Travel StoriesΕλλάδα

Μονεμβασιά: Άκρα Μινώα

 

Ἐτοῦτο τὸ τοπίο εἶναι σκληρὸ σὰν τὴν σιωπή, σφίγγει στὸν κόρφο του τὰ πυρωμένα λιθάρια, σφίγγει τὰ δόντια. Δὲν ὑπάρχει νερό. Μονάχα φῶς. Ὁ δρόμος χάνεται στὸ φῶς κι ὁ ἴσκιος τῆς μάντρας εἶναι σίδερο. Ἡ ρίζα σκοντάφτει στὸ μάρμαρο. Δὲν ὑπάρχει νερό. Ὅλοι διψᾶνε. Χρόνια τώρα. Ὅλοι μασᾶνε μιὰ μπουκιὰ οὐρανὸ πάνω ἀπὸ τὴν πίκρα τους

Οι σκέψεις του Γιάννη Ρίτσου για τον βράχο που τον γέννησε, το καράβι το πέτρινο, το μοναδικό, απ όπου σάλπαρε έως και το τελευταίο του ταξίδι.
Αναφέρομαι φυσικά στην «πόλη της Μονοφασίας» (κατά τον περιηγητή του Αγίου Βίλλιπαλτ, επισκόπου του ¨Αιχσετ), την «Napoli di Malvasia» (κατά τους βενετσιάνους) την «Naples de Malvasie» (κατά τους γάλλους), την «Benefsie» (κατά τους Αραβες), την «Menekschse» (Μενεξεδένια πόλη – κατά τους τούρκους), την Βυζαντινή καστροπολιτεία της Μονεμβασίας, το Γιβραλτάρ της Ανατολής.

Στους σεισμούς του 375 μΧ. όταν επλήγησαν τα νότια παράλια της Πελοποννήσου με καταποντισμούς και καθιζήσεις αναδύθηκε, από το λακωνικό έδαφος, ο βράχος, η Άκρα Μινώα, όπως αναφέρει ο Παυσανίας στα «Λακωνικά». Επί του αυτοκράτορα Μαυρίκιου, γύρω στα 583 μΧ. ιδρύθηκε η πόλη της Μονεμβασίας με μοναδική πρόσβαση από την στεριά την στενή λουρίδα γης, που λόγω αυτού, πήρε και το όνομα της, «Μόνη Εμβασις» και αποτέλεσε σανίδα σωτηρίας για τους κατοίκους της γύρω περιοχής από τις επιδρομές των Αβάρων των Βησιγότθων και των Σλάβων.

Στα χρόνια που πέρασαν η πόλη, επεκτάθηκε από το πλάτωμα της κορυφής, τον επονομαζόμενο Γουλά ή Πάνω Πόλη του Βράχου, στα νοτιοανατολικά του, ώστε και πιο προφυλαγμένη από τον αέρα να είναι και αθέατη και άμεση ορατότητα στο Μυρτώο Πέλαγος να έχει.

Παράλληλα με την φυσική στρατηγική της θέση, τελειοποίησε και την άμυνα της και αποτέλεσε πρώτης τάξεως κέντρο επιχειρήσεων και στρατιωτική βάση των Βυζαντινών, βασική έδρα και προπύργιο των κτίσεων τους στην Πελοπόννησο.

Με το πέρασμα των χρόνων και καθ όλη την ιστορικής της πορεία, αποτέλεσε αντικείμενο πόθου επιρροής και κατάκτησης των Νορμανδών, των Φράγκων, των Βυζαντινών, των Ενετών, του Πάπα, των Βενετών και των Οθωμανών.

‘Άκμασε οικονομικά, πνευματικά και θρησκευτικά κυρίως στις περιόδους της Βυζαντινής κυριαρχίας. Ο χέρσος άνυδρος τόπος γέννησε από ναυτικούς, ναυπηγούς και έμπορους, κτίστες, γεωργούς και κτηνοτρόφους (που δραστηριοποιούνταν στην απέναντι στεριά) μέχρι και πειρατές.

