FeaturedTravel StoriesΕλλάδα

Γαλαξίδι: Το στεριανό νησί “ταξιδεύει” στην ιστορία

«Ακούσαμε το τραγούδι της θάλασσας και δεν μπορούμε πια να κοιμηθούμε».

Aυτόν το στίχο του ποιητή της Ρωμιοσύνης μου θυμίζει το Γαλαξίδι. Έτσι όπως επιπλέει σαν ένα πολύχρωμο καράβι στα γαλάζια νερά του Κρισαϊκού κόλπου, θαρρείς πως δεν κοιμάται ποτέ, δεν ησυχάζει. Ακόμα και  τις υγρές χειμωνιάτικες νύχτες. Μια τέτοια νύχτα έφθασα εδώ μετά από 3,5 ώρες ταξίδι. Μόλις έχει πέσει το φως, ο αέρας φουσκώνει με τις ανάσες του δυνατά τα πανιά και η «ναυτική πολιτεία της στεριάς» λικνίζεται  στον αφρό των κυμάτων.

Σε τούτο το στεριανό τόπο που μοιάζει με νησί, είναι σαν να επιστρέφεις πίσω στο χρόνο. Ήχοι, εικόνες και μυρωδιές, αποπνέουν μια αίσθηση νοσταλγίας. Μια  αρχοντιά νησιωτική.

Στο λιμάνι  η κίνηση αραιή. Ο αέρας δυνατός, δεν μας  βοηθά στην φωτογράφηση. Περιοριζόμαστε σε μια  πρώτη ματιά στα επιβλητικά αρχοντικά κι ύστερα καταλήγουμε σε ένα ζεστό και φιλόξενο μπαράκι. Χαλάρωση με θέα τη θάλασσα.

Το επόμενο πρωινό ξεκινάμε την περιήγησή μας στην πόλη. Ο αέρας έχει κοπάσει, πέφτει μια ψιλή βροχή, αλλά δεν μας πτοεί, ανηφορίζουμε και  φθάνουμε στο ψηλότερο σημείο της πόλης. Εδώ δεσπόζει ο πολιούχος της Αη Νικόλας προστάτης των θαλασσινών, με το περίφημης τεχνοτροπίας μπαρόκ ξυλόγλυπτο τέμπλο.  Το τέμπλο είναι όλο σκαλιστό, κατασκευάστηκε από Μετσοβίτες ταλιαδώρους και φέρει εικόνες από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Ο ναός, βυζαντινού ρυθμού με δύο καμπαναριά και τρούλο, ολοκληρώθηκε το 1902.

Σε μικρή απόσταση, η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής με το ζωδιακό κύκλο στο δάπεδο και το φημισμένο ηλιακό ρολόϊ.

Περπατάμε στα όμορφα, στενά σοκάκια. Χαζεύουμε τα μικρά μαγαζάκια, τα καφέ, τα μπαράκια, τις ταβερνούλες, τους παραδοσιακούς ξενώνες με την φροντισμένη διακόσμηση.

Τα  καπετανόσπιτα αποπνέουν ένα ρομαντισμό κάτω από το φως της ημέρας. Καθώς τα κοιτάζεις σου δίνουν την αίσθηση πως ο χρόνος «πάγωσε» στην εποχή της ακμής τους. Κάποια λιγότερο φροντισμένα, δίνουν μάχη με τη φθορά. Κόκκινες κεραμοσκεπές,  έντονα χρώματα, χαρακτηριστικές κορνίζες στα παράθυρα,  μπρούτζινα ρόπτρα στις εξώπορτες, όμορφες βοτσαλωτές αυλές.galajidi-13

Πόσες ιστορίες έχουν να διηγηθούν… Ιστορίες για θαλασσινά ταξίδια και τόπους μακρινούς. Σκηνικό που θυμίζει παλιές δόξες και αναδύει  μια  γλυκιά νοσταλγία. Γιασεμιά και μπουκαμβίλιες  αγκαλιάζουν τους φράχτες και τα μπαλκόνια και ευωδιάζουν με  το λεπτό άρωμά τους.

