FeaturedTravel StoriesΚόσμος

Ουρουγουάη: Μια χώρα παράδειγμα προς μίμηση

O ποταμός Rio de la Plata («το ποτάμι του ασημιού»), πλατύς σαν θάλασσα, χωρίζει την Αργεντινή από την Ουρουγουάη και το όνομά του αφήνει να εννοηθεί ότι κάποτε υπήρχε πολύ ασήμι, κίνητρο έλξης πολλών χρυσοθήρων και μεταναστών. Άλλωστε και η λέξη Αργεντινή προέρχεται από τη λατινική λέξη argentum που σημαίνει ασήμι και έχει τις ρίζες του στο αρχαίο ελληνικό «αργήεις» δηλάδη ο λευκός , αυτός που λάμπει.

Με πλοίο της γραμμής από το Buenos Aires περάσαμε απέναντι στην Colonia del Sacramento, μια πόλη αποικιακού στυλ με Πορτογαλικές και Ισπανικές επιρροές που έχει χαρακτηριστεί από την Ουνέσκο ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Τον 17ο αιώνα οι Πορτογάλοι κατασκεύασαν οχυρά στην πόλη-μνημείο που μαρτυρά την διαμάχη που υπήρχε στην περιοχή με τους Ισπανούς.

Η παλιά πόλη εκτείνεται σε μια χερσόνησο με χαμηλής δόμησης σπίτια σε ποικίλους χρωματισμούς, ανεμοδαρμένους, πλακόστρωτους από πέτρα δρόμους, δεντροφυτεμένους με πλατάνια και πολύ ζεστούς χώρους αναψυχής. Σε ένα μάλιστα καφέ-εστιατόριο, ένας σερβιτόρος που πουλούσε τρέλα μπαινόβγαινε συνεχώς με διαφορετικά αστεία καπέλα, φώναζε προς το μέρος μας σαν παπαγάλος όταν του είπαμε πως είμαστε Έλληνες: “Ygeia sou patrida!Ti xabaria gero!”.


Η Ουρουγουάη είναι μια χώρα που αποτελεί μοναδική περίπτωση. Το όνομά της έχει ρίζες ινδιάνικες και κατά μια εκδοχή σημαίνει το «ποτάμι των ζωγραφιστών πουλιών». Η φυλή Τσαρούα κατοικούσαν τέσσερις χιλιάδες χρόνια πριν πρωτοέρθουν οι Πορτογάλοι στην Colonia del Sacramento. Η χώρα ήταν πεδίο διεκδίκησης για την Ισπανία, Πορτογαλία, Βραζιλία και Βρετανία για πολλά χρόνια πριν κερδίσει την ανεξαρτησία της στις αρχές του 19ου αιώνα.


«Γκαούτσο» ονομάζονταν οι κάτοικοι της νοτιοαμερικάνικης πάμπας που ζούσαν στην Αργεντινή, Ουρουγουάη και νότια Βραζιλία, ήταν αγελαδοτρόφοι και χαρακτηρίζονταν για τη γενναιότητά τους, την ευγένειά τους, την γενναιοδωρία τους αλλά ήταν απείθαρχοι και ικανοί να καταφέρουν τα πάντα. Αυτά τα γονίδια θα πρέπει να έχει και ο Jose Mujica , γνωστός και ως el Pepe, πρόεδρος της χώρας από 2010 έως 2015 που δεν δήλωνε «πολιτικός» αλλά «αγρότης» και αρνήθηκε πεισματικά να μείνει στο προεδρικό μέγαρο αλλά κατοικούσε στη φάρμα του, σε όλη τη διάρκεια της θητείας του. Αυτός ο εξαιρετικά ταπεινός και σεμνός άνθρωπος, με μια πλούσια, σε πολιτική δράση, ζωή που κάποιοι τον χαρακτηρίζουν και ως αντάρτη για τις προοδευτικές του απόψεις, έφερε τα πάνω κάτω στη χώρα. Νομιμοποίησε τις αμβλώσεις και τους γάμους των ομοφυλόφιλων, αποποινικοποίησε την χρήση της κάνναβης, αύξησε τον κατώτατο μισθό κατά 250%, έκανε αναδιανομή του πλούτου και μείωσε τη φτώχεια από το 40% στο 11%!

Γενικότερα η Ουρουγουάη κατατάσσεται, με βάση τις στατιστικές, ως η πρώτη χώρα της λατινικής Αμερικής σε δείκτες δημοκρατίας, ειρήνης, χαμηλής διαφθοράς και ελευθερίας του τύπου. Η μεσαία της τάξη συνεχώς αυξάνεται και ευημερεί ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι είναι μια χώρα με ιδιαίτερη περιβαλλοντική ευαισθησία αφού το 95% του ηλεκτρισμού της προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, από υδροηλεκτρικά εργοστάσια και αιολικά πάρκα. Γενικότερα, η Ουρουγουάη θεωρείται παγκοσμίως από τα πιο δημοκρατικά κράτη σε ζητήματα προστασίας ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων, κοινωνικής αποδοχής και ενσωμάτωσης.