Με την πρώτη κατάληψη της από τους Οθωμανούς στα 1394 μΧ. άρχισε η παρακμή και η κατάρρευσή της στην συνέχεια, με την εναλλαγή των κυριαρχιών από Φράγκους σε Ενετούς, από Ενετούς σε Οθωμανούς, από Οθωμανούς σε Βενετούς και τούμπαλιν. Η πόλη ερήμωσε τουλάχιστον δυο φορές και απελευθερώθηκε την 1η Αυγούστου του 1821 κατά την διάρκεια της επανάστασης, όπου και επαναπατρίστηκαν αρκετές οικογένειες που είχαν καταφύγει σε Ύδρα, Σπέτσες, Αίγινα και σε άλλα κοντινά νησιά.

Σήμερα η Μονεμβασία είναι μια από τις πιο όμορφες ιστορικές καστροπολιτείες της Ελλάδος και χωρίς δισταγμό μπορώ να πω ότι πίσω από τα μεσαιωνικά της τείχη μπορείς να δεις μνημεία από τα ωραιότερα του κόσμου.

Οι προσπάθειες ανέγερσης, βάσει των αρχικών αρχιτεκτονικών προδιαγραφών, έχουν στόχο να παραμείνει η Μονεμβασία ένα ζωντανό κατοικημένο μουσείο, στο οποίο ο επισκέπτης μπορεί να αναγνωρίσει πολιτιστικά χαρακτηριστικά όλων σχεδόν των πολιτισμών της Μεσογείου που διάβηκαν από τον τόπο τούτο.

Για να γνωρίσεις το κάστρο πρέπει να έχει φως. Αξίζει και η πεζοπορία από την απέναντι πόλη επί της λακωνικής ακτής, μέχρι την πύλη του. Με το που μπεις, αλλάζει ο κόσμος. Ίσως γιατί αλλάζει ο αέρας με τόσα μνημεία γύρω.monemvasia-1

Το πρώτο ανηφορικό δρομάκι, μετά την πύλη αριστερά, σε οδηγεί στο σπίτι που γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Γιάννης Ρίτσος. Η θέα σου κόβει την ανάσα. Από πάνω η άγρια ομορφιά της πέτρας και μπροστά σου το ατελείωτο μπλε της θάλασσας. … «Κυρά Μονοβασιά μου, πέτρινο καράβι μου. Χιλιάδες οι φλόκοι σου και τα πανιά σου. Κι όλο ασάλευτη μένεις να με αρμενίζεις μες στην οικουμένη»(Γιάννης Ρίτσος).

Παίρνοντας το ανηφορικό δρομάκι βάζεις πλώρη για την Άνω Πόλη. Διαβαίνεις πύλες και στοές για να αντικρίσεις χαλάσματα από στρατώνες, αποθήκες, δεξαμενές, ανάκτορα, προμαχώνες, σπίτια, ότι απέμεινε από το μέγαρο του Βενετού Ρενιέρη με το οικόσημό του, λίγο πιο πάνω από το προπύργιο (τάπια). Τόσα πολλά σε τόσο «λίγο» τόπο.

Στην κορυφή του κάστρου, στην άκρη του γκρεμού, η Αγιά Σοφιά, η βυζαντινή εκκλησιά του 14αι, η οποία μοιάζει με τη μονή του Δαφνίου και η οποία πολλές φορές λειτούργησε και σαν τζαμί. Δυστυχώς δεν ήταν δυνατή η είσοδος γιατί γίνονταν επισκευές. Όμως η θέα από δω σε αποζημιώνει. Το καλό καιρό διακρίνεις τα βουνά της Κρήτης.

Υπάρχουν ακόμα 40 εκκλησίες, μέσα στο κάστρο με πιο γνωστές αυτές της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας, της Παναγίας της Κρητικιάς, του Άγιου Νικόλαου, του Άγιος Στέφανου, του Άγιου Παύλου και της Αγίας Άννας, οι οποίες όπως και να το κάνεις και σαν κτίσματα και μόνο, συνθέτουν μια εντυπωσιακή εικόνα με την θέση τους πάνω στο βράχο.

