Η Νίσυρος αποτελεί σταθμό ξεκούρασης, αναστοχασμού και επανεκκίνησης για εμένα. Ήταν από τότε, τη χρονιά που υπηρέτησα στο γυμνάσιο της Νισύρου.
Οι πεζοπορίες και οι εξερευνήσεις γύρω, πάνω και μέσα στο ηφαίστειο του νησιού, με το μεγαλύτερο κρατήρα «Στέφανο» ήταν η καλύτερη, δυνατότερη και η πλέον απρόσμενη θετική εμπειρία και πηγή έμπνευσης μέχρι σήμερα.
Μέσα στην ίδια χρονιά χρονιά έζησα εκεί και το στοιχείο της πολιτιστικής παράδοσης.
Η Νίσυρος είναι ένα νησί με έντονη πνευματικότητα και θρησκευτικότητα. Οι εκκλησίες των χωριών όπως ο ναός Εισοδίων Θεοτόκου στο χωριό Νικιά και η Γενέσιου Θεοτόκου στο χωριό Εμπορειό, αλλά και τα ταπεινά ξωκλήσια του νησιού παρουσιάζουν έντονο πολιτισμικό και πνευματικό ενδιαφέρον.
Επισκέψεις με το σχολείο για τις θρησκευτικές εορτές, εξερευνήσεις με το αυτοκίνητο στα έρημα μοναστήρια του Σταυρού, της Παναγίας της Κυράς και του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Γνωριμία με τους εφημέριους του νησιού και ζεστές κουβέντες με τον πάτερ Στέφανο της Παναγιάς της Σπηλιανής.
Περισσότερο από όλα όμως οι πεζοπορίες με αναφορά τα ξωκλήσια που ήταν σημαδεμένα στο χάρτη.
Έμεινα και το καλοκαίρι και είχα τη χαρά να βοηθήσω στο ασβέστωμα του Προφήτη Ηλία στη ψηλότερη κορυφή του νησιού στα 700 μέτρα υψόμετρο.
Το μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιανής βρίσκεται χτισμένο μέσα στο Ενετικό κάστρο της Νισύρου, σε μια φυσική σπηλαιώδη κοιλότητα, εξ ου και το όνομα του. Το σπήλαιο χωρίζεται σε δύο ναούς: ο βόρειος ναός είναι αφιερωμένος στην κοίμηση της Θεοτόκου και ο νότιος στον Άγιο Χαράλαμπο.
Η εικόνα της Παναγίας της Σπηλιανής είναι από τις πιο διάσημες εικόνες στην Ελλάδα. Η εκκλησία έχει όμορφες τοιχογραφίες και πλούσια αφιερώματα, καθώς και μια μεγάλη συλλογή από εκκλησιαστικά κειμήλια και σπάνιες εκδόσεις βιβλίων. Το πανηγύρι της Παναγιάς της Σπηλιανής το Δεκαπενταύγουστο είναι το πιο γνωστό έθιμο του νησιού.
Στην ακολουθία του Εσπερινού ψάλλεται στο τέλος ένα μοιρολόι που θυμίζει Μ.Εβδομάδα και τη Μ.Παρασκευή. Οι Νισύριοι έχουν συνθέσει δικά τους εγκώμια για τη γιορτή. Μετά την ακολουθία του Εσπερινού προσφέρεται νηστήσιμο δείπνο και παραδοσιακοί λουκουμάδες.
Κατά την ακολουθία του Όρθρου γίνεται το κόλλυβο της Παναγίας με τη συνοδεία μοιρολογιών από τις εννιαμερίτισσες, οι οποίες έχουν φέρει και τα υλικά για το κόλλυβο. Οι εννιαμερίτισσες είναι γυναίκες που έχουν κάνει τάμα να περάσουν 9 μερόνυχτα προσευχής στα κελιά της μονής, προσφέροντας διάφορες εργασίες για την καθαριότητα και την προετοιμασία του μοναστηριού κατά τη διάρκεια του πανηγυριού.
Μετά το τέλος της λειτουργίας το κόλλυβο μεταφέρεται μαζί με την εικόνα της Παναγίας και με τη συνοδεία της πομπής των πανηγυριωτών από το Ηγουμενείο στην τραπεζαρία της μονής, όπου παρατίθεται γεύμα.
Μετά το τέλος του γεύματος κάθε προσκυνητής ασπάζεται τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, δέχεται από τον ιερέα κόλλυβα και αφήνει τον οβολό του για την αντιμετώπιση των εξόδων του γεύματος.