Το Γαλαξίδι μπορεί να έχασε το στοίχημα του εκσυγχρονισμού στην ναυσιπλοΐα, δεν έχασε όμως την ταυτότητά του, τον νησιωτικό χαρακτήρα του, τις φυσικές ομορφιές του. Κι αυτό βοήθησε καθοριστικά στο να μετατραπεί σε έναν σύγχρονο παραδοσιακό οικισμό, προσανατολισμένο στην ήπια τουριστική ανάπτυξη. Άλλωστε η παραδοσιακή αρχιτεκτονική ενός τόπου είναι η σφραγίδα του, η υπεροχή του, η φινέτσα και  το μεγαλείο του.

Η όμορφη κωμόπολη, έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός διατηρητέος οικισμός από το 1978.

Διαθέτει δύο φυσικά  λιμάνια, την Αγορά, όπου βρίσκεται η πλατεία του Ν. Μάμα και τον Χηρόλακα. Χωρίζονται μεταξύ τους από τον κάβο, όπου υπάρχει φάρος από το 1909.

Ένα από τα ομορφότερα σημεία για περιπατητές και φωτογράφους ο δρόμος απέναντι από την Αγορά, που οδηγεί στο Άλσος της Πέρα Πάντα.  Ένα άλσος με αιωνόβια δέντρα,  ευκαλύπτους και πεύκα.  Από εδώ μπορείς να έχεις μια πανοραμική θέα της πόλης. Να δεις τον τρούλο του Άη Νικόλα από μακριά να ξεχωρίζει ανάμεσα στα αρχοντικά. Να απολαύσεις την βόλτα  και να κάνεις τις πρώτες δροσιστικές βουτιές στις μικροσκοπικές παραλίες  που σχηματίζονται στα πόδια του μικρού λόφου.galajidi-22

Ακολουθούμε τον δρόμο, αριστερά  το λιμάνι, η Αγορά και δεξιά μας το άλσος.  Στα μισά του δρόμου, πάνω στην στροφή κι όταν  τα μάτια μας αγκαλιάζουν  το πλατύ γαλάζιο της θάλασσας, προβάλλει  η καπετάνισσα. Το μπρούτζινο άγαλμα λυγερόκορμης γυναικείας φιγούρας με τα παιδιά της στέκει αγέρωχο  πάνω από το κύμα υψώνοντας το δεξί χέρι σε χαιρετισμό.  Αναλογίζομαι πόσους αποχαιρετισμούς και καλωσορίσματα να άκουσε τούτο το ξάγναντο πάνω απ΄τα κύματα… Και πόση αρμύρα να γεύτηκε…

Η βροχή έχει κοπάσει, ασίγαστο ωστόσο παραμένει το τραγούδι της θάλασσας. Και ξαφνικά σαν μέσα απ’ τα σπλάχνα της ξεπροβάλλει το ουράνιο τόξο. Καλός οιωνός έλεγαν οι παλιοί. Το μάτι μας βουλιάζει στα χρώματα κι ένα λαμπρό φως αγκαλιάζει το νησάκι του Άη Γιώργη, με το ομώνυμο εκκλησάκι. Μαγεία!

ΝΑΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Επιστρέφουμε στον κεντρικό δρόμο, μια στάση να δοκιμάσουμε τα τοπικά αμυγδαλωτά κι ύστερα στρίβουμε αριστερά με κατεύθυνση το Ναυτικό και Ιστορικό Μουσείο. Ο ξεναγός μας Γιώργος Κουρεντής , γόνος παλιάς ναυτικής οικογένειας έζησε το μεγαλύτερο  μέρος της ζωής του στο εξωτερικό, αλλά δεν αποκόπηκε από  τις ρίζες του. Επέστρεψε στο Γαλαξίδι, την «πολιτεία των ονείρων» του, όπως την αποκαλεί στην ομώνυμη ποιητική συλλογή του και αφοσιώθηκε σε αυτήν και το Ναυτικό Μουσείο.

