συσταθεί Ειδικός Φορέας Διαχείρισης (ν.3044/2002), ο οποίος εποπτεύεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Η περιοχή το 2009 χαρακτηρίστηκε ως «Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κoτυχίου – Στροφυλιάς», με όρια και ζώνες προστασίας. Επίσης  έχει ενταχθεί στο δίκτυο «Φύση 2000» και ένα τμήμα του αποτελεί Καταφύγιο Άγριας Ζωής.

Προτεραιότητες για τον Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου, αποτελούν η καταγραφή και παρακολούθηση (monitoring) των τύπων οικοτόπων και των ειδών πανίδας και χλωρίδας της προστατευόμενης περιοχής, η διαχείριση του δάσους της Στροφυλιάς με σκοπό την διατήρηση και την ενίσχυση της κουκουναριάς (Pinus pinea), η συνεχής παρακολούθηση της ποιότητας του νερού στις λιμνοθάλασσες, η προστασία των αμμολόφων της παραλιακής ζώνης και τέλος η ενημέρωση κατοίκων και επισκεπτών για τις αξίες της περιοχής με σκοπό την ευαισθητοποίησή τους απέναντι στους κινδύνους που αντιμετωπίζει.

Bάσω Βασιλαδιώτη

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ Ξεκίνησε από το πολιτιστικό και ελεύθερο ρεπορτάζ στον περιοδικό Τύπο και την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», όπου εργάστηκε έως τα τέλη του 1983. Από το 1984 και για 28 χρόνια εργάστηκε στο πρώτο κανάλι της ΕΡΤ (ΕΤ1 και ΝΕΤ), καλύπτοντας τα ρεπορτάζ των υπουργείων Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης, καθώς και τον τομέα της Αυτοδιοίκησης. Εχει συνεργαστεί επίσης με τις εκδόσεις Λυμπέρη (περιοδικά Εγώ, 7Μέρες TV, Τηλεκοντρόλ), τα περιοδικά «Φαντάζιο» και «Οικογενειακός Θησαυρός», τις εφημερίδες «Πρωινή Ελευθεροτυπία», «Ελευθεροτυπία της Κυριακής», «Ειδήσεις» , «Εθνος της Κυριακής», «Εξόρμηση», «Δημοσιογράφος», «Ήχος & Hi –Fi», καθώςκαι άλλα εξειδικευμένα έντυπα στον χώρο της μουσικής και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Υπήρξε συνεργάτιδα, στο Γραφείο Τύπου, του υπουργού Γιώργου Γεννηματά. Το 2003 βραβεύτηκε από το Ίδρυμα Προαγωγής Δημοσιογραφίας Αθανασίου Βασιλείου Μπότση για «την πολύπλευρη και υπεύθυνη δραστηριότητά της στο ρεπορτάζ Τοπικής Αυτοδιοίκησης» με χορηγό τον Δήμο Αθηναίων. Τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στο διαδίκτυο παρουσιάζοντας οδοιπορικά και θέματα που της κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Επίσης ασχολείται ερασιτεχνικά με τη φωτογραφία

Σχετικά Άρθρα

Back to top button