Travel StoriesΚόσμος

Άουσβιτς: «Να με θυμάστε, όπως σας θυμάμαι κι εγώ» (Μαρσέλ Νατζαρή)

Το ημερολόγιο δείχνει 15 Μαρτίου 1943

Το πρώτο τρένο γεμάτο Εβραίους Θεσσαλονικείς έφευγε από την πόλη για το Άουσβιτς. Ακολούθησαν αρκετά ακόμη δρομολόγια, τα οποία οδήγησαν τη συντριπτική πλειοψηφία των επιβατών τους στο θάνατο, με αποτέλεσμα τον σχεδόν ολοκληρωτικό αφανισμό (96%) της Εβραϊκής Κοινότητας της Θεσσαλονίκης.

Η ατμομηχανή φέρει τα χαρακτηριστικά ΛΒ 964, σαν τους αριθμούς που θα χαραχθούν λίγες ημέρες αργότερα πάνω στους βραχίωνες  των επιβατών της.

Σε μια συνεντευξή του, ο συνταξιούχος σιδηροδρομικός και πρόεδρος του Συλλόγου «Φίλοι του Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης» Ευθύμης Κοντόπουλος, αναφέρει:

«Ήμουν 13 χρονών όταν είδα τους Γερμανούς να συγκεντρώνουν τους Εβραίους στη Θεσσαλονίκη, με προορισμό τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο πατέρας μου είχε φίλους Εβραίους από την Καστοριά και πήγαμε μαζί στην οδό Μοναστηρίου για να τους αποχαιρετίσουμε».

«Κάποια από αυτά τα βαγόνια, μετά που τελείωσε το πογκρόμ των Εβραίων, έγιναν πρόδρομοι ειρήνης. Έγιναν νοσοκομειακά βαγόνια που κατέβαζαν τους τραυματίες του πολέμου από τη Φλώρινα. Οι πιο σοβαρά τραυματισμένοι από το μέτωπο μεταφέρονταν στην Αθήνα και οι υπόλοιποι στη Θεσσαλονίκη», λέει ο Ευθύμης Κοντόπουλος.

Στις 24 Οκτωβρίου του 1980, θαμμένο στο χώμα, μέσα σε ένα θερμός, σε μια δερμάτινη τσάντα, εργάτες  που εκχερσώνουν ένα κομμάτι γης στο Άουσβιτς. θα βρουν ένα μοναδικό ντοκουμέντο και μαρτυρία  της πιο μαύρης σελίδας  στην ιστορία του ανθρώπινου γένους..  Ένα χειρόγραφο,  δώδεκα  σελίδων, που  οι περισσότερες δεν είναι ευανάγνωστες.

040a1960

Μοιάζει  περισσότερο  με διαθήκη, καθώς ο Μαρσέλ Νατζαρή είναι σίγουρος ότι δεν θα γλιτώσει τον θάνατο. Πρέπει να γράφτηκε μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, δηλαδή μετά τις 18 Οκτωβρίου του 1944. Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Μουσείο του Άουσβιτς . Από τα όσα μπορεί κανείς να διαβάσει, φαίνεται ο φόβος και η ανάγκη που νιώθει ο συγγραφέας να μην χαθεί στην ιστορία η φρίκη των στρατοπέδων συγκέντρωσης.

Τον Δεκέμβριο του 1942 οι Ναζί κατάσχουν όλες τις εβραϊκές επιχειρήσεις και καταστρέφουν το εβραϊκό νεκροταφείο. Ωστόσο, όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Pierron, «η μοίρα των ζωντανών θα αποδειχθεί ακόμη πιο δραματική, αφού ελάχιστοι από αυτούς θα πεθάνουν από φυσιολογικά αίτια και θα ταφούν στη μακεδονική γη» (Pierron, 2004:263).

 Τον Φεβρουάριο του 1943 αρχίζουν να εφαρμόζονται οι φυλετικοί νόμοι της Νυρεμβέργης και στη Θεσσαλονίκη. Για πρώτη φορά θεσπίστηκε ο ορισμός της εβραϊκής ταυτότητας (στους νόμους της Νυρεμβέργης). Επικεφαλής της επιτροπής που θα εφαρμόσει τη φυλετική νομοθεσία του Τρίτου Ράιχ στη Θεσσαλονίκη, είναι ο Wisliceny και ο Bruner. Εκδίδονται νέες ταυτότητες. Όλοι οι Εβραίοι, πάνω από πέντε χρονών, επιβάλλεται να φορούν το κίτρινο αστέρι του ∆αβίδ και υποχρεώνονται να μείνουν σε ορισμένες μόνο συνοικίες (γκέτο). Σημαδεύονται τα μαγαζιά τους. Τους απαγορεύεται η χρήση τηλεφώνου και δημόσιων μεταφορικών μέσων καθώς και η κυκλοφορία σε δημόσιους χώρους, μετά το σούρουπο. Κατόπιν τους επιβάλλεται η σύνταξη αναλυτικών δηλώσεων των περιουσιακών τους στοιχείων. Στις 13 Μαρτίου απαγορεύεται στους Εβραίους να βγουν από το γκέτο και στις 14 Μαρτίου τους ανακοινώνεται ότι θα εκτοπιστούν στην Κρακοβία.

Το ημερολόγιο δείχνει 3 Μαΐου 2019

Ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Νίκος Βούτσης, βρίσκεται στο Άουσβιτς για τα εγκαίνια της Μόνιμης Ελληνικής Έκθεσης και τη συμμετοχή στην «Πορεία των Ζώντων».

img_4409

Η Βουλή των Ελλήνων πήρε την ιστορική απόφαση να χρηματοδοτήσει εξ΄ ολοκλήρου το μνημειακό έργο δημιουργίας Μόνιμης Ελληνικής Έκθεσης στο Οσβιέτσιμ της Πολωνίας, βάζοντας ένα τέλος στην  απουσία 70 χρόνων της χώρας μας από τον μαρτυρικό τόπο μνήμης του Άουσβιτς.