Το μουσείο στεγάζεται σε παραδοσιακό κτίριο που οικοδομήθηκε τη διετία1868-1870. Σε αυτό φιλοξενούνται σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα και μια από τις πιο πλούσιες συλλογές από ναυτικά όργανα, νηολόγια, πίνακες με ιστιοφόρα  που ναυπηγήθηκαν στο Γαλαξίδι, ιδιοκτησίας ντόπιων πλοιοκτητών και άλλα αντικείμενα συνδεδεμένα με τη ναυτιλία και τη θάλασσα.

Όργανα βυθομέτρησης, όργανα με τα οποία γινόταν η πρόβλεψη του καιρού, όργανα μέτρησης της ταχύτητας, ακρόπρωρα. Τα ακρόπρωρα ήταν ξυλόγλυπτες φιγούρες (συνήθως με γυναικεία μορφή) που κοσμούσαν την πλώρη πολλών από τα μεγάλα πλοία την εποχή της ναυτικής ακμής.  Αποτελούσαν την προσωποποίηση της «ψυχής» του σκάφους κι όταν ο καπετάνιος έφευγε από τη ζωή βάφονταν μελανά, σε ένδειξη πένθους.

Ο Γαλαξιδιώτικος στόλος άρχισε να κατασκευάζεται σε ντόπια καρνάγια στις αρχές του 18ου αιώνα και συνέχισε για αρκετές δεκαετίες κατά τη διάρκεια των οποίων τα Γαλαξιδιώτικα εμπορικά και επιβατικά πλοία ταξίδευαν στην Μεσόγειο, την Μαύρη θάλασσα και τον Ατλαντικό Ωκεανό.

Το 1878 το Γαλαξίδι είχε 135 ιστιοφόρα και 65 της ακτοπλοΐας, αλλά αργότερα με την εμφάνιση του ατμόπλοιου παρήκμασε. Έως τότε ήταν η μεγαλύτερη ναυτική δύναμη της Μεσογείου.  Η γοητεία των ιστιοφόρων του όμως διατηρήθηκε μιας και τα Γαλαξιδιώτικα ιστιοφόρα ήταν αληθινά αριστουργήματα και άφησαν εποχή στην ελληνική ιστορία και τέχνη.

ΧΑΛΕΙΟΝ  Ή ΟΙΑΝΘΗ

Παρατηρώντας το Γαλαξίδι από ψηλά, από το ύψωμα που βρίσκεται δίπλα στην  Εθνική οδό, εύκολα καταλαβαίνεις ότι η γεωγραφική του θέση ήταν αυτή που όρισε και τη μοίρα του στο διάβα των αιώνων. Αυτή σφυρηλάτησε  την  μεγάλη αγάπη των ανθρώπων του για  τη θάλασσα. Κτισμένο πάνω σε μια γλωσσοειδή χερσόνησο στον Κρισαϊκό κόλπο στα βορειοανατολικά του Κορινθιακού, επικοινωνούσε έως και τον 20ο αιώνα με τον έξω κόσμο μέσω θαλάσσης, καθώς ήταν περικυκλωμένο από βουνά, απότομες πλαγιές και κακοτράχαλα μονοπάτια. Η  θάλασσα έδωσε και την ζωή σε αυτό τον στεριανό  τόπο, ο οποίος  γνώρισε μεγάλη ακμή, αλλά και παρακμή.

Χάλειον, ή Οιάνθη, Οιάνθεια,  η πρώτη ονομασία του. Τα ευρήματα αν και δεν είναι  εμφανή με την πρώτη ματιά στον επισκέπτη, μαρτυρούν τις πανάρχαιες ρίζες του, που χρονολογούνται στα 4000 χρόνια π.χ.galajidi-16

Το όνομα Γαλαξίδι πρωτοεμφανίστηκε   μεταξύ 6ου και 9ου αιώνα μ.χ. και αποδίδεται στην οικογένεια Γαλαξίδι που είχε εκτάσεις στην περιοχή.  Άλλη εκδοχή αποδίδει την ονομασία στο φυτό γαλατσίδα που φύεται στην περιοχή.

Στο πέρασμα των χρόνων η «ναυτική πολιτεία της στεριάς» γνώρισε πολλούς κατακτητές, Σλάβους, Οθωμανούς, Πειρατές, Φράγκους κι έγινε ξακουστή για τον ναυτικό της στόλο και την ναυπηγική τέχνη των κατοίκων της.

Σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε το Γαλαξίδι και στην επανάσταση του 1821. Πλοίαρχοι και έμποροι συμμετείχαν στην επανάσταση, με πρωτοπόρο τον Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο και πρόσφεραν τα πλοία τους στον αγώνα υπέρ της πατρίδας. Πολλοί επίσης έσπευσαν να πολεμήσουν στο Χάνι της Γραβιάς.

Σημαντικές προσωπικότητες είναι και οι ευεργέτες της, όπως ο Ν. Μάμας, οι οικογένειες Τσαλαγγύρα, Αγγελή, Κολομπούρου κ.α. στους οποίους οφείλεται εν πολλοίς και η διατήρηση του παραδοσιακού χαρακτήρα της  πόλης.

Μην ξεχάσετε, αν επισκεφθείτε το Γαλαξίδι, να δείτε το Λαογραφικό Μουσείο (εμείς δεν προλάβαμε), που στεγάζεται στο παλιό αρχοντικό Π.Σ Αγγελή. Το κτίριο Τσαλαγγύρα, όπου στεγάζεται το δημαρχείο, το κτίριο του Παρθεναγωγείου, το Μπουρζέϊκο, καθώς και το  παλιό σχολείο, ένα από τα παλαιότερα σχολεία της Ελλάδας, κτισμένο επί Καποδίστρια. Το κτίριο που έχει κηρυχθεί διατηρητέο, έχει ενταχθεί σε πρόγραμμα για την αποκατάστασή του.

galajidi-14

Μια βόλτα στο Γαλαξίδι σε χαλαρώνει κι αρκεί ένα διήμερο για να σε βάλει στους δικούς του ρυθμούς και να σε κερδίσει. Γιατί είναι ένας τόπος ζεστός, ακόμη και τον χειμώνα και ενδείκνυται για αποδράσεις δίπλα στη θάλασσα. Ένας  γραφικός οικισμός που σε γοητεύει με την αισθητική του και την ευγένεια και φιλοξενία των κατοίκων του.

Μέσω
Φωτογραφίες, Κείμενο: Βάσω Βασιλαδιώτη

Bάσω Βασιλαδιώτη

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ Ξεκίνησε από το πολιτιστικό και ελεύθερο ρεπορτάζ στον περιοδικό Τύπο και την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», όπου εργάστηκε έως τα τέλη του 1983. Από το 1984 και για 28 χρόνια εργάστηκε στο πρώτο κανάλι της ΕΡΤ (ΕΤ1 και ΝΕΤ), καλύπτοντας τα ρεπορτάζ των υπουργείων Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης, καθώς και τον τομέα της Αυτοδιοίκησης. Εχει συνεργαστεί επίσης με τις εκδόσεις Λυμπέρη (περιοδικά Εγώ, 7Μέρες TV, Τηλεκοντρόλ), τα περιοδικά «Φαντάζιο» και «Οικογενειακός Θησαυρός», τις εφημερίδες «Πρωινή Ελευθεροτυπία», «Ελευθεροτυπία της Κυριακής», «Ειδήσεις» , «Εθνος της Κυριακής», «Εξόρμηση», «Δημοσιογράφος», «Ήχος & Hi –Fi», καθώςκαι άλλα εξειδικευμένα έντυπα στον χώρο της μουσικής και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Υπήρξε συνεργάτιδα, στο Γραφείο Τύπου, του υπουργού Γιώργου Γεννηματά. Το 2003 βραβεύτηκε από το Ίδρυμα Προαγωγής Δημοσιογραφίας Αθανασίου Βασιλείου Μπότση για «την πολύπλευρη και υπεύθυνη δραστηριότητά της στο ρεπορτάζ Τοπικής Αυτοδιοίκησης» με χορηγό τον Δήμο Αθηναίων. Τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στο διαδίκτυο παρουσιάζοντας οδοιπορικά και θέματα που της κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Επίσης ασχολείται ερασιτεχνικά με τη φωτογραφία

Σχετικά Άρθρα

Back to top button