Κατεβαίνοντας, ακολουθώντας το κεντρικό καλντερίμι φτάνουμε στην κεντρική πλατεία με το κανόνι, το παλιό τζαμί, και την εκκλησία του Ελκόμενου Χριστού. Μέσα στο ναό υπάρχουν εκτός από τις μεταβυζαντινές εικόνες (17ος – 18ος αι) και μαρμάρινα γλυπτά από τους παλαιοχριστιανικούς και βυζαντινούς χρόνους.

Η εκκλησία είναι η μεγαλύτερη μητροπολιτική εκκλησία του 12ου αιώνα. Ονομάζεται έτσι από την εικόνα του Χριστού (ελκομένου επί του σταυρού) που αφαιρέθηκε από τον Ισαάκιο Άγγελο και στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη.

Αν κουράστηκες, κάνε ένα διάλειμμα για να γευτείς ότι προσφέρει ο τόπος. Από αλμυρά, χειροποίητα ζυμαρικά τις λεγόμενες «γκόγκες», τα «σαΐτια» τηγανητές πίτες με τυρί και μυρωδικά και από γλυκά τα ραφιόλια (τα τοπικά καλτσούνια με χειροποίητο φύλλο, αμύγδαλο, λικέρ μαστίχας και ανθόνερο) και φυσικά τα ονομαστά αμυγδαλωτά και τις σαμουσάδες ( σιροπιαστό γλυκό με αμύγδαλο, καρύδι, σουσάμι). Αν διψάσεις, θα πιεις κρασί, νερό δεν βγάζει ο τόπος, κρασί όμως …σκέτη κοινωνία.

Δυνάμωσες; Συνεχίζουμε στα πέτρινα σοκάκια της Κάτω Πόλης και φτάνουμε έξω από τα τείχη, δίπλα στο βράχο, στο φάρο, εδώ μπορείς να το νιώσεις, ανήκεις και συ στο «άκρα Μινώα».

Σ αυτόν τον τόπο σαν πατήσεις θα σε λούσει το φως, θα γίνεις ένα με τον πυρωμένο βράχο, θα σφίξεις τα δόντια για να αντέξεις, θα αγνοήσεις την δίψα σου για να χεις ουρανό και θάλασσα μαζί και τότε θα μπορείς να ταξιδέψεις.

Καλή Αντάμωση.

INFO:

Tοπικές εκδηλώσεις-πανηγύρια: Εκδηλώσεις προς τιμήν του Γιάννη Ρίτσου το Μάιο. Εκδηλώσεις για την απελευθέρωση της πόλης (1821) στις 23 Iουλίου. Πανηγύρι την Kυριακή και τη Δευτέρα του Θωμά, στην Παναγία τη Xρυσαφίτισσα.

Χρήσιμα Τηλέφωνα Δήμος Μονεμβασίας: +30 2732061222 Αστυνομία: +30 2732061210 Ιατρείο: +30 2732061204 Λιμεναρχείο: +30 2732061266 Μουσείο: +30 2732061403 *ΠPΩTEΣ BOHΘEIEΣ: Aγροτικό Iατρείο, τηλ. 2732061204, φαρμακείο, τηλ. 2732061444.

Μέσω
Φωτογραφίες, Κείμενο: Bάσω Κακαβιά

Βάσω Κακαβιά

ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ Γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου σπούδασε Επικοινωνία Σχεδιασμός-Στρατηγική Διαφήμισης & Βασικές Αρχές Τραπεζικών Συναλλαγών. Παράλληλα με τις σπουδές της, εργάστηκε για δύο χρόνια σε δικηγορικό γραφείο το οποίο εκπροσωπούσε και μεγάλο εκδοτικό οίκου περιοδικού τύπου. Στην συνέχεια απασχολήθηκε στο οικονομικό τμήμα της δημόσιας οργάνωσης για τη δημιουργία δημοσίων ινστιτούτων επαγγελματικής κατάρτισης. Τέλος η κύρια ασχολία των τελευταίων είκοσι δύο ετών ήταν σε χρηματιστηριακή εταιρεία και μέχρι σήμερα σε γνωστό πιστωτικό ίδρυμα. Τι γυρεύω εδώ; Φωτογράφος και λάτρης των «ταξιδιών» και της καταγραφής τους.

Σχετικά Άρθρα

Back to top button