 Η έκθεση «Να με θυμάστε, όπως σας θυμάμαι και εγώ» (φράση από το χειρόγραφο του Μαρσέλ Νατζαρή) γίνεται με την καθοριστική συμβολή του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος, το οποίο παρείχε ιστορικά στοιχεία και τεκμηριώσεις. Η απόφαση της Βουλής των Ελλήνων να χρηματοδοτήσει αυτό το έργο αποτελεί ελάχιστη ένδειξη της ηθικής και ιστορικής υποχρέωσης της χώρας μας απέναντι στους νεκρούς στο Στρατόπεδο Συγκέντρωσης του Άουσβιτς.

Το Κρατικό Μουσείο του Άουσβιτς παραχωρεί στη Βουλή των Ελλήνων αίθουσα στο Μπλοκ 12, όπου και θα στεγαστεί μέρος των εκθεμάτων. Η προσωρινή αυτή έκθεση θα είναι επισκέψιμη μέχρι τις 30 Ιουνίου 2019, ενώ στη συνέχεια το σύνολο των εκθεμάτων θα μεταφερθεί στο Μπλοκ 18 όπου και θα στεγαστεί η Μόνιμη Ελληνική Έκθεση για τα θύματα των Ελλήνων στο Άουσβιτς, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων ήταν Εβραίοι.

Στέκομαι λίγο μετά την είσοδο του Άουσβιτς ΙΙ Μπίρκεναου, παντού γύρω μου (ανενεργά τώρα πια) ηλεκτροφόρα καλώδια. Το φως της μέρας  κατηφορίζει δυτικά. Ένα ζευγάρι φασιανών έξω από το στρατόπεδο, ερωτοτροπεί, αδιαφορώντας  για τα όσα εδώ είχαν συμβεί…

…Αδιαφορεί;;;

Ή απέχει από τις ασχήμιες των ανθρώπων;

Λίγα μέτρα μακριά μου η αγχόνη όπου εκτελέστηκε ο Ρούντολφ Ες (διοικητής του Στρατοπέδου του Άουσβιτς ) , μετά την δίκη της Νυρεμβέργης, στις 16 Απριλίου του 1946, μπροστά στην παλιά του κατοικία. Εμπρός μου οι υπερυψωμένες σκοπιές, στα αυτιά μου τα γαυγίσματα των σκύλων φύλαξης και οι κραυγές των Γερμανών στρατιωτών.

040a1788

Σκιές περνούν από μπροστά μου και χάνονται στα κτήρια γύρω μου. Σκιές που μοιάζουν με ανθρώπους ή ότι έχει απομείνει από αυτούς. Το κεφάλι μου μοιάζει να με στενεύει. Δεν χωράει στο μυαλό μου αυτή η θηριωδία, μου είναι αδύνατον να δεχτώ στο που μπορεί να φτάσει  η διαστροφή. Μου είναι αδύνατον να συγχωρέσω…

…Ας το κάνει αυτό ο όποιος θεός. Εγώ αρνούμαι.

Εικόνες από όσα αντίκρυσαν τα μάτια μου, έρχονται, φεύγουν και ξανάρχονται. Αισθάνομαι πως θέλω να τρέξω, να βγω έξω από την περίμετρο. Τα πόδια μου όμως έχουν άλλη γνώμη. Δεν κουνιούνται ούτε πόντο, σαν να θέλουν να μου πουν, εδώ θα μείνεις, να δεις, να καταλάβεις, να νοιώσεις…

Τόνοι από τα μαλλιά γυναικών κρατουμένων, που με αυτά οι Γερμανοί  υπάνθρωποι των   Ες-Ες  έφτιαχναν υφάσματα, εκατοντάδες άδεια κουτιά, χρησιμοποιημένα από το αέριο Zyklon B, χρησιμοποιούμενο ως τότε σαν εντομοκτόνο, «υπεύθυνο» για την μαζική εξόντωση εκατομμυρίων ψυχών. Επειδή ο Ρούντολφ Ες, είχε την ιδέα πως το αέριο,  ήταν περισσότερο “αποτελεσματική” και “οικονομική” μέθοδος από την εκτέλεση με πυροβόλο όπλο.

Το Άουσβιτς επιλέχθηκε από τον Χάινριχ Χίμλερ σαν το κύριο στρατόπεδο της εκτέλεσης του σχεδίου της τελικής λύσης λόγω της απομακρυσμένης θέσης του, της εύκολης πρόσβασης με σιδηρόδρομο και της μεγάλης ελεύθερης έκτασης γύρω από τις εγκαταστάσεις. Σε συνάντηση που έγινε το 1941 στο Βερολίνο, ο Χίμλερ ενημέρωσε τον Ες ότι ο Χίτλερ είχε αποφασίσει για την εκτέλεση του σχεδίου και ότι θα λάμβανε περαιτέρω εντολές από τον Άιχμαν. Επί πλέον του είπε ότι το όλο σχέδιο είναι μυστική επιχείρηση του Ράιχ και ότι κανείς δεν θα έπρεπε να μάθει για αυτό, πράγμα που ο Ες τήρησε μέχρι το τέλος του 1942, οπότε και είπε στη γυναίκα του τον σκοπό ύπαρξης του στρατοπέδου.

Αφού επισκέφτηκε το στρατόπεδο εξόντωσης στην Τρεμπλίνκα, ώστε να ενημερωθεί για τις τακτικές που χρησιμοποιούσαν εκεί για την μαζική εξόντωση των κρατουμένων, ο Ες τελειοποίησε τις τεχνικές και με την επέκταση που έγινε στο στρατόπεδο κατά τη διάρκεια της διοίκησής του, το μετέτρεψε στην καλύτερη και πιο αποτελεσματική μηχανή μαζικής εξόντωσης, κάνοντας το Άουσβιτς το γνωστότερο από όλα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας.

Ο Ες βελτίωσε τις μεθόδους εκτέλεσης χτίζοντας θαλάμους αερίων 10 φορές μεγαλύτερους από αυτούς της Τρεμπλίνκα, ώστε να σκοτώνουν 2.000 ανθρώπους αντί για 200 που μπορούσαν στην Τρεμπλίνκα. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του ιδίου στην ένορκη γραπτή κατάθεση κατά την δίκη της Νυρεμβέργης.