Ανάμεσα στις μεγάλες σε έκταση Βραζιλία και Αργεντινή, η Ουρουγουάη μοιάζει σαν μικρή τελεία. Οι ντόπιοι συνηθίζουν να λένε, όταν κάποιος τους ρωτάει για αποστάσεις: «Όλα στην Ουρουγουάη είναι κοντά». Έτσι από την Colonia del Sacramento σε 2 ½ ώρες με το λεωφορείο ήμασταν στην πρωτεύουσα, το Montevideo. Με πληθυσμό περίπου 1,5 εκατομμύριο και έντονες επιρροές των Ιταλών και Ισπανών που ήρθαν εδώ ως μετανάστες έχει ένα ευρωπαϊκό άρωμα και έντονους ρυθμούς.

Μεγαλόπρεπα κτίρια, προσεγμένες πλατείες και μια παλιά πόλη (Cuidad Vieja) σε μεγάλο ποσοστό πεζοδρομημένη, προσφέρεται για περιπάτους και για χαλαρή βολτούλα. Όλα τα μουσεία της πόλης είναι δωρεάν και έχοντας χρόνο και διάθεση μπαίναμε όπου εντοπίζαμε κάποιο. Για τους κρεατοφάγους υπάρχει το Mercado del Pueto, μια κλειστή αγορά γεμάτη ψησταριές. Οι ντόπιοι μας προέτρεψαν να δοκιμάσουμε το vacio (βοδινό κρέας χωρίς λίπος).

Γενικώς οι Ουρουγουανοί είναι φανατικοί κρεατοφάγοι, όπως και οι Αργεντινοί και ξέρουν πολύ καλά από κρέας, τα μέρη του, δίνουν σημασία στο κατάλληλο κόψιμο και ψήσιμο του και γενικώς προτιμούν το κρέας ζουμερό και «επιμελώς άψητο» και όχι καλοψημένο. Ως διέξοδο σε αυτή τη διατροφική μονοτονία, που σίγουρα για κάποιους είναι κουραστική, ανακαλύψαμε ότι δημιουργήθηκε μια αλυσίδα εστιατορίων η vegeteriana που προσφέρει ποικιλία χορτοφαγικών πιάτων και είναι “libre” δηλαδή με μια μικρή ταρίφα τρως ελεύθερα ό,τι και όσο θέλεις.

Δεν ήθελα να φύγω από το Montevideo αν δεν επισκεπτόμουν το Estadio Centenario όπου έγινε ο τελικός του πρώτου παγκοσμίου κυπέλου ποδοσφαίρου το 1930 που το κατέκτησε η Ουρουγουάη η οποία μπορεί να χαρακτηριστεί και ως «ποδοσφαιρομάνα». Είναι πραγματικά θαυμαστό πώς μια χώρα μόνο 3,5 εκατομμυρίων ανθρώπων έχει κατακτήσει δύο φορές το Mundial και τροφοδοτεί συνεχώς, εδώ και χρόνια, με εξαιρετικούς ποδοσφαιριστές τoν πλανήτη.

Η Ουρουγουάη είναι μια χώρα που παρά την χιλιομετρική απόσταση από την Ελλάδα δεν είναι άγνωστη για τους Έλληνες. Τις δεκαετίες του 1950 και 1960 πατριώτες μας ήρθαν εδώ ως μετανάστες, μάλιστα και ο περίφημος Παναγής Κουταλιανός (γνωστός από το τραγούδι του Μ.Λοϊζου και Λ.Παπαδόπουλου) έζησε εδώ. Ο Αριστοτέλης Ωνάσης άρχισε να μεγαλουργεί στην ίδια χώρα από τη δεκαετία του 1920. Ένας άλλος εφοπλιστήςμ ο Παναγιώτης Τσάκος το 1978 ίδρυσε το «Ιδρυμα Τσάκου» και το 2002 το ονόμασε «Μαρία Τσάκου» με σκοπό την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και τη διάδοση του αρχαίου ελληνικού πνεύματος και πολιτισμού. Εντυπωσιάστηκα μαθαίνοντας ότι μέχρι σήμερα περισσότεροι από 4.000 Ουρουγουανοί μαθητές έχουν διδαχτεί δωρεάν και έχουν μάθει την ελληνική γλώσσα, εκτιμώντας βαθιά και τον ελληνικό πολιτισμό.

Τριγυρνώντας στους δρόμους του Μοντεβιδέο πέσαμε πάνω σε ένα παζάρι έργων τέχνης όπου νεαροί σπουδαστές της σχολής Καλων Τεχνών πουλούσαν τα έργα τους καθώς και άλλων καλλιτεχνών για να βγάλουν ένα χαρτζιλίκι. Ενας από αυτούς ήταν Έλληνας δεύτερης γενιάς και με τα λίγα ελληνικά προσπάθησε να μας πιάσει κουβέντα. Από εκεί πήραμε αρκετά έργα που πλέον είναι ζωντανές αναμνήσεις στους τοίχους μας.

Από το Μοντεβιδέο θέλαμε να πάμε στην Punta del Este, ένα διάσημο τουριστικό θέρετρο αλλά επειδή ο καιρός ήταν πολύ άστατος, τα σχέδια μας άλλαξαν την τελευταία στιγμή. Θυμήθηκα ότι στη Χιλή είχα συναντήσει ένα Ουρουγουανό που μου είχε πει: « Αν είναι να πας μόνο σε ένα μέρος στην Ουρουγουάη, πρέπει να πας στις ιαματικές πηγές του Dayman στο Salto».

Έτσι «ο κύβος ερρίφθη» χωρίς δεύτερη σκέψη. Έξι με επτά ώρες βόρεια της πρωτεύουσας βρίσκεται η λουτρόπολη του Dayman δίπλα στην πόλη Salto. Φτάνοντας το λεωφορείο μας άφησε στη μέση του πουθενά όπου δεν κατέβηκε κανένας άλλος και δεν υπήρχε ούτε πουλί πετούμενο. Εκείνη τη στιγμή ακούω μια απεγνωσμένη φωνή δίπλα μου «Πού ήρθαμε εδώ πέρα βρε μουρλοτηνιακέ;»

Όμως γρήγορα βρήκαμε την άκρη και το Salto έμελε να γίνει μια από τις κορυφαίες στιγμές του ταξιδιού μας. Βρήκαμε ένα ξενοδοχείο 4 αστέρων το Solar de Aquarium με εσωτερική κλειστή πισίνα με ιαματικό νερό και για 4 μέρες που μείναμε πληρώσαμε 20 ευρώ το δίκλινο με πλούσιο πρωινό από μπουφέ. Τα ιαματικά μας προσέφεραν την απόλυτη χαλάρωση, σκέτη νιρβάνα. Οι αργοί ρυθμοί και η ηρεμία του μέρους μας έδωσε την ευκαιρία να γνωριστούμε καλύτερα με τους Ουρουγουανούς που μας έμαθαν τα μυστικά του «μάτε», ένα είδος δυνατού καφεϊνούχου αφεψήματος που το πίνουν σε ένα σκεύος σαν τσιμπούκι, κάτι σαν τσάι που η γεύση μοιάζει με το βαρύ τσιγάρο και είναι μανιώδης συνήθεια στην Αργεντινή και κυρίως στην Ουρουγουάη. «Είναι εξαιρετικά υγιεινή συνήθεια γιατί τα βότανα περιέχουν 24 βιταμίνες και 15 αμινοξέα!» μας υπογράμμισε με περηφάνεια ο Don Alejandro από το Modevideo και μου ζήτησε να παίξω, αν ξερω, στην Cumparsita, το διάσημο σε όλο τον κόσμο τραγούδι tango με μια κιθάρα που υπήρχε στο ξενοδοχείο. Όταν το έπαιξα με ρώτησε « Ξέρεις πού γράφτηκε αυτό το τραγούδι και από ποιον;» Αν και είχα στο νου μου να πω κάποιον Αργεντινό συνθέτη δεν ξεστόμισα τίποτα και τον άφησα να πάρει τον λόγο. «Αυτό το τραγούδι γράφτηκε στο Μοντεβιδέο το 1916 από ένα ντροπαλό φοιτητή της αρχιτεκτονικής τον Geraldo Rondriguez. Να το πεις εκεί στην πατρίδα σου στους φίλους σου γιατί όλοι θα πιστεύουν ότι είναι αργεντίνικο.

Εντάξει;» Και του απάντησα: «Εντάξει Don Alejandro θα κάνω ό,τι περνάει απ’ το χέρι μου».

Βαγγέλης Πρωτόπαπας

ΜΟΥΣΙΚΟΣ-ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ Γεννήθηκα στην Αθήνα και έκανα τις πρώτες μου εξερευνήσεις λίγα χιλιόμετρα απ ότο κέντρο, στα βράχια και στις σπηλιές των Τουρκοβουνίων. Δυνατές παιδικές καλοκαιρινές εμπειρίες στην Τήνο και στα Θερμιά, τόποι καταγωγής μου. Στο Ρέθυμνο σπούδασα Παιδαγωγικά και μετά στο Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών. Ακολούθησαν αρκετά χρόνια μουσικές σπουδές και το 2002 ξεκίνησα τη διδακτορική μου διατριβή στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής της Αθήνας, μια έρευνα γύρω από τις μουσικές προτιμήσεις των μαθητών του Δημοτικού που ολοκλήρωσα το 2009. Εργάζομαι ως μουσικός και ως δάσκαλος στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Έχω αξιωθεί να ταξιδέψω, μέχρι στιγμής, σε περισσότερες από 65 χώρες και ελπίζω να ταξιδέψω και στις υπόλοιπες μέχρι να φύγω.

Σχετικά Άρθρα

Back to top button