Ιστορίες από το Άουσβιτς

Η ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΥΛΗΣ

img_4150

Στην πύλη του στρατοπέδου θα δείτε την επιγραφή: “Arbeit Macht Frei” που σημαίνει “Η εργασία απελευθερώνει”.

Χιλιάδες έγκλειστοι τη διέσχιζαν πηγαίνοντας για βαριά πολύωρη εργασία καθημερινά. Εξουθενωμένοι επέστρεφαν στο στρατόπεδο το βράδυ και έπρεπε να κουβαλούν τις σορούς των νεκρών.

Η επιγραφή είναι κατά μια έννοια η γερμανική εκδοχή της ρήσης  από το Ευαγγέλιο του Ιωάννη (J 8, 32) Wahrheit macht frei (η αλήθεια θα σας ελευθερώσει ή η αλήθεια θα σας απαλλάξει).

ΟΙ ΟΡΧΗΣΤΡΕΣ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΩΝ

auschwitz_orchestra

Οι ορχήστρες στρατοπέδων συγκροτήθηκαν το 1933 σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως που βρίσκονταν στο έδαφος του Τρίτου Ράιχ. Το 1941 η διοίκηση του Άουσβιτς έδωσε άδεια γα την δημιουργία ανδρικής ορχήστρας.

Αρχικά η ορχήστρα απαρτιζόταν από Πολωνούς πολιτικούς κρατουμένους και αργότερα από έγκλειστους άλλων εθνικοτήτων όπως και Εβραίων.

Η ορχήστρα έπαιζε εμβατήρια μπροστά από το κτίριο της κουζίνας στο Άουσβιτς Ι. Κατά την άποψη των Ναζί, η μουσική είχε πολλά οφέλη για το στρατόπεδο.Βοηθούσε στο ρυθμικό βάδισμα των ομάδων εργασίας κατά την έξοδο και την είσοδό τους στο στρατόπεδο. Η ορχήστρα έκανε και συναυλίες κυρίως τις Κυριακές για τα μέλη των SS, όπως και μερικές φορές για τους κρατούμενους.

Κυρίως όμως βοηθούσε στην ομαλή καταμέτρηση των κρατουμένων. Ανδρικές ορχήστρες υπήρχαν στα στρατόπεδα Άουσβιτς Ι, ΙΙ και ΙΙΙ όπως και σε κάποια υποστρατόπεδα. Η μοναδική γυναικεία ορχήστρα έπαιζε στον γυναικείο τομέα του Μπίρκεναου.

Η ΜΟΙΡΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΑΟΥΣΒΙΤΣ

josef_mengeles_experiments_twins

Η τύχη των φυλακισμένων παιδιών και νέων δεν ήταν διαφορετική από αυτή των ενηλίκων (με εξαίρεση τα παιδιά στα οικογενειακά στρατόπεδα).

Όπως και οι ενήλικες, υπέφεραν από την πείνα και το κρύο, χρησιμοποιήθηκαν ως εργάτες και τιμωρήθηκαν. Δολοφονήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν ως υποκείμενα σε ποινικά πειράματα από γιατρούς των SS.

Στα τέλη του 1943 δημιουργήθηκαν ξεχωριστά στρατόπεδα για παιδιά ηλικίας άνω των 2 ετών. Αυτά δεν διέφεραν καθόλου από τα στρατόπεδα που είχαν ανατεθεί στους ενήλικες.

Οι αρχές του στρατοπέδου δεν έδιναν ούτε καν γάλα ή κατάλληλες τροφές για βρέφη, καταδικάζοντας τα έτσι να πεθαίνουν από την πείνα.

Μόνο τα παιδιά στο νοσοκομείο του στρατοπέδου ήταν λίγο καλύτερα, καθώς οι νοσηλευόμενοι και το ιατρικό προσωπικό προσπάθησαν να τους παράσχουν πρόσθετες κουβέρτες, φαγητό, ρούχα και φάρμακα.

“Το πιο δύσκολο πράγμα ήταν να προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε τα εβραϊκά παιδιά που κινδύνευαν να επιλεγούν για τους θαλάμους αερίων”.

Μετά την εξέταση 180 παιδιών ηλικίας από 6 μηνών έως 14 ετών, διαγνώστηκε ότι η πλειοψηφία τους έπασχε από ασθένειες που αποκτήθηκαν μέσα στο στρατόπεδο.Το 60% εμφάνιζε ανεπάρκεια βιταμινών και εξασθένιση του οργανισμού και το υπόλοιπο 40% είχε φυματίωση.

Όλα τα παιδιά ζύγιζαν λιγότερο από 5 έως 17 κιλά, παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία τους μεταφέρθηκε στο Άουσβιτς το δεύτερο εξάμηνο του 1944 και είχαν περάσει μόνο λίγους μήνες εκεί.

ΙΑΤΡΙΚΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ – ΜΠΛΟΚ 10

040a1964

Στο Μπλοκ αυτό βρισκόταν το εργαστήριο πειραμάτων του γερμανού γυναικολόγου Καρλ Κλάουμπεργκ, τον Απρίλιο του 1943.

Ο γιατρός αυτός πραγματοποίησε πειράματα στείρωσης σε εκατοντάδες Εβραίες οι οποίες αναφέρονταν ως “κρατούμενες για πειραματικές χρήσεις”. Αρκετές από αυτές τις γυναίκες πέθαναν κατά την διάρκεια των πειραμάτων και άλλες θανατώθηκαν με σκοπό να υποβληθούν σε νεκροτομή.

Τελικά οι περισσότερες που κατάφεραν να επιβιώσουν είχαν μόνιμη αναπηρία.

 Άλλοι γιατροί των SS πραγματοποίησαν επίσης πειράματα σε κρατούμενες στο ίδιο μπλοκ.

Τα παράθυρα του μπλοκ ήταν σφραγισμένα με σανίδες, γιατί έβλεπαν στο διπλανό προαύλιο όπου τουφεκίζονταν οι θανατοποινίτες και ήθελαν να εμποδίσουν την παρακολούθηση των εκτελέσεων.

Στο Άουσβιτς πραγματοποιήθηκαν ιατρικά πειράματα για λογαριασμό των SS, της Βέρμαχτ, γερμανικών φαρμακευτικών εταιρειών και ερευνητικών κέντρων. Αποσκοπούσαν κυρίως στην επαγγελματική ανέλιξη των ίδιων των γιατρών.

Παραδείγματα πειραμάτων περιλάμβαναν: Ομαδική στείρωση, δοκιμές φαρμάκων, μόλυνση με τύφο για να προσδιοριστεί η περίοδος επώασης, πειράματα σε δίδυμα όπως και έρευνες για τις μεταβολές που προκαλεί η ασιτία στον ανθρώπινο οργανισμό.

Επίσης έκαναν επεμβάσεις χωρίς νάρκωση προκαλώντας πόνο, ενώ ήταν εντελώς αδιάφοροι για τις συνέπειες.

ΟΙ “ΖΟΝΤΕΡΚΟΜΑΝΤΟ” ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗ…

040a2239

Μέσα σε ένα περιβάλλον θανάτου, οι Έλληνες συνειδητοποίησαν πως έπρεπε να ανακαλύψουν παρά τις απαγορεύσεις, μηχανισμούς συνεννόησης και στήριξης ο ένας για τον άλλο. «Η εξέγερση του στρατοπέδου του Άουσβιτς αφορούσε το «Κομάντο», που σημαίνει μια ομάδα εργασίας, η οποία ήταν του κρεματορίου και έγινε από τους ανθρώπους που δούλευαν εκεί. Τα κρεματόρια ήταν πέντε. Και όλα κάποτε δούλευαν μαζεμένα. Ιδίως στους τελευταίους μήνες του Άουσβιτς. Είχαν προσυνεννοηθεί τα Κομάντο εκεί, που ονομάζονταν «Ζόντερκομάντο» και η διαφορά τους με τους υπόλοιπους ήταν ότι δεν είχαν καμία επαφή οι άνθρωποι του με τους άλλους», αποκαλύπτει ο Χάϊντζ Κούνιο, όμηρος στα γερμανικά στρατόπεδα εξόντωσης.

Την εξέγερση της 7ης Οκτωβρίου 1944, σχεδίασαν και εκτέλεσαν μέλη του «Ζοντερκομάντο», που σημαίνει «Ειδική Ομάδα Εργασίας». Τα μέλη αυτής της ομάδας υπήρξαν χωρίς αμφιβολία, οι τραγικότερες φιγούρες όλων των εγκλείστων του στρατοπέδου και σίγουρα η πιο αρρωστημένη επινόηση που εφηύρε ο νους των Ναζί. Το Κομάντο αυτό το αποτελούσαν Εβραίοι που έπρεπε να βάλουν μέσα στους φούρνους τους δικούς τους ανθρώπους. Σύμφωνα με τη ναζιστική ιδεολογία, έπρεπε να φανεί ότι οι Εβραίοι σκύβουν σε κάθε ταπείνωση, ακόμα και στην καταστροφή τους. Δώδεκα τέτοια Κομάντο δούλεψαν διαδοχικά στο Άουσβιτς. Το καθένα για λίγους μήνες. Κάθε νέο Κομάντο έκαιγε τα πτώματα των προηγουμένων, αφού κανένας τους δεν έπρεπε να επιζήσει ώστε να αποκαλύψει το φρικτό μυστικό εξόντωσης μέσα στα κρεματόρια. Με τον τρόπο αυτό ελεγχόταν και κάθε επιθυμία να εξεγερθούν, αφού παρέμεναν απομονωμένοι από το υπόλοιπο στρατόπεδο.

040a2642

Αλλά και σε αυτό, ο πολυμήχανος ελληνικός νους βρήκε λύση. Έλληνες τραγουδώντας δήθεν τραγούδια του Μάρκου Βαμβακάρη, με αλλαγμένους στίχους, φρόντιζαν να μεταδοθεί στο γειτονικό «Canada Κομάντο», όπου γινόταν διαλογή των ρούχων και όπου γνώριζαν ότι εργάζονταν αρκετές Ελληνίδες, τι γινόταν μέσα στα κρεματόρια. Ο Ιωσήφ Μπαρούχ ήταν ο πρώτος που εξεγέρθηκε κατά των Γερμανών. Ήταν λοχαγός Πυροβολικού (τάξη 1930). Μύησε στην εξέγερση τους Έλληνες, μέσω της ομάδας των Σοβιετικών αιχμαλώτων. Δυο απόπειρες που προηγήθηκαν της 7ης Οκτωβρίου, ήταν εκείνες του Ιουλίου και Οκτωβρίου του ιδίου έτους, από δυο μόνιμους αξιωματικούς του ελληνικού στρατού, που είχαν συλληφθεί μετά την επιστροφή τους από το αλβανικό μέτωπο. Εκτός από τον Ιωσήφ Βαρούχ που συνελήφθη στα Γιάννενα, ήταν και ο Αλβέρτος Ερέρα από τη Λάρισα.

«Ο τακτικός αξιωματικός του ελληνικού στρατού, ο Ερέρα, που ήταν και αυτός μέλος του Ζόντερκομάντο, κουβαλούσε τις στάχτες των νεκρών, τις οποίες έχυναν στη μικρή λιμνούλα που ήταν κοντά στα κρεματόρια. Κάποια στιγμή ο Γερμανός ο οποίος τον συνόδευε, κάτι του είπε και θύμωσε μαζί του και του έδωσε μια με την αξίνα στο κεφάλι και τον σκότωσε», αποκαλύπτει ο Χάϊντζ Κούνιο. Ο Ερέρα αν και πληγωμένος, κατάφερε να διαφύγει στο γειτονικό δάσος, μέχρι να τον ανακαλύψουν τα σκυλιά των SS. Αφού τον βασάνισαν και τον έγδαραν ζωντανό, τον έριξαν στους φούρνους μπροστά στα μάτια των υπολοίπων.

«Τις επόμενες μέρες, οι Έλληνες του στρατοπέδου, μιλούσαν με περηφάνια για την πράξη του συμπατριώτη τους, που κατάφερε να σκοτώσει έστω και 2 μέλη των SS», αναφέρει ο διασωθείς Ερρίκος Σεβίλλιας από την Αθήνα. Οι κρατούμενοι έπιασαν εκ νέου το σχέδιο για εξέγερση που είχαν αφήσει στη μέση. Κατόρθωσαν να προμηθευτούν ικανές ποσότητες δυναμίτη, από 4 γυναίκες που εργάζονταν στο γειτονικό εργοστάσιο της «Union», μέσα στο στρατόπεδο. Μια από αυτές, ήταν Ελληνίδα και την έλεγαν Σάρα. Στις 7 Οκτωβρίου 1944, ημέρα Σάββατο, οι Γερμανοί επιχείρησαν να απομακρύνουν επιπλέον 200 άντρες, Έλληνες και Ούγγρους, που είχαν ήδη επιλεγεί για εξόντωση. Ήταν περίπου 02.30 το μεσημέρι, όταν μια ομάδα των SS έφτασε με ονομαστικούς καταλόγους για τη δεύτερη διαλογή. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες μαρτυρίες, τα γεγονότα διαδραματίστηκαν ως εξής: Όταν άρχισαν να εκφωνούν, τα ονόματα των Ελλήνων, κανείς δεν απάντησε. Σε κάποια στιγμή ακούστηκε μια φωνή. Πιθανόν του Ιωσήφ Βαρούχ στα ελληνικά: «Θα γίνει, ναι ή όχι ρε το ντου που λέγαμε;». Αμέσως όρμησαν στους Γερμανούς φρουρούς, τους αφόπλισαν και οχυρώθηκαν μέσα στο «Κρεματόριο 3», με τα λίγα όπλα που διέθεταν, αναμένοντας από τους συντρόφους τους να κινηθούν. Δυστυχώς, αν και μυημένοι στο σχέδιο της εξέγερσης, οι άντρες στα άλλα κρεματόρια δεν κινήθηκαν, γιατί ο αιφνιδιασμός είχε χαθεί. Μόνο η ομάδα του «Κρεματορίου 2», κινητοποιήθηκε ενστικτωδώς, στο άκουσμα των πρώτων πυροβολισμών. Ο επικεφαλής, ένας κτηνώδης εγκληματίας και ένας στρατιώτης των SS, όπως θυμούνται οι επιζώντες, πετάχτηκαν ζωντανοί στους φούρνους. Ένας άλλος στρατιώτης ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου. Μέσα σε λίγη ώρα ισχυρές δυνάμεις της φρουράς, με πολυβόλα και σκυλιά, περικύκλωσαν την περιοχή και ξεκίνησε μια ηρωική, αλλά, απελπιστικά άνιση μάχη. Οι κρατούμενοι προσπάθησαν να κόψουν τα συρματοπλέγματα, ώστε να μεταφερθεί η εξέγερση και στο γειτονικό στρατόπεδο. Βλέποντας το μάταιο της αντίστασης, ανατίναξαν το «Κρεματόριο 4» με δυναμίτη και επιχείρησαν να διαφύγουν στο δάσος. Οι περισσότεροι έπεσαν από τα καταιγιστικά πυρά, ενώ οι υπόλοιποι που πιάστηκαν εκτελέστηκαν επί τόπου….

(https://www.mixanitouxronou.gr/i-agnosti-exegersi-ton-ellinon-evreon-sto-aousvits-tragoudousan-vamvakari-me-allagmenous-stichous-pou-periichan-plirofories-gia-to-sampotaz-ke-kataferan-na-anatinaxoun-ena-apo-ta-pente-krematori/ )

Η ΝΥΜΦΟΜΑΝΗΣ ΣΑΔΙΣΤΡΙΑ ΤΟΥ ΑΟΥΣΒΙΤΣ

irma_grese

Γνωστή και σαν «Ύαινα του Άουσβιτζ» όπως και «Όμορφο κτήνος» το παλαιότερα ντροπαλό κορίτσι, η Irma Grese μετατράπηκε σε ένα κτήνος σαδισμού.

Το όνομά της αναφέρεται δίπλα στα μεγαλύτερα ζώα της ιστορίας τους ναζισμού. Όπως τον Αδόλφο Χίτλερ, Hermann Goering, Adolf Eichmann, Joseph Mengele και τον Heinrich Himmler.

Σπάνιο να συναντάμε μια γυναίκα σε αυτή την θλιβερή λίστα. Ίσως απογοητευμένη από την φτωχή οικογένειά της και λόγω του μπούλιγκ που υπέστη όταν ήταν μικρή, η Irma Grese μετατράπηκε σε ένα ναζιστικό όργανο τρόμου.

Λέγεται μάλιστα ότι ήταν και νυμφομανής που κοιμόταν όχι μόνο με φρουρούς αλλά και με έγκλειστους του στρατοπέδου.

Έφηβη πλέον η Irma είχε αφοσιωθεί με ζήλο στα ναζιστικά ιδεώδη και είχε αναπτύξει μεγάλη εμμονή με τον Χίτλερ, τον οποίο έβλεπε σαν θεό.

 Σύμφωνα με καταθέσεις κατά την δίκη της αργότερα, η νεαρή κοπέλα υπέβαλε σε σωματικά βασανιστήρια τις γυναίκες που κρατούνταν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.Τις μαστίγωνε στο στήθος, τις κλοτσούσε στο πρόσωπο με τις μπότες μέχρι παραμορφώσεως και αμολούσε τα σκυλιά εναντίον τους χωρίς λόγο.

Επίσης ανάγκαζε άνδρες και γυναίκες να κρατάνε βαριές πέτρες πάνω από το κεφάλι τους επί ώρες. Αυτή τους επιθεωρούσε χτυπώντας τους περιστασιακά με το μαστίγιο που είχε πάντα μαζί της. Ερεθιζόταν σεξουαλικά κάνοντας αυτές τις σαδιστικές πράξεις και μετά ζητούσε από τους φρουρούς και τους κρατούμενους να την ικανοποιήσουν σεξουαλικά.

«Ο μοναδικός στόχος της γυναίκας αυτής είναι να τρομοκρατεί, να βασανίζει και να εξευτελίζει», αναφέρεται στο η ημερολόγιο της Hanna Levy-Hass, κρατούμενης στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Bergen-Belsen, Σεπτέμβριος 1944 – Απρίλιος 1945

Η Irma Grese και άλλες δύο εργαζόμενες στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, η Johanna Bormann και η Elisabeth Volkenrath, καταδικάστηκαν σε θάνατο μαζί με οκτώ άνδρες, για εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο Άουσβιτς και στο Belsen.

800px-auschwitz_aerial_view_raf

Στην επίσημη ιστοσελίδα του Μουσείου του Στρατοπέδου καταγράφονται το πλήθος και οι κατηγορίες των εξής καταγεγραμμένων θυμάτων αυτού του στρατοπέδου, με τα αντίστοιχα διακριτικά σήματα με τα οποία τους χαρακτήριζαν οι Ναζιστές:

• Εβραίοι (δύο τρίγωνα που σχηματίζουν εξάκτινο αστέρι, σε συνδυασμό με την κατηγορία του κρατουμένου): Από το 1943 και έπειτα αποτελούσαν την πιο πολυάριθμη ομάδα κρατουμένων. Συνολικά 1.100.000 Εβραίοι εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς  μεταξύ των ετών 1940-1945. Περίπου 960.000 θανατώθηκαν εκεί (από τους οποίους 865.000 σε θαλάμους αερίων αμέσως κατά την άφιξή τους και περίπου 95.000 από τις 200.000 Εβραίων που ήταν καταγεγραμμένοι ως κρατούμενοι). Υπολογίζεται ότι περίπου 55.000 Έλληνες Εβραίοι εκτοπίστηκαν με προορισμό αυτό το στρατόπεδο. Ο διοικητής του Άουσβιτς, Ρούντολφ Ες, ομολόγησε ότι δολοφόνησε περίπου 40.000 Ουγγρο-εβραίους κατά τη διάρκεια του Καλοκαιριού του 1944.
• Πολιτικοί κρατούμενοι (κόκκινο τρίγωνο): Στην πλειονότητά τους ήταν Πολωνοί που είχαν συλληφθεί κατά τη διάρκεια ενεργειών καταστολής ή λόγω της συμμετοχής τους σε αντιστασιακά κινήματα. Ο αριθμός τους ανέρχεται στους 160.000 περίπου.
• Πολωνοί (“P” πάνω σε κόκκινο τρίγωνο): Ήταν η πολυπληθέστερη ομάδα μη Εβραίων κρατουμένων. Περίπου 140-150.000 Πολωνοί εκτοπίστηκαν σε αυτό το στρατόπεδο. Οι μισοί από αυτούς, περίπου 70-75.000 άτομα, εξοντώθηκαν είτε με εκτελέσεις είτε πέθαναν από την πείνα ή τις ασθένειες.
• Αθίγγανοι και κοινωνικά απροσάρμοστοι (μαύρο τρίγωνο): Περίπου 23.000 Αθίγγανοι βρήκαν το θάνατο εκεί, η πλειονότητά τους μέσω αποτέφρωσης. Επίσης, υπήρχε ένας μικρός αριθμός ιεροδούλων.
• Αιχμάλωτοι πολέμου: Αφορά κυρίως σοβιετικούς αιχμαλώτους πολέμου. Περίπου 15.000 άτομα εκτοπίστηκαν εκεί και όλοι τους σχεδόν εξοντώθηκαν.
• Άλλες εθνικές ομάδες: Υπολογίζεται ότι πάνω από 10.000 κρατούμενοι προέρχονταν από διάφορες άλλες εθνικές ομάδες, Τσέχοι, Γάλλοι, Γερμανοί, Σλοβένοι, κ.α.
• Σωφρονιστικοί κρατούμενοι (σημάδι “EH” (Erziehungshäftling)): Υπολογίζεται ότι υπήρχαν περίπου 11.000 κρατούμενοι εξαιτίας διαφόρων παραπτωμάτων.
• Ποινικοί κρατούμενοι (πράσινο τρίγωνο): Αυτή η κατηγορία περιλάμβανε λίγες εκατοντάδες κρατουμένων.
•Μάρτυρες του Ιεχωβά (μωβ τρίγωνο): Φυλακίζονταν λόγω της συμπεριφοράς και της στάσης τους, που ήταν αποτέλεσμα των θρησκευτικών πεποιθήσεών τους. Υπήρχαν τουλάχιστον 138 καταγεγραμμένοι Μάρτυρες του Ιεχωβά. Υπήρχαν επίσης 249 κρατούμενοι που είχαν καταχωρηθεί σε άλλες κατηγορίες, αν και ήταν γνωστό ότι ήταν Μάρτυρες του Ιεχωβά.
•Ομοφυλόφιλοι (ροζ τρίγωνο): Τουλάχιστον μερικές δεκάδες ομοφυλόφιλων φυλακίστηκαν και καταγράφηκαν σε αυτή την κατηγορία.

Οι διοικητές:

Τα στρατόπεδα του Άουσβιτς βρίσκονταν, όπως όλα τα άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης των εθνικοσοσιαλιστών, υπό τη διεύθυνση των SS του Χάινριχ Χίμλερ. Η μαζική δολοφονία οργανώθηκε κυρίως από τον Άντολφ Άιχμαν. Το διοικητικό κέντρο του συγκροτήματος Άουσβιτς βρισκόταν στο αρχικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς Ι. Από το 1943 το στρατόπεδο εξόντωσης Άουσβιτς ΙΙ Μπίρκεναου απέκτησε μεγαλύτερη ανεξαρτησία και ξεχωριστούς διοικητές.
• Ρούντολφ Ες, (Μάιος 1940 – Νοέμβριος 1943), επέστρεψε για την εξόντωση των Ούγγρων Εβραίων στο Άουσβιτς για το διάστημα Μαΐου – Ιουλίου 1944.
• Φρίντριχ Χαρτγιενστάιν, (Νοέμβριος 1943 – 15 Μαΐου 1944)
• Γιόζεφ Κράμερ, (Μάιος 1944 – Δεκέμβριος 1944)
• Ρίχαρντ Μπάιρ, (από Μάιο 1944 του Άουσβιτς Ι, από Δεκέμβριο 1944 μέχρι Ιανουάριο 1945 και του Άουσβιτς ΙΙ Μπίρκεναου)
Ο Ρούντολφ Ες απαγχονίστηκε το 1947 μπροστά στην είσοδο του κρεματορίου του Άουσβιτς Ι. Ο Χαρτγιενστάιν καταδικάστηκε σε θάνατο. Πέθανε το 1954 φυλακισμένος στο Παρίσι. Ο Κράμερ εκτελέστηκε το 1945 στο Χάμελν. Ο Μπάιρ πέθανε σε φυλακή της Φρανκφούρτης το 1963, λίγο πριν από την έναρξη της δίκης του.

040a1923

 «Χρειάζεται να υπάρχει αγώνας της μνήμης απέναντι στη λήθη. Και πράγματι, εδώ υπήρξαν πολλές σιωπές. Παρατεταμένες σιωπές. Δεκαετιών σιωπές. Σε κλίμακα Ευρώπης, αλλά και στη χώρα μας».

Ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, Νίκος Βούτσης, παρουσίασε με αυτά τα λόγια μέρος των εκθεμάτων που θα κοσμήσουν τη Μόνιμη Ελληνική Έκθεση η οποία θα στεγαστεί στο Κρατικό Μουσείο του Άουσβιτς.

img_4789

«Η Βουλή των Ελλήνων έλαβε την απόφαση να χρηματοδοτήσει εξ’ ολοκλήρου τη δημιουργία Μόνιμης Ελληνικής Έκθεσης στο Άουσβιτς, με τη συνεργασία του Ελληνικού Εβραϊκού Μουσείου, μια προσπάθεια που ξεκίνησε από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας, ώστε να μπει ένα τέλος στην εβδομηντάχρονη απουσία της χώρας μας από τον μαρτυρικό τόπο μνήμης όπου εξοντώθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας».

«Εδώ μαρτύρησαν Έλληνες, στη συντριπτική πλειοψηφία Εβραίοι συμπολίτες μας, αλλά και άλλοι αγωνιστές, αντιστασιακοί, διαφορετικοί από τα «πιστεύω» των SS. Μαρτύρησαν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι. Για εμάς ήταν αυτονόητη αυτή η προσπάθεια που κάναμε από κοινού», τόνισε στην ομιλία του ο Πρόεδρος της Βουλής.

img_4605

Όπως επεσήμανε ο Ν. Βούτσης: «υπάρχουν αρνητές του Ολοκαυτώματος και είναι μια παρούσα πληγή.  Θα πρέπει όμως πλέον να αντιληφθούμε, και το είδαμε να εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια, ότι αυτή είναι η μία πλευρά στις εκφάνσεις μιας συνολικής αντεπίθεσης για την αναθεώρηση της Ιστορίας. Για την αναθεώρηση όλων των πλευρών, των αιτιών, των πρωταγωνιστών και τελικά των συνεπειών του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, που ήταν μια τομή στη σύγχρονη Ιστορία κι επίσης, μέσα από αυτή την προσέγγιση παίρνει πια και πολιτικό χαρακτήρα σε όλο και περισσότερες χώρες, γίνεται μια προσπάθεια επανανομιμοποίησης της φασιστικής ιδεολογίας».

Ο Πρόεδρος της Βουλής υπογράμμισε την ανάγκη:  «να μορφωθεί η νέα γενιά,  όχι μόνο με τις εγκύκλιες σπουδές μέσα στα σχολεία, αλλά και με την προσέγγισή τους μέσα από την πραγματική Ιστορία, μέσα από αυτή την Έκθεση. Επιτρέψτε μου όμως να σας πω ότι ένα από τα φρικτά διδάγματα του Ολοκαυτώματος είναι ότι δεν αρκεί η μόρφωση, διότι δεν ήταν αμόρφωτη η γερμανική ελίτ της εποχής. Μαζί με τη μουσική, τα βιβλία και τους πίνακες, τα εικαστικά και άλλα ενδιαφέροντα, γίνονταν ταυτόχρονα αυτά τα εγκλήματα. Άρα να μην επαφιόμαστε μόνο στην πραγματικά ουσιώδη σημασία που έχει η μόρφωση για την αντιμετώπιση αυτών των φαινόμενων».

040a2525

Τέλος, ο Ν. Βούτσης υπενθύμισε πως: «η Βουλή των Ελλήνων, με απόφασή της, κάλεσε την ελληνική κυβέρνηση να υπάρξει η διεκδίκηση, σε επίπεδο διακρατικό, διακοινοβουλευτικό και νομικό, εφόσον χρειαστεί, των γερμανικών αποζημιώσεων και επανορθώσεων, των γερμανικών οφειλών». Δεν είναι άσχετη η στιγμή που γίνεται αυτή η επιλογή, στη βάση ενός εξαιρετικά τεκμηριωμένου πορίσματος το οποίο παρουσίασε η ειδική επιτροπή της Βουλής, ούτε είναι άσχετη η πρωτοβουλία για αυτή την Έκθεση. Το λέω ευθέως: Δεν είναι μόνο απότιση φόρου τιμής. Δεν είναι μόνο το ηθικό, ιστορικό χρέος, το οποίο θα πρέπει εκ μέρους όλων των επιζώντων, εκ μέρους όλων των Ελλήνων, να αποδώσουμε προς τους συμπολίτες μας, τα θύματα. Είναι ευθύτατα μια αναγκαιότητα για το σήμερα και το αύριο του κόσμου μας, της χώρας μας, της Ευρώπης, των παιδιών μας».

Η «Πορεία των Ζώντων»

Επικεφαλής της «Πορείας των Ζώντων» βάδισαν ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, από το Άουσβιτς ως το Μπιρκενάου, στην πορεία που πραγματοποιείται ετησίως για να τιμήσει τη μνήμη των εκατομμυρίων Εβραίων που εξοντώθηκαν από τους Ναζί στα «στρατόπεδα του θανάτου» κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Χιλιάδες κόσμου από τουλάχιστον 57 διαφορετικές χώρες, μαζί με την ελληνική κοινοβουλευτική αντιπροσωπεία, περπάτησαν την απόσταση των περίπου 3 χιλιομέτρων που χωρίζουν τα δύο συγκροτήματα όπου μαρτύρησαν τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας. Στο τέλος της πορείας, ο Πρόεδρος της ελληνικής Βουλής συμμετείχε στο άναμμα των δαδών στη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος.

Νωρίτερα, η ελληνική αντιπροσωπεία ξεναγήθηκε στο Κρατικό Μουσείο του Άουσβιτς. Κατά τη διάρκεια της ξενάγησης στους χώρους μαρτυρίου εκατομμυρίων ανθρώπων, η συγκίνηση ήταν έντονη και το κλίμα άκρως φορτισμένο.

Η Βουλή των Ελλήνων έκανε ύστερα από 74 χρόνια το καθήκον όλων μας.

Τώρα όμως είναι ΚΑΘΗΚΟΝ ΟΛΩΝ ΜΑΣ να μην ξεχάσουμε και να μην επιτρέψουμε ποτέ ξανά την ύπαρξη, δημιουργία και εκτέλεση τέτοιων γεγονότων.

img_4796

Μέσω
Φωτογραφίες, Κείμενο: Σπύρος Τσακίρης

Σπύρος Τσακίρης

ΣΠΥΡΟΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ: ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ-VIDEOGRAPHER Γεννήθηκε το 1962 στη Ζαχάρω Ηλείας. Από πολύ νωρίς άρχισε να ασχολείται με τη φωτογραφία. Από το 1987 εργάζεται στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», καλύπτοντας όλα τα μεγάλα ελληνικά και διεθνή γεγονότα. Από το 1999 είναι υπεύθυνος του φωτογραφικού τμήματος της εφημερίδας (καθημερινό, κυριακάτικο φύλλο, www.enet.gr). Έχει καλύψει θέματα όπως: Εμφύλιος στη Βοσνία, 1o και 2ο Πόλεμο του Κόλπου, εμφύλιος στο Λίβανο, πτώση Σοβιετικής Ένωσης, γεγονότα στην Αλβανία, πτώση Τσαουσέσκου στη Ρουμανία, Κοσσυφοπέδιο '89, εμφύλιος στη Ρουάντα, πείνα στην Αφρική, Κούρδοι, τον βομβαρδισμό του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία, καθώς και τα γεγονότα στην Παλαιστίνη και στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Πέρα από την επικαιρότητα, έχει φωτογραφήσει σε χώρες όπως: Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ιορδανία, Συρία, Σαουδική Αραβία, Αρμενία, Τανζανία, Κένυα, Νότιος Αφρική, Αίγυπτος, Κύπρος, Ολλανδία, Βέλγιο, Ουγγαρία, Αυστρία, αποτυπώνοντας τη διαφορετικότητα της ανθρώπινης δραστηριότητας και την παρουσία της στο περιβάλλον. Παράλληλα, έχει συνεργαστεί με το διεθνή τύπο, με το γαλλικό πρακτορείο IMAPRESS και το γερμανικό ACTION PRESS. Θέματά του έχουν δημοσιευθεί στα μεγαλύτερα ελληνικά και ξένα περιοδικά, όπως «ΓΑΙΟΡΑΜΑ», «Flame of Life», «ΔΙΦΩΝΟ», ελληνικό και ισπανικό «National Geographic», “STERN”, “TIME”, “PARIS MATCH”, “NEWSWEEK” κλπ. Από το 2009 είναι μέλος του IEPA (International Environment Photographers Association). Επίσης είναι μέλος της ΕΣΗΕΑ και της ΕΦΕ (Ένωση Φωτορεπόρτερ Ελλάδας). Φωτογραφίες του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές, σε διεθνή μουσεία. Επίσης φωτογραφία του βρίσκεται στην παγκόσμια συλλογή για τις καλύτερες φωτογραφίες του αιώνα που πέρασε. Έχει λάβει μέρος σε ομαδικές και ατομικές εκθέσεις. Έχει ολοκληρώσει μεγάλα projects με θέματα «Τα παιδιά μπροστά στο νέο αιώνα», «Οι άνθρωποι του τύπου στην Ελλάδα», «Ψαράδες», «Άνθρωπος και Περιβάλλον». Ασχολείται παράλληλα με τη σκηνοθεσία multimedia και ντοκιμαντέρ. Έχει ολοκληρώσει τέσσερα ντοκιμαντέρ. Συγκεκριμένα τα μικρού μήκους «Vrooom» 32΄, «Μπαϊάσα – Βοβούσα» 17΄ και «Ο Θησαυρός της Λιμνοθάλασσας» 17΄, το οποίο και βραβεύθηκε το 2003 από το National Geographic και προβλήθηκε στο φεστιβάλ ECOCINEMA 2003. Επίσης το ντοκιμαντέρ, μεγάλου μήκους «Flamingo» 90΄, μία μουσική ταινία με τους Πυξ Λαξ που κυκλοφόρησε στην αγορά με τη μορφή DVD. Ακόμη, για λογαριασμό της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» σκηνοθέτησε το 2014 το ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους «ΟΙ ΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ». Σήμερα συνεργάζεται με μεγάλα ελληνικά και διεθνή ειδησεογραφικά ΜΜΕ και διδάσκει σε σεμινάρια και δυναμικά workshops, δίνοντας έμφαση στα multimedia. Δημιούργησε την ιστοσελίδα www.carnetdevoyage.gr και εργάζεται ως Φωτογράφος του Προέδρου της Βουλής, στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Τέλος, συνεχίζει να δημιουργεί ντοκιμαντέρ με ενδιαφέρουσες ιστορίες. https://www.instagram.com/tsakiris.photography/ Spyros Tsakiris Photography|Facebook/ tsakirisphotographer@gmail.com

Σχετικά Άρθρα

Back